معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

۱۴۰۳/۰۹/۲۱- ۱۰:۰۱

اخبار اقتصادی قزاقستان-آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته سوم آذر ماه 1403مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

 رشد انرژی‌های تجدیدپذیر قزاقستان در سال 2024

در میزگردی که در 11 دسامبر در آستانه در مورد پیشرفت قزاقستان در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در سال 2024 برگزار شد کارشناسان معتقدند بخش انرژی‌های تجدیدپذیر قزاقستان در سال 2024 رشد ثابتی را نشان داده است، اگرچه سیستم های ذخیره انرژی همچنان یک چالش کلیدی می‌باشد.

این میزگرد توسط انجمن قزاق سبز و با حمایت وزارت انرژی قزاقستان و هوآوی فن آوری قزاقستان برگزار شد.

در 10 ماهه نخست سال جاری تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر در قزاقستان بالغ بر 5.6 میلیارد کیلووات در ساعت بوده که نسبت به سال 2023 به میزان 10 درصد بیشتر است.

در حال حاضر 148 واحد انرژی تجدیدپذیر در کشور با ظرفیت نصب شده 2903.7 مگاوات شامل 59 مزرعه بادی، 46 نیروگاه خورشیدی، 40 نیروگاه برق آبی و 3 نیروگاه زیست توده در حال فعالیت هستند. سهم کل تولید انرژی پاک در قزاقستان 6.67 درصد است. در حال حاضر پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر در مقیاس بزرگ در مراحل مختلف با سرمایه‌گذاران خارجی از کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، جمهوری فرانسه و جمهوری خلق چین در حال اجراست.

در سال 2024، دو نیروگاه با ظرفیت ترکیبی 34.5 مگاوات راه اندازی شد: یک تاسیسات برق خورشیدی 20 مگاواتی و یک نیروگاه برق آبی 14.9 مگاواتی، که هر دو در منطقه آلماتی واقع شده اند.

در جریان اجلاس COP29، قرارداد خرید برق با مصدر (شرکت انرژی امارات متحده عربی) برای ساخت مزرعه بادی 1 گیگاواتی با نصب سیستم های ذخیره انرژی 300 مگاواتی با ظرفیت دو ساعت به امضا رسید. موافقت‌نامه‌های اضافی نیز با توتال انرژی (فرانسه) برای اجرای پروژه مشابه نیروگاه بادی یک گیگاواتی همراه با سیستم ذخیره‌سازی انرژی 300 مگاواتی و دو ساعته امضا شده است.

دو شرکت Qazaq Geen و Huawei Technologies قزاقستان نتایج مرحله اول توسعه کتاب سفید در مورد پتانسیل یک سیستم ذخیره انرژی باتری (BESS) در سیستم قدرت یکپارچه قزاقستان را ارائه کردند. هدف این ابتکار توسعه راه حل هایی است که امکان ذخیره انرژی را برای استفاده بعدی فراهم می‌کند.

https://astanatimes.com/2024/12/kazakhstans-renewable-energy-sees-steady-growth-in-2024-energy-storage-challenges-persist/

افزایش ذخایر طلای قزاقستان به 522 تن

ارلان اکبروف، رئیس کمیته زمین شناسی وزارت صنعت و ساخت و ساز قزاقستان در کنفرانس مطبوعاتی در مرکز خدمات ارتباطات در 12 دسامبر گفت: ذخایر طلا در تراز دولتی قزاقستان در سال 2024 به میزان 522 تن افزایش یافته است.

دیگر سنگ های قیمتی از جمله منابع نقره 281000 تن، ذخایر سنگ کروم  2.38 میلیون تن، منابع اورانیوم 44000 تن، منابع مس 800000 تن و ذخایر سنگ فسفریت 82 میلیون تن افزایش یافته است.

در بخش انرژی، ذخایر نفت 277 میلیون تن، منابع گاز 113 میلیارد مترمکعب و میعانات گازی 1.9 میلیون تن افزایش داشت. علاوه بر این، ذخایر منابع آب زیرزمینی به 155800 متر مکعب در روز افزایش یافته است.

