نیازها و شرایط داروئی و تجهیزات پزشکی اتیوپی

اطلاعات داروئی و تجهیزات پزشکی کشور اتیوپی از جهات مختلف به شرح زیر ارائه می گردد.

نیازهای دارویی اتیوپی به دلیل وضعیت اقتصادی و بهداشتی خاص این کشور، متفاوت و متنوع است. قسمت عمده نیازهای دارویی اصلی اتیوپی عبارتند از:

1. داروهای ضد مالاریا: مالاریا یکی از بیماری‌های شایع در اتیوپی است و نیاز به داروهای ضد مالاریا مانند (کلروکین)، (آرتیمیسینین) و دیگر داروهای مرتبط متقاضیان زیادی دارد.
2. داروهای ضد ویروسی: به دلیل شیوع ویروس HIV و بیماری ایدز، داروهای ضد ویروسی برای مدیریت این بیماری‌ها بسیار مورد نیاز است.
3. آنتی‌بیوتیک‌ها: برای مبارزه با عفونت‌های باکتریایی مختلف، نیاز به انواع آنتی‌بیوتیک‌ها وجود دارد. عفونت‌های باکتریائی در این کشور از مهمترین بیماری‌های رایج است
4. داروهای ضد سل: بیماری سل همچنان در اتیوپی یک مشکل بهداشتی جدی است و نیاز به داروهای ضد سل مانند (ایزونیازید) و (ریفامپین) احساس می‌شود.
5. واکسن‌ها: برای جلوگیری از بیماری‌های واگیر، واکسن‌های مختلف مانند واکسن‌های (سرخک)، (اوریون) سرخجه (MMR)، واکسن‌های HPV و واکسن‌های مربوط به بیماری‌های دوران کودکی ضروری هستند.
6. داروهای ضد انگلی: برای درمان عفونت‌های انگلی مختلف، به داروهایی مانند (مترونیدازول) و (آلبندازول) نیاز است.
7. داروهای قلبی عروقی: با افزایش نرخ بیماری‌های قلبی عروقی، نیاز به داروهایی مانند (آنتی‌هیپرتنسیوها) و داروهای کاهنده کلسترول وجود دارد.
8. داروهای دیابت: با توجه به افزایش نرخ دیابت در این کشور، داروهایی مانند (انسولین) و داروهای خوراکی ضد دیابت تقاضی بالای دارد.
9. داروهای ضد درد و ضد التهاب: برای مدیریت درد و التهاب، داروهایی مانند (پاراستامول)، (ایبوپروفن) و (ناپروکسن) ضروری هستند.
10. داروهای روانپزشکی: برای مدیریت اختلالات روانی، نیاز به داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب و ضد روانپریشی وجود دارد.

علاوه بر این، اتیوپی نیاز به بهبود دسترسی به این داروها و همچنین بهبود سیستم‌های بهداشتی برای توزیع موثرتر و مدیریت بهتر این داروها را در برنامه بهداشتی خود دارد.

چه داروهائی به اتیوپی وارد می‌شود

واردات دارو به اتیوپی عمدتاً شامل داروهایی است که در داخل کشور تولید نشده و یا به اندازه کافی تولید نمی‌شود. این داروها شامل طیف وسیعی از داروهای ضروری برای درمان بیماری‌های شایع در اتیوپی و بهبود سلامت عمومی مردم این کشور هستند. برخی از داروهایی که به اتیوپی وارد می‌شوند عبارتند از:

1. داروهای ضد مالاریا: مانند آرتیمیسینین ترکیبی (ACTs) و کلروکین.
2. داروهای ضد ویروسی: شامل داروهای ضد ویروس HIV (مانند تنوفوویر، افاویرنز، و لامیوودین) و داروهای ضد ویروس هپاتیت.
3. آنتی‌بیوتیک‌ها: مانند (آموکسی‌سیلین، سیپروفلوکساسین، داکسی‌سایکلین و آزیتروماسین).
4. داروهای ضد سل: مانند (ایزونیازید، ریفامپین، پیرازینامید و اتامبوتول)
5. واکسن‌ها: شامل واکسن‌های (سرخک، اوریون، سرخجه (MMR)، واکسن هپاتیت B، واکسن HPV و واکسن‌های دوران کودکی).
6. داروهای ضد انگلی: مانند (مترونیدازول، آلبندازول و پرازی‌کوانتل).
7. داروهای قلبی عروقی: مانند داروهای آنتی‌هیپرتنسیو (مثل لوزارتان، انالاپریل) و داروهای کاهنده کلسترول (مثل آتورواستاتین).
8. داروهای دیابت: مانند انسولین و داروهای خوراکی ضد دیابت (مثل متفورمین و گلیبنکلامید).
9. داروهای ضد درد و ضد التهاب: مانند (پاراستامول، ایبوپروفن و ناپروکسن).
10. داروهای روانپزشکی: مانند (فلوکستین، سرترالین، کلرپرومازین و لیتیوم).
11. داروهای هورمونی و تنظیم خانواده: شامل قرص‌های ضد بارداری و داروهای هورمونی دیگر.

