روند مناقصه نفتی کنگو: از قوانین تا محیط زیست
مناقصه ۲۷ بلوک نفتی جمهوری دموکراتیک کنگو که در جولای ۲۰۲۲ آغاز شده بود، در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۴ به دلیل عدم استقبال کافی لغو شد. با این حال، سه بلوک گازی از مجموع ۳۰ بلوک موفق به جذب سرمایه‌گذار شدند.
طبق برآورد وزارت هیدروکربن کنگو، این کشور دارای ۲۲ میلیارد بشکه ذخیره نفتی (معادل ۱۷٪ کل ذخایر آفریقا) و ۶۶ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی است. این در حالی است که کل ذخایر اثبات شده نفت آفریقا در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۲۵ میلیارد بشکه بوده است. فرانسیس پرین (Francis Perrin)، مدیر تحقیقات موسسه روابط بین‌المللی و استراتژیک پاریس (Iris)، این تخمین‌ها را غیرقابل اعتماد می‌داند. شرکت فرانسوی-بریتانیایی پرنکو (Perenco) که برای بلوک‌های نگازی (Ngazi) و یما (Yema) پیشنهاد داده بود، از مناقصه کناره‌گیری کرد. شرکت‌های بزرگ نفتی مانند توتال انرژی (TotalEnergies)، انی (ENI) و اکسون موبیل (ExxonMobil) نیز به دلیل عدم اکتشافات عمده نفتی، کمبود زیرساخت‌ها و مشکلات امنیتی تمایلی به مشارکت نشان ندادند. امانوئل موسویو (Emmanuel Musuyu)، دبیرکل کوراپ (Corap)، اعلام کرد که ۱۱ بلوک از ۲۷ بلوک بدون تأیید شورای وزیران به مناقصه گذاشته شدند و ۱۳ بلوک با مناطق حفاظت‌شده همپوشانی دارند. طبق گزارش رینفارست (Rainforest)، ۳۶.۵ میلیون نفر در محدوده این بلوک‌ها زندگی می‌کنند و ۱۶,۳۱۱ جامعه محلی در این مناطق مستقر هستند. سازمان‌های محیط زیستی مانند گرین‌پیس (Greenpeace)، رینفارست و اکستینکشن ربلیون (Extinction Rebellion) با این مناقصه‌ها مخالفت کرده‌اند. با این وجود، دولت کنگو امیدوار است با بهره‌برداری از این منابع، سالانه ۳۰ میلیارد دلار (معادل نیمی از تولید ناخالص داخلی فعلی) درآمد کسب کند. در مقابل، برخی سازمان‌های غیردولتی کنگویی با راه‌اندازی کمپین "سرزمین ما بدون نفت" خواستار توقف مناقصه‌های نفتی و تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر هستند. از ۲۵ بلوک مورد مناقصه، برخی بلوک‌ها تا ۴ نامزد داشتند، تعدادی ۲ نامزد، برخی تنها ۱ نامزد و بسیاری از بلوک‌ها هیچ نامزدی نداشتند که این امر نشان‌دهنده عدم استقبال گسترده از این مناقصه بود.
شرکت ها شرکت‌کننده در مناقصه بلوکه های نفتی و گازی جمهوری دموکراتیک کنگو (RDC):
|
نام شرکت‌ها
|
تعداد بلوک‌های مورد مشارکت
|
|
کبو انرژی (Kebo Energy)
|
چند بلوک مشارکتی
|
|
ایفبوکس موتورز (Ifebox Motors)
|
چند بلوک مشارکتی
|
|
سنچری انرژی (Century Energy)
|
چند بلوک مشارکتی
|
|
کوبیل (Cobil)
|
چند بلوک مشارکتی
|
|
سوناهیدروک (Sonahydroc)
|
چند بلوک مشارکتی
|
|
کوهیدرو (Cohydro)
|
چند بلوک مشارکتی
|
|
تریپل ۵ (Triple 5)
|
چند بلوک مشارکتی
|
|
کانجوگیت انرژی (Conjugate Energy)
|
چند بلوک مشارکتی
|
جمع بندی
مشکلات فراخوان مناقصه بلوک‌های نفتی جمهوری دموکراتیک کنگو (RDC) را می‌توان در چند دسته اصلی تقسیم کرد:
۱. مشکلات قانونی و اداری: - عدم تأیید ۱۱ بلوک از ۲۷ بلوک توسط شورای وزیران کنگو/ - نقض ماده ۶ قانون ملی هیدروکربن‌ها/ - عدم شفافیت در افزایش تعداد بلوک‌ها از ۱۶ به ۲۷ بدون توضیح رسمی/ - همپوشانی ۱۳ بلوک با مناطق حفاظت‌شده که مغایر با قوانین زیست‌محیطی است.
۲. مشکلات فنی و زیرساختی: - عدم اکتشافات عمده نفت و گاز در کشور/ - کمبود زیرساخت‌های لازم برای استخراج و انتقال/ - عدم تجربه عملیاتی شرکت ملی نفت سوناهیدروک (Sonahydroc)/ - تخمین‌های غیرقابل اعتماد از میزان ذخایر.
۳. مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی: - تداخل با منطقه تالاب‌های حوضه مرکزی آبریز رود کنگو که چاه کربن جهانی است/ - تأثیر بر زندگی ۳۶.۵ میلیون نفر ساکن در محدوده بلوک‌ها/ - وجود ۱۶,۳۱۱ جامعه محلی در مناطق مورد نظر/ - مخالفت سازمان‌های محیط‌زیستی داخلی و بین‌المللی.
۴. مشکلات امنیتی و ریسک‌های سرمایه‌گذاری: - وضعیت نامناسب امنیتی در مناطق مورد نظر به ویژه شرق کنگو/ - عدم استقبال شرکت‌های بزرگ نفتی مانند توتال انرژی، انی و اکسون موبیل/ - کناره‌گیری شرکت پرنکو پس از بررسی شرایط/ - ریسک بالای سرمایه‌گذاری به دلیل عدم اکتشافات قبلی.
۵. مشکلات مربوط به فرآیند مناقصه: - عدم وجود رقابت کافی (برخی بلوک‌ها تنها یک متقاضی داشتند)/ - فقدان تجربه و اعتبار کافی شرکت‌های متقاضی/ - تعداد زیاد بلوک‌های بدون متقاضی/ - تأخیر در ارائه پیشنهادات و نامناسب بودن اکثر پیشنهادهای دریافتی.
۶. چالش‌های استراتژیک: - تضاد با روند جهانی گذار به انرژی‌های پاک/ - تعارض بین اهداف توسعه اقتصادی و تعهدات زیست‌محیطی/ - عدم توجه به پتانسیل انرژی‌های تجدیدپذیر کشور/ - برآوردهای غیرواقعی از درآمدهای احتمالی (۳۰ میلیارد دلار سالانه).
منابع