پایگاه منابع معدنی قزاقستان از ذخایر مواد معدنی جامد و معمولی، هیدروکربن‌ها و آب های زیرزمینی تشکیل شده است. ترازنامه دولتی در مجموع 9548 ذخایر شامل 987 ذخایر معدنی جامد، 355 ذخایر هیدروکربنی، 3666 ذخایر معدنی رایج و 4540 ذخایر آب زیرزمینی را شامل می‌شود.

https://astanatimes.com/2024/12/kazakhstan-adds-522-tons-of-gold-reserves/

بانک جهانی و انجام اقدامات برای تقویت رشد فراگیر در قزاقستان

بر اساس گزارش بانک جهانی از ارزیابی فقر و برابری قزاقستان در سال 2024، اتخاذ سیاست های مالی بیشتر به نفع فقرا، بهبود کیفیت آموزش و تقویت انعطاف پذیری آب و هوا از اولویت های مهم سیاست گذاران برای کاهش فقر و نابرابری در قزاقستان هستند.

اقتصاد قزاقستان از سال 2006 با متوسط نرخ سالانه 4.7 درصد رشد قوی نشان داده است. این امر استانداردهای زندگی را بهبود بخشیده و کشور را به وضعیت درآمد متوسط رو به بالا ارتقا داده است و 5.9 میلیون نفر را از فقر خارج کرده و نرخ فقر را از 49.5 درصد به 8.5 درصد در مدت مشابه کاهش داده است.

رشد مصرف که ناشی از درآمد بیشتر نیروی کار است، محرک اصلی کاهش فقر بوده است. بین سال‌های 2006 تا 2013، فقر به سرعت کاهش یافت، اما در طی رکود اقتصادی 2014-2016، که نرخ فقر را افزایش داد، شاهد یک معکوس جزئی بودیم. از سال 2016 تا 2021، کاهش فقر با سرعت کمتر از سر گرفته شد.

طبقه متوسط از سال 2006 به طور قابل توجهی گسترش و 2.5 برابر شده و در سال 2021 به 67 درصد از جمعیت رسیده است (26 درصد در سال 2006)، با این حال، رشد پس از سال 2013 با کاهش تغییرات ساختاری و افزایش بهره وری متوقف شد.

با وجود پیشرفت در سراسر کشور، نابرابری‌های منطقه ای و جمعیتی قابل توجهی همچنان ادامه دارد. نرخ فقر روستایی (11.4٪) به طور قابل توجهی بالاتر از مناطق شهری (6.6٪) است و منطقه ترکستان سهم نامتناسب زیادی از فقرا را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این، فقر به طور فزاینده ای در میان کودکان و خانواده‌های پرجمعیت متمرکز شده است و کودکان در حال حاضر 40 درصد از جمعیت فقیر را تشکیل می دهند که از 27 درصد در سال 2006 افزایش داشته است.

نابرابری درآمد نیز رو به افزایش است. در حالی که شاخص جینی قزاقستان در مقایسه با سایر کشورهای با درآمد متوسط بالا نسبتاً پایین است، از 24.3 در سال 2015 به 26.4 در سال 2021 افزایش یافت که ناشی از رشد سریع درآمد در میان خانوارهای با درآمد بالا می‌باشد. سیاست‌های مالی، از جمله مالیات و هزینه‌های اجتماعی، نابرابری و فقر را کاهش داده‌اند.

سرمایه گذاری در سرمایه انسانی برای حفظ رشد و کاهش فقر در دراز مدت حیاتی است. در حالی که دسترسی به آموزش گسترده است، تفاوت های قابل توجهی در کیفیت و نتایج همچنان وجود دارد. شاخص سرمایه انسانی نشان می دهد که کودکان در قزاقستان تنها 53 تا 64 درصد از پتانسیل بهره وری خود را به دست می آورند و نابرابری‌های اجتماعی-اقتصادی و منطقه ای این چالش ها را تشدید می‌کند.