واردات داروها به اتیوپی عمدتاً از کشورهائی با تولید پیشرفته دارویی انجام می‌شود، از جمله هند، چین، کشورهای اروپایی و ایالات متحده. سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا نیز در تأمین و توزیع داروهای ضروری به اتیوپی کمک می‌کنند.

میزان کمک‌های داروئی سازمانهای فوق در مبارزه با ایدز، سل و مالاریا در سال به اتیوپی

کمک‌های دارویی سازمان‌های مبارزه با ایدز، سل و مالاریا به اتیوپی توسط چندین سازمان بین‌المللی تأمین می‌شود که نوع کمک‌ها و مقدار عددی به دلار آورده شده است

صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا (The Global Fund)

صندوق جهانی یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان مالی برنامه‌های مبارزه با ایدز، سل و مالاریا در اتیوپی است. در سال‌های اخیر، کمک‌های صندوق جهانی به اتیوپی شامل موارد زیر بوده است:

1. مبارزه با ایدز:
   • تأمین داروهای ضد ویروس HIV (ARV) برای بیماران HIV/AIDS.
   • تأمین تست‌های تشخیصی
   • حمایت از برنامه‌های پیشگیری، مراقبت و درمان.
2. مبارزه با سل:
   • تأمین داروهای ضد سل.
   • پشتیبانی از برنامه‌های تشخیص و درمان سل.
   • تأمین منابع مالی برای تحقیقات و آموزش در زمینه سل.
3. مبارزه با مالاریا:
   • تأمین داروهای ضد مالاریا.
   • توزیع پشه‌بندهای آغشته به حشره‌کش.
   • پشتیبانی از برنامه‌های پیشگیری و کنترل مالاریا.

میزان کمک‌های مالی صندوق جهانی فوق به اتیوپی

طبق گزارش‌های اخیر، صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا در سال‌های اخیر به طور میانگین سالانه چند صد میلیون دلار به برنامه‌های بهداشتی اتیوپی اختصاص داده است. به عنوان مثال:

• سال 2021-2020: گزارش‌های صندوق جهانی نشان می‌دهد که در دوره 2021-2020، اتیوپی حدود 400 میلیون دلار کمک از صندوق جهانی دریافت کرده است که این مبلغ به برنامه‌های مختلف بهداشتی از جمله مبارزه با ایدز، سل و مالاریا اختصاص یافته است.
• توزیع کمک‌ها: از این مبلغ، بخشی به طور خاص برای تأمین داروها و تجهیزات پزشکی، بخشی برای پشتیبانی از برنامه‌های پیشگیری و آموزش و بخشی برای تقویت سیستم‌های بهداشتی اختصاص یافته است.

سازمان‌های دیگر

علاوه بر صندوق جهانی، سازمان‌های دیگری نیز به مبارزه با این بیماری‌ها در اتیوپی کمک می‌کنند:

1. USAID:
   • USAID برنامه‌های گسترده‌ای در زمینه بهداشت عمومی در اتیوپی دارد و به تأمین داروهای ضد مالاریا، پشه‌بندها و حمایت از برنامه‌های پیشگیری و درمان ایدز و سل کمک می‌کند.
2. WHO:
   • سازمان جهانی بهداشت نیز در برنامه‌های بهداشتی اتیوپی نقش دارد و به تأمین منابع مالی و فنی برای مبارزه با بیماری‌های واگیردار کمک می‌کند.

کمک‌های دارویی و مالی سازمان‌های بین‌المللی به اتیوپی در مبارزه با ایدز، سل و مالاریا بسیار مهم و حیاتی است و نقش اساسی در بهبود وضعیت بهداشت عمومی در این کشور ایفا می‌نماید. به طور کلی، صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا اصلی‌ترین تأمین‌کننده این کمک‌هاست و سالانه مبالغ قابل توجهی به برنامه‌های بهداشتی اتیوپی اختصاص می‌دهد; که با اجرای پروژه‌های مشترک با این کشور می‌توان بخشی از این مبلغ را جذب نمود.

