جایگاه برتر جمهوری دموکراتیک کنگو در تولید و صادرات کبالت

جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) در سال‌های اخیر به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده کبالت در جهان شناخته شده است. این کشور با داران بودن بیش از 70 درصد ذخایر جهانی کبالت و حدود 80 درصد از صادرات این محصول، نقش مهمی در زنجیره تأمین جهانی فناوری‌های نوین به ویژه تولید باتری‌های خودروهای برقی ایفا می‌کند.

طبق گزارش موسسه جهانی کبالت (مستقر در لندن)، جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) همچنان جایگاه خود را به عنوان بزرگترین تولید کننده و صادرکننده کبالت در سال 2024 تثبیت کرده است و با تولید حدود 244 هزار تن، بیش از 70 درصد از تولید جهانی و حدود 80 درصد از صادرات این محصول (حدود 200 هزار تن صادرات) را به اختصاص داده است که نسبت به سال قبل 44 درصد افزایش نشان می‌دهد. ارزش دلاری صادرات کبالت DRC در 2024 تقریباً 4.85 میلیارد دلار برآورد می‌شود. این افزایشِ تولید عمدتاً به دلیل توسعه معادن Kisanfu و Tenke Fungurume بوده است. افزایشِ صادرات در حالی رخ داد که قیمت جهانی کبالت به دلیل مازاد عرضه کاهش یافته بود. با این حال، جمهوری دموکراتیک کنگو همچنان بزرگ‌ترین تولیدکننده کبالت در جهان باقی ماند و سهم قابل توجهی از بازار جهانی را در اختیار داشته است.

شرکت‌های فعال در صنعت کبالت جمهوری دموکراتیک کنگو

 CMOC Group چین: این شرکت با بهره‌برداری از معادن تنکه فانگورومه و کیسانفو، در سال 2024 نزدیک به 85 هزار تن کبالت تولید کرد که افزایش 127 درصدی نسبت به سال قبل داشت.

Glencore سوئیس: این شرکت مالک معادن موتاندا و کاموتو، از بزرگ‌ترین معادن کبالت در جهان هستند. معدن موتاندا در سال 2019 تعطیل شد اما در سال 2022 فعالیت خود را از سر گرفت .

Gécamines: این شرکت دولتی با مشارکت در پروژه‌هایی مانند معادن دزیوا و کاموتو، نقش مهمی در صنعت معدن جمهوری دموکراتیک کنگو ایفا می‌کند.

فرصت‌ها و چالش‌های صنعت کبالت جمهوری دموکراتیک کنگو

افزایش تقاضا: پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی برای کبالت با نرخ رشد سالانه 7 درصد افزایش یابد و تا اوایل دهه 2030 به 400 هزار تن برسد که این افزایش تقاضا عمدتاً به دلیل رشد صنعت خودروهای برقی است.

تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری‌ها: دولت جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) در تلاش است تا با جذب سرمایه‌گذاران از عربستان سعودی، اتحادیه اروپا و هند، وابستگی خود به شرکت‌های چینی را کاهش دهد.

وابستگی به چین: حدود 80 درصد از معادن کبالت DRC تحت کنترل شرکت‌های چینی هستند.

مسائل حقوق بشری: گزارش‌هایی از تخلفات حقوق بشری، از جمله کار کودکان و شرایط کاری نامناسب در معادن، منتشر شده است. سازمان‌های بین‌المللی خواستار بهبود شرایط کاری و رعایت استانداردهای حقوق بشری شده‌اند.

تأثیرات زیست‌محیطی: استخراج کبالت با خطرات زیست‌محیطی مانند آلودگی آب و هوا و تخریب زیستگاه‌ها همراه است، که نیاز به نظارت و مقررات‌گذاری دقیق دارد.

اقدامات دولت جمهوری دموکراتیک کنگو

ممنوعیت صادرات: در فوریه 2025، دولت DRC به منظور کنترل عرضه و تثبیت قیمت‌ها، ممنوعیت چهارماهه‌ای بر صادرات کبالت اعمال کرد. این اقدام با هدف رسمی‌سازیِ بخش استخراج سنتی و کاهش مازاد عرضه انجام شد. همچنین، دولت در حال بررسی اعمال سهمیه‌های صادراتی برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت‌ها و حمایت از صنعت داخلی است. طبق گزارش موسسه بین‌المللی کبالت، قیمت این محصول از 35 هزار دلار در هر تن در ابتدای سال 2024 به کمتر از 20 هزار دلار در هر تن در پایان سال کاهش یافت که نشان‌دهنده کاهش بیش از 40 درصدی در سال گذشته بود.

تأسیس شرکت EGC: دولت جمهوری دموکراتیک کنگو در سال 2019، شرکت Enterprise Générale du Cobalt را برای خرید و تنظیم بازار کبالتِ استخراج‌شده در معادن سنتی و با هدف بهبود شرایط کاری و افزایش شفافیت در زنجیره تأمین تأسیس کرد.

لازم به ذکر است کبالت، فلزی حیاتی برای تولید باتری‌های خودروهای برقی و سایر فناوری‌های نوین است و نقشی کلیدی در گذار جهانی به انرژی‌های پاک ایفا می‌کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد تمام مدل‌های پرفروش خودروهای برقی در سال 2024، چه در اروپا و چه در ایالات متحده، هنوز به باتری‌های حاوی کبالت، متکی هستند. در کنار جمهوری دموکراتیک کنگو، اندونزی نیز به یک بازیگر کلیدی اما خاموش در خارج از آفریقا در زمینه تولید کبالت، تبدیل شده است به طوری که تولید آن اکنون معادل تمام کشورهای تولیدکننده خارج از جمهوری دموکراتیک کنگو است. با این حال، اندونزی برخلاف کنگو، که 82 درصد از عرضه تصفیه‌شده آن اکنون تحت پوشش طرح‌هایی مانند RMI یا Copper Mark است، از نظر صدور گواهینامه‌ها، در جایگاه پایین‌تری قرار دارد.

منابع:

https://zoom-eco.net

https://www.cobaltinstitute.org

https://www.mining-technology.com

https://bankable.africa