خطرات مرتبط با آب و هوا چالش های بیشتری را به خصوص برای جمعیت های روستایی و آسیب پذیر ایجاد می‌کند. اگرچه قرار گرفتن قزاقستان در معرض خطرات اقلیمی‌کمتر از کشورهای همسایه است، آسیب پذیری آن با ظرفیت تطبیقی ضعیف آن تشدید می‌شود.

https://astanatimes.com/2024/12/world-bank-highlights-measures-to-boost-inclusive-growth-in-kazakhstan/

 رشد بخش فناوری اطلاعات قزاقستان با  افزایش درآمدASTANA HUB  

 آستانه‌هاب، پارک فناوری بین المللی قزاقستان، به سنگ بنای رشد فناوری اطلاعات این کشور تبدیل شده است. این پارک که بیش از 1500 شرکت کننده شامل 1102 شرکت قزاقی و 437 شرکت خارجی را در خود جای داده است، مجموع درآمد خود را به 1.2 تریلیون تنگه (2.3 میلیارد دلار آمریکا) افزایش داده است که در پنج سال گذشته 31 برابر شده است. در سال جاری، درآمد کلی صادرات خدمات فناوری اطلاعات از 140 میلیارد تنگه (268.1 میلیون دلار آمریکا) فراتر رفت.

در راستای چشم انداز پرزیدنت توکایف مبنی بر آموزش 20000 متخصص فناوری اطلاعات تا سال 2025، ابتکار Tech Orda در تقویت مؤسسات خصوصی فناوری اطلاعات مؤثر بوده و تاکنون بیش از 16000 متخصص را آموزش داده است.

با پیشرفت کشور در تلاش های دیجیتالی کردن خود، سازمان ملل متحد قزاقستان را در بین 193 کشور در رتبه 24 و در میان ده کشور برتر در فهرست خدمات آنلاین قرار داده است. در حال حاضر 92 درصد از مردم به خدمات دولتی آنلاین دسترسی دارند. طی سه سال گذشته، بخش فناوری اطلاعات قزاقستان به سرعت رشد کرده است، به طوری که تعداد مشاغل فناوری اطلاعات 16 درصد افزایش یافته است، تعداد شرکت های این حوزه به 18683 رسیده است.

https://astanatimes.com/2024/12/astana-hub-drives-growth-in-kazakhstans-it-sector-with-revenues-surging-to-2-3-billion/

 افزایش 13.4 درصدی تولیدات کشاورزی در قزاقستان

حجم تولیدات کشاورزی در قزاقستان طی 11 ماه 13.4 درصد افزایش داشته که از برنامه سالانه 11.6 درصد فراتر رفته است. سرویس مطبوعاتی دولت گزارش داد که تولید ناخالص از ابتدای سال به 7.8 تریلیون تنگه (14.942 میلیارد دلار) رسیده است.

معاون وزیر کشاورزی جمهوری قزاقستان آزات سلطانوف در جلسه دولت گفت که این رشد با افزایش حجم تولید محصولات زراعی 19.9 درصد و در تولید دام به میزان 3.2 درصد تضمین شده است.

در تولیدات زراعی  26.7 میلیون تن غلات شامل 19.8 میلیون تن گندم، 563 هزار تن برنج برداشت شده است. همچنین 2.9 میلیون تن سیب زمینی، 3.9 میلیون تن سبزی، 3.2 میلیون تن دانه‌های روغنی و 300 هزار تن پنبه برداشت شده است. از ابتدای سال، تولید مواد غذایی 2.1 درصد افزایش یافته و به حدود 3 تریلیون تنگه (5.747 میلیارد دلار) رسیده است. بر اساس آمار وزارت زراعت، تولید پنیر و پنیر 8.7 درصد، سوسیس و کالباس 4.1 درصد، کره 2.9 درصد و روغن نباتی 12 درصد افزایش داشته است.

https://eldala.kz/novosti/kazahstan/20839-selhozproizvodstvo-v-kazahstane-vyroslo-na-13-4

 سبقت قزاقستان در رتبه بندی مبارزه با پولشویی از آمریکا، ژاپن، سنگاپور و چین

بر اساس گزارش آژانس نظارت مالی، قزاقستان به طور قابل توجهی جایگاه خود را در رتبه بندی مبارزه با پولشویی بهبود بخشیده است و 110 کشور را پشت سر گذاشته است. موسسه بازل در زمینه حکومت داری شاخص سالانه مبارزه با پولشویی (anti-money laundering) AML  را منتشر کرده است. بر اساس سند معتبرترین منبع در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، قزاقستان با 4.65 امتیاز در جایگاه 111 قرار دارد. خاطرنشان می‌شود که خطر پولشویی و تامین مالی تروریسم در مقیاس 10 درجه ای (که در آن 10 بیشترین خطر و 0 کمترین خطر است) ارزیابی می‌شود. بر اساس این گزارش قزاقستان از کشورهایی مانند ایالات متحده، ژاپن، سنگاپور، چین، قطر، ایتالیا، مجارستان و ترکیه پیشی گرفته است. 5 کشور اول با کمترین خطر شامل سن مارینو، ایسلند، فنلاند، استونی، آندورا، سوئد هستند.

