اطلاعات کلی و معرفی ظرفیت های منطقه آرکیپای پرو

آرکیپا یکی از بیست و چهار منطقه تشکیل دهنده جمهوری پرو در جنوب این کشور است. مرکز اداری و پرجمعیت ترین شهر این منطقه به همین نام (آرکیپا) شناخته می‌شود. اطلاعات بیشتر راجع به منطقه آرکیپا را می‌توانید در زیر بخوانید:

آرکیپا با برخورداری از یک میلیون و ۵۷۰ هزار نفر جمعیت (طبق آمار سال ۲۰۲۳) پس از لیما،‌ پیورا و لالیبرتاد پرجمعیت ترین منطقه پرو به شمار می رود که ۷۱ درصد از این جمعیت در شهر آرکیپا اقامت دارند. از ۸ استان برخوردار است که سه استان آرکیپا، ایسلای و کایوما از لحاظ اقتصادی از توانمندی بیشتری به نسبت بقیه استان‌های این منطقه برخوردارند.

این منطقه از ۵۲۸ کیلومتر ساحل در کرانه اقیانوس آرام برخوردار است و وسیع ترین منطقه در جنوب غرب کشور به شمار می رود که با مناطق دیگری همچون موکه گوا، پونو، کوسکو،‌آپوریماک، آیاکوچو و ایکا همسایه است.

آرکیپا از نظر سطح آموزش در وضعیت مطلوبی به نسبت دیگر مناطق پرو قرار دارد و ۱۰ درصد از جمعیت آن از تحصیلات دانشگاهی برخوردارند. اقتصاد آرکیپا عمدتا بر تجارت و صنایع به ویژه صنایع معدنی استوار است. معدن مس «سرّو برده» از مهمترین قطب های اقتصادی آرکیپا است و شرکتی به همین نام بیشترین استخراج مس منطقه را انجام می دهد و پس از آن بندر ماتارانی قرار دارد که به واسطه تاسیسات بندری و تجاری، گردشگری سواحل و کشاورزی از دیگر مراکز مهم اقتصادی این منطقه به شمار می رود. روستای چیوای نیز به سبب وجود دره عمیق کانیون دل کولکا و روستای کامانا و بندر کیلکا از لحاظ گردشگری اهمیت می یابد.

تاریخچه

آرکیپا در ابتدا توسط امپراطوری واری و سپس تمدن چوراخون تسخیر شد که آثار بجا مانده از شبکه آبیاری، جاده‌های باستانی و مزارع کشاورزی ایشان تا به امروز باقی است. در شمال آرکیپا نیز تمدن چوکیبامبا حضور داشت که تا استان‌های جنوبی آیاکوچو ادامه می یافت و با کوسکو، پایتخت امپراطوری اینکاها ارتباط می یافت. افسانه ای نیز در سده‌های بعدی قوت گرفت مبنی بر این که آرکیپا توسط پادشاه چهارم اینکا، مایتا کاپاک بنا نهاده شد که با ارتش خود در این منطقه باقی ماند. نقل است وقتی پادشاه تصمیم به ترک این محل گرفت فردی از او خواست تا در این منطقه بماند و او جواب داد « آری کیپا» که در زبان بومی‌کیچوا به معنی «آری می مانیم» است که وجه تسمیه این منطقه است.

بعدها فاتحان اسپانیایی مرکز اداری منطقه، شهر آرکیپا را در دامنه‌های کوه میستی در ۱۵ آگوست ۱۵۴۰ بنا گذاشتند. از آن زمان تا به امروز این شهر توسط خانواده‌های اسپانیایی مورد سکونت قرار گرفت، به همین خاطر آرکیپا شهری است که از بیشترین تعداد خانواده‌های اسپانیایی تبار برخوردار است. نخستین شهردار آرکیپا فاتح اسپانیایی، خوان دلاتورّه و دیاز چاکون بود و در دوره استقلال از اسپانیا و اعلام جمهوری  نیز ده‌ها قیام در آرکیپا علیه دولت مرکزی اتفاق افتاد.

در دوره مدرن سیاستمداران نامداری همچون خوزه لوئیز بوستامانته ریوِرو، رئیس جمهور پرو در فاصله سال های ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۸ و از قضات ارشد دیوان بین المللی دادگستری در فاصله ۱۹۶۱ تا ۱۹۷۰ و فرناندو بلائونده ترّی،‌ رئیس جمهور پرو در فاصله سال های ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۸ و بنیان گذار حزب سیاسی اقدام مردمی از آرکیپا برخاسته اند.          

فعالیت های اقتصادی

در سال ۲۰۲۴ عمده فعالیت های اقتصادی آرکیپا را بازرگانی (۲۳ درصد)، کشاورزی و صید (۱۷ درصد)، صنایع سبک (۱۱ درصد)، ساخت و ساز (۱۱ درصد) و خدمات (۱۰ درصد) تشکیل می داده است.

فعالیت ها در بخش کشاورزی و دامداری شامل تولید محصولاتی چون کنگر فرنگی،‌ پودر پاپریکا،‌ آویشن،‌ انگور،‌ زیتون،‌کینوا،‌ آووکادو، سیر، ‌برنج، یونجه، گندم، ذرت، لوبیا سبز، سیب زمینی،‌ گوجه فرنگی، هویج، پیاز،‌ تخم مرغ، شیر، مرغ و گوشت گاو‌ و گوسفند می‌شود. در بخش شیلات انواع ماهی و آبزیان شامل بونیتوی آتلانتیک، ماهی خال خالی اطلس،‌ هشت پا،‌ انواع صدف های خوراکی،‌ کوسه آبی، خرچنگ صید می‌شود.