Kazakhstan surpasses the USA, Japan, Singapore and China in anti-money laundering ranking: yesterday, 12:39 - news on Tengrinews.kz

 تورم ماهانه در قزاقستان در ماه نوامبر کمی افزایش یافت

بانک ملی قزاقستان (NBK) اعلام کرد تورم در ماه نوامبر در 10 منطقه این جمهوری افزایش یافته است. بر اساس این گزارش علی رغم کاهش نرخ تورم سالانه در کشور به 8.4٪  در ماه نوامبر نرخ تورم افزایش داشته و بیشترین مقدار تورم سالانه در شهر آستانه ثبت شده است. در ماه نوامبر، رشد تورم ماهانه در کشور به 0.9 درصد رسید که بالاتر از میانگین تاریخی ماهانه 0.8 درصد در 2017 تا 2021 می‌باشد.

National Bank: Monthly inflation in Kazakhstan in November exceeded historical average ᐈ news from 18:54, December 17, 2024 by zakon.kz

 احتمال کاهش ارزش تنگه در پایان سال 2024

در شرایطی که در پایان سال 2023، تنگه 1.7٪ تقویت شد، اما سال جاری برای پول ملی ممکن است با سقوط بیش از 10٪ به دلیل مازاد تقاضا برای ارز خارجی نسبت به عرضه به پایان برسد. در سال 2025 نرخ دلار ممکن است به 545 تنگه افزایش یابد و خطر اصلی برای اقتصاد قزاقستان کاهش احتمالی قیمت نفت است. تورم در دسامبر 2025 به میزان 9.5 درصد پیش بینی می‌شود. در پایان سال 2024  تنگه، واحد پول قزاقستان به طور محسوسی ضعیف شده و نرخ برابری آن در برابر دلار از 500 تنگه فراتر رفته است. به گفته کارشناسان، برای قزاقستان، مهم ترین خطر کاهش قیمت نفت است. این به نوبه خود بر همه شاخص های مهم اقتصاد کلان از جمله رشد اقتصادی، درآمدهای بودجه و صندوق ملی و همچنین نرخ ارز تنگه و تورم تأثیر خواهد گذاشت. تنگه علاوه بر نفت ارزان، تحت فشار کاهش رشد اقتصادی در کشورهای همسایه، افزایش واردات و وضعیت دشوار ژئوپلیتیکی در منطقه قرار خواهد گرفت. پیش از این یکی از کارشناسان درباره رشد احتمالی دلار تا 1000 تنگه اظهار نظر کرده بود. ریسک‌های بالای تورمی در اقتصاد به نوبه خود ممکن است بانک ملی را از ادامه تسهیل شرایط پولی باز دارد. به عبارت دیگر، نرخ های بالای رشد قیمت اجازه کاهش نرخ پایه را نخواهد داد.

https://www.nur.kz/nurfin/economy/2201141-tenge-mozhet-zakonchit-2024-god-dvuznachnym-snizheniem-schitayut-eksperty/

 اولین نمایشگاه بین المللی نساجی قزاقستان از 15 تا 17 آوریل 2025 ( 27 تا 29 فروردین 1404)

اولین نمایشگاه بین المللی قزاقستان "کالاها و تجهیزات برای صنعت نساجی" از 15 تا 17 آوریل 2025در مرکز نمایشگاه بین المللی آککنت شهر آلماتی برگزار می‌گردد. این نمایشگاه شامل مواد اولیه، محصولات نهایی،  تجهیزات مدرن، آخرین فن آوری‌ها و طراحی‌ها می‌باشد.