در بخش معدنی آرکیپا در جایگاه نخست استخراج مس و طلا در کشور قرار دارد. افزون بر این نقره، سرب،‌ روی و مولیبدن نیز از جمله دیگر فلزاتی اند که در این منطقه استخراج می‌شود.  

فعالیت های صنعتی آرکیپا نیز در تولید محصولات غذایی همچون روغن ماهی،‌ کنسرو و ماهی منجمد،‌ پودر ماهی و مواد صنعتی همچون مشتقات مس،‌ نخ، ‌پوشاک و تولیدات نساجی، سیمان،‌ رنگ و روغن جلا،‌ مداد و لوازم التحریر متمرکز شده است. آرکیپا به ویژه در صادرات محصولات نساجی و کشاورزی در سطح ملی سرآمد است و بزرگترین صادرکننده پشم و دومین صادرکننده کنگرفرنگی است.

اتاق بازرگانی آرکیپا

اتاق بازرگانی آرکیپا در سال ۱۸۸۷ توسط بازرگانان و تجار محلی بنا نهاده شد و در حال حاضر صدها شرکت ملی و محلی را تحت پوشش و عضویت خود دارد. این نهاد مستقل نقش مهمی در سازماندهی و هماهنگی اصناف مختلف به ویژه در بخش صنایع غذایی منطقه و همچنین ارائه خدمات مشاوره ای حقوقی و تخصصی،‌ برگزاری نمایشگاه‌ها و وبینارهای تخصصی،‌ ارائه آموزش های تخصصی به کارکنان شرکت های بخش خصوصی و صدور مجوز مبدا برای محصولات صادراتی دارد.

آب و هوا و گردشگری

منطقه آرکیپا از اقلیم های متعددی برخوردار است که از آب و هوای گرم در بخش ساحلی تا برف های دائمی مناطق کوهستانی و یخچال های طبیعی امتداد می یابد. دمای هوای این منطقه بین ۱۴ تا ۲۷ درجه سانتیگراد در نوسان است. در مناطق مرتفع نیز به دلیل بارش باران‌های مداوم رطوبت بیشتری وجود دارد. ارتفاع شهر آرکیپا در حدود هزار متر از سطح دریاهای آزاد است. در مناطق کوهستانی نیز ارتفاع به ۴ هزار متر و دمای هوا گاه به ۲۰ درجه زیر صفر می رسد و بارش برف و تگرگ را نیز طی ماه‌های ژانویه و مارس شاهد است.

 رودخانه‌هایی چون تامبو، اوکونیا،‌ ماخس و چیلی بر پهنه آرکیپا جاری اند و آتش فشان‌های کوروپونا،‌ آمپاتو، چاچانی، میستی و پیچو پیچو در این منطقه قرار دارند. جزایری چون اورنیاس، بلانکا،‌ کاسکا و ساراگوسا در نزدیکی سواحل آرکیپا قرار دارند و به سبب وجود دریاچه‌های آب شیرین همچون موکورکا، ‌اوآنسو، اکما،‌ چاچاس، پنیانه، ‌دل ایندیو،‌ ‌سالیناس و مجموعه دریاچه‌های مخیا این منطقه از سطح مطلوبی از ذخایر آب آشامیدنی برخوردار است.

در بخش گردشگری از مکان‌های باستانی نیز می‌توان به سنگ نوشته‌ها و نقاشی تصاویر جانوران و انسان موسوم به سایت باستانی تورو موئرتو اشاره کرد که قدمت آن به سال های ۵۰۰ تا ۱۳۰۰ میلادی بازمی‌گردد.

قطار مجلل گردشگری که از مبدا شهر تاریخی کوسکو حرکت می‌کند از مناطق آرکیپا و پونو نیز می‌گذرد و از دیگر جاذبه‌های این منطقه است. در امتداد دره عمیق کولکا مسیرهای دوچرخه سواری و دامنه نوردی برای علاقمندان این فعالیت ها وجود دارد. از جاذبه‌های گردشگری شهر آرکیپا می‌توان به بخش تاریخی و کلیسای جامع و چشم انداز یانائوارا اشاره کرد.

فرهنگ غذایی

آرکیپا از تنوع زیادی در تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی برخوردار است و از محصولات عمده آن می‌توان به انواع فلفل، میوه‌ها، محصولات جالیزی، گوشت گاو، گوسفند، شترمرغ و شتر لاما، شیر و پنیر،‌ ذرت و میگو اشاره کرد. از این رو پخت و عرضه انواع خوراک محلی در رستوران‌های منطقه از جمله سوپ،‌ خورشت و غیره بخش مهمی از فرهنگ غذایی و کسب و کار این منطقه را تشکیل می دهد.

سطح آموزش و سواد در آرکیپا از میانگین کشور بالاتر است. در حدود ۵ درصد از مردم این منطقه از نعمت سواد بی بهره بوده اند و ۱۰ درصد از جمعیت از تحصیلات دانشگاهی برخوردارند. آرکیپا از ۲۳۳۷ مدرسه و دبیرستان دولتی و خصوصی و ۹ واحد آموزش عالی با نام های دانشگاه ملی سان آگوستین، دانشگاه کاتولیک سانتا ماریا، دانشگاه فنی پرو، دانشگاه کاتولیک سان پابلو، دانشگاه سان مارتین د پورّس، دانشگاه لاسایه، دانشگاه سان فرانسیسکو،‌ دانشگاه خصوصی جنوب و دانشگاه کُنتیننتال برخوردار است. همچنین نمایشگاه‌های سالانه کتاب آرکیپا و نمایشگاه معدنی پرومین در این شهر برگزار می‌شود که از اهمیت زیادی در فرهنگ و اقتصاد پرو برخوردارند.

منابع:

- روزنامه‌های لارپوبلیکا و ال کومرسیو

- سایت اتاق بازرگانی آرکیپا، 18دسامبر 2024