  دریافت اطلاعات تکمیلی :

+7 727 258-34-34

ایمیل:  Gaukhar.Bekmanova@iteca.events

https://kitme.kz

 تصویب طرح ملی زیرساخت 2029 قزاقستان

برای اجرای دستورالعمل های رئیس جمهور، برنامه زیرساخت ملی قزاقستان تا سال 2029 تدوین و به تصویب دولت رسید که شامل 204 پروژه کلیدی است. این پروژه‌ها به چهار حوزه اصلی تقسیم می‌شوند:

- زیرساخت های انرژی (46 پروژه) – نوسازی و ساخت تاسیسات جدید در زمینه تامین گرما و برق شامل نیروگاه‌های حرارتی، نیروگاه‌های برق آبی و تاسیسات انرژی

- زیرساخت های حمل و نقل (59 پروژه) – توسعه کریدورهای حمل و نقل کلیدی، بازسازی و ساخت بزرگراه‌ها و نوسازی شبکه راه آهن.

- زیرساخت های تامین آب و فاضلاب (۸۹ پروژه) – ساخت و نوسازی تاسیسات آبرسانی، فاضلاب و تصفیه فاضلاب.

- زیرساخت دیجیتال (10 پروژه) – اجرای فناوری‌های دیجیتال برای نظارت و مدیریت تأسیسات زیرساختی که کارایی و شفافیت را در تمام مراحل اجرای پروژه تضمین می‌کند.

گزارش معاون وزیر دارایی، از نتایج سال مالی 11 ماهه سال 2024 در جلسه دولت

درآمدهای بودجه کشور 19 تریلیون تنگه (بیش از 36 میلیارد دلار) بوده که 90 درصد برنامه بودجه را شامل می‌شود. خزانه داری جمهوری 11.8 تریلیون تنگه (22.5 میلیارد دلار) یا 82 درصد از مبلغ برنامه ریزی شده را دریافت کرده است.

به گفته معاون وزیر، عمده عدم تحقق این طرح مربوط به کاهش درآمدهای مالیاتی است. کاهش 6.4 درصدی یا کمتر از 2.3 میلیارد دلاری حجم واردات از کشورهای ثالث طی 10 ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل و کاهش قیمت کالاهای اساسی از دلایل دیگر است؛ از نظر مصارف بودجه: بودجه‌های دولتی 94 درصد، بودجه‌های جمهوری 96 درصد و بودجه‌های محلی 92 درصد اجرا شده است. تمرکز اجتماعی همچنان در اولویت است.

⏩ حقوق بازنشستگی و مزایا  5.2 تریلیون تنگه؛ (حدود 10 میلیارد دلار)

⏩ یارانه به مناطق - 4.8 تریلیون تنگه؛ (اندکی بیش از 9 میلیارد دلار)

⏩ سهم هدف صندوق بیمه پزشکی اجباری - 1.6 تریلیون تنگه (اندکی بیش از 3 میلیارد دلار )

مخارج بودجه محلی به 13 تریلیون تنگه (حدود 25 میلیارد دلار) رسید:

⏩ برای حوزه اجتماعی - 6.6 تریلیون تنگه (51٪)؛ (12 و نیم میلیارد دلار)

⏩ برای مسکن و خدمات عمومی – 1.9 تریلیون تنگه (14.6%)؛ (3 و شش میلیارد دلار)

⏩ حمل و نقل و ارتباطات - 1.2 تریلیون تنگه (9.3٪)؛ ( بیش از دو میلیارد دلار)

⏩ کشاورزی – 750 میلیارد تنگه (5.7%). (حدود 1 و نیم میلیارد دلار)

در سال 2024 به میزان 840 میلیارد تنگه (1.6 میلیارد دلار) به دلیل بهینه سازی بودجه صرفه جویی شده است.

 رشد 5.3 درصد صنعت تولید در قزاقستان طی 11 ماه 2024

در جلسه دولت موضوعات توسعه صنعت تولید مورد بررسی قرار گرفت. این گزارش توسط اولژاس ساپاربکوف، معاون وزیر صنعت و ساختمان ارائه شده است. بر اساس نتایج ۱۱ ماهه سال ۲۰۲۴، پویایی مثبت در بخش‌های اصلی صنعت تولیدی با رشد ۵.۳ درصدی مشاهده شده است. حجم تولید در صنایع تحت نظارت وزارتخانه 6.1 درصد افزایش داشته.

به طور خاص، رشد تولید در صنایع زیر به ثبت رسیده است:

 صنعت متالورژی (+7.2%)،  مهندسی مکانیک (+6.9%)، شیمی (+8.4%)، محصولات فلزی تمام شده (+29.5%)؛ و مبلمان (+12.8%).

در سال جاری، شرکت‌های بزرگ 592 قرارداد بلندمدت و قراردادهای خارج از کشور به ارزش 704 میلیارد تنگه (1.350 میلیارد دلار) منعقد کرده‌اند. پویایی مثبت در صنعت ساختمان نیز مشاهده می‌شود. در طی 11 ماه، حجم کار به 6.9 تریلیون تنگه (کمی‌بیش از 13 میلیارد دلار) بالغ شد که 10.3 درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است. در طول دوره گزارش، 16.3 میلیون متر مربع مسکن به بهره برداری رسید. قرار است تا پایان سال به شاخص پیش بینی شده راه اندازی مسکن در سطح 18 میلیون مترمربع دست یابیم.

 افزایش 1.6 برابر حجم تولید محصولات پتروشیمی قزاقستان در 11 ماه 2024

 در جلسه دولت، الماسادم ساتکالیف، وزیر انرژی، از نتایج رشد اقتصادی اجتماعی قزاقستان در 11 ماه سال  2024 را گزارش داد. صنعت پالایش نفت داخلی پویایی مثبتی را برای انواع اصلی محصولات نشان می‌دهد. محدودیت های اعمال شده بر صادرات سوخت به عرضه پایدار بازار داخلی کمک کرده است.

تولید بنزین 4.9 میلیون تن بوده که نسبت به سال قبل 2.1 درصد افزایش داشته است. حجم تولید سوخت گازوئیل نیز افزایش یافت و به 4.9 میلیون تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 4.3 درصد افزایش داشته است. تولید سوخت هوانوردی با افزایش چشمگیر 21.4 درصدی به 0.68 میلیون تن رسید. در همان زمان، حجم تولید نفت کوره به 1.8 میلیون تن (85.7 درصد از سطح سال قبل - 2.1 میلیون تن) کاهش یافت. دلیل کاهش، افزایش عمق پالایش نفت از 85 درصد به 87 درصد بود که باعث بهبود کیفیت محصولات فرآوری شده و افزایش راندمان تولید شد. حجم تولید محصولات پتروشیمی‌به 506.1 هزار تن رسید که بیش از 1.6 برابر بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.

 تولید مواد غذایی در قزاقستان 2.1 درصد افزایش یافت

📌 معاون وزیر کشاورزی جمهوری قزاقستان آزات سلطانوف در جلسه دولت گزارش داد که تولید مواد غذایی برای 11 ماه سال جاری 2.1 درصد افزایش یافته و به حدود 3 تریلیون تنگه (5.750 میلیارد دلار) در قزاقستان رسیده است. به گفته وی تولید انواع محصولات وابسته به واردات مانند: پنیر 8.7 درصد، سوسیس و کالباس 4.1 درصد، کره 2.9 درصد و روغن نباتی 12 درصد افزایش داشته است. با توجه به فرآوری غلات، دانه‌های روغنی و تولید شکر تا پایان سال شاهد رشد در این صنعت هستیم.

 خودروهای ثبت شده در قزاقستان در سال 2024

به گزارش کازینفورم به نقل از اداره ملی آمار جمهوری قزاقستان، در اکتبر 2024، به تعداد 170.4 هزار دستگاه خودرو ثبت شده است که 2.5 درصد بیشتر از یک سال قبل است.  تعداد کل خودروهای ثبت نامی‌کشور تا اول آبان 5.65 میلیون دستگاه است. از این موارد:

⏺️ 88% - خودروهای سواری

⏺️ 9.9% - باربری

⏺️ 2.1% - اتوبوس

https://www.inform.kz/ru/skolko-avtomobiley-zaregistrirovali-kazahstantsi-v-2024-godu-6e6991

 

متن دیدگاه
نظرات کاربران
تاکنون نظری ثبت نشده است

امتیاز شما