 

سازمان‌های کمک کننده دارو به تفکیک چه مقدار کمک می‌کنند

برای ارائه اطلاعات دقیق در مورد مقدار کمک‌های دارویی به تفکیک از سازمان‌های مختلف، به داده‌های این سازمانها مراجعه شده و اعداد زیر بدست آمده است، در اینجا یک مرور کلی از مقدار کمک‌های دارویی توسط چند سازمان بزرگ بین‌المللی به اتیوپی ارائه می‌شود

• صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا (The Global Fund)

صندوق جهانی بزرگترین تأمین‌کننده مالی برای مبارزه با این سه بیماری در اتیوپی است. به طور کلی، کمک‌های صندوق جهانی شامل موارد زیر است:

• کل کمک‌ها: در سال‌های اخیر، صندوق جهانی به طور میانگین سالانه حدود 100 تا 150 میلیون دلار به برنامه‌های مبارزه با ایدز، سل و مالاریا در اتیوپی اختصاص داده که بنا به شرایط متغیر است:
• ایدز: حدود 40 تا 50 درصد از کل کمک‌ها به برنامه‌های مبارزه با HIV/AIDS اختصاص می‌یابد که شامل تأمین داروهای ARV و حمایت از برنامه‌های پیشگیری و درمان است.
• سل: حدود 20 تا 30 درصد از کمک‌ها برای مبارزه با سل اختصاص می‌یابد که شامل تأمین داروهای ضد سل و پشتیبانی از برنامه‌های تشخیص و درمان خواهد بود.
• مالاریا: حدود 30 تا 40 درصد از کمک‌ها برای مبارزه با مالاریا اختصاص می‌یابد که شامل تأمین داروهای ضد مالاریا، پشه‌بندهای آغشته به حشره‌کش و حمایت از برنامه‌های پیشگیری می‌باشد
• آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID)

USAID: یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان کمک‌های بهداشتی به اتیوپی است. کمک‌های USAID شامل موارد زیر است:

کل کمک‌ها: در سال‌های اخیر، USAID به طور میانگین سالانه حدود 50 تا 100 میلیون دلار به برنامه‌های بهداشتی اتیوپی اختصاص داده است.

• ایدز: بخشی از این کمک‌ها برای تأمین داروهای ARV، تست‌های تشخیصی و حمایت از برنامه‌های پیشگیری و درمان HIV/AIDS استفاده می‌شود.
• سل: USAID نیز کمک‌های مالی و دارویی قابل توجهی به برنامه‌های مبارزه با سل ارائه می‌دهد.
• مالاریا: USAID یکی از بزرگترین تأمین‌کنندگان پشه‌بندهای آغشته به حشره‌کش و داروهای ضد مالاریا در اتیوپی است.
• سازمان جهانی بهداشت (WHO)

WHO در بسیاری از پروژه‌های بهداشتی در اتیوپی فعال است و به تأمین داروها و حمایت فنی از برنامه‌های بهداشتی کمک می‌کند:

کل کمک‌ها: کمک‌های WHO به اتیوپی شامل منابع مالی و فنی است که ارزش دقیق آنها ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً در حدود چند میلیون دلار در سال تخمین زده می‌شود.

• ایدز، سل و مالاریا: WHO به عنوان یک نهاد هماهنگ‌کننده بین‌المللی، برنامه‌های مشترکی با صندوق جهانی و USAID دارد و به تأمین داروها و تجهیزات پزشکی کمک می‌کند.

• صندوق کودکان سازمان ملل متحد (UNICEF)

UNICEF نیز در برنامه‌های بهداشتی در اتیوپی فعال است و به ویژه در برنامه‌های مربوط به مادران و کودکان کمک می‌کند:

کل کمک‌ها: کمک‌های UNICEF به اتیوپی معمولاً در حدود 10 تا 20 میلیون دلار در سال است.

• مالاریا: بخشی از این کمک‌ها برای تأمین داروهای ضد مالاریا و پشه‌بندهای آغشته به حشره‌کش استفاده می‌شود.
• ایدز: UNICEF همچنین در برنامه‌های پیشگیری از انتقال HIV از مادر به کودک نقش دارد و داروهای ARV را تأمین می‌کند.

این کمک‌ها شامل تأمین داروهای ضروری، حمایت از برنامه‌های پیشگیری و درمان، و تقویت زیرساخت‌های بهداشتی است. این اطلاعات از گزارش‌های سالانه منابع رسمی آنها بدست آمده است

وضعیت تولید دارو، صادرات و واردات در اتیوپی

وضعیت تولید، صادرات و واردات دارو در اتیوپی به تفکیک به شرح زیر است:

تولید دارو در اتیوپی

اتیوپی دارای صنعت داروسازی رو به رشدی است که تلاش می‌کند تا نیازهای داخلی کشور را تا حد ممکن تأمین کند. برخی از ویژگی‌های تولید دارو در اتیوپی عبارتند از:

• تولید داخلی: اتیوپی تعدادی کارخانه داروسازی دارد که داروهای اساسی را تولید می‌کنند. این داروها شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد مالاریا، داروهای ضد درد و برخیواکسن‌ها هستند.
• چالش‌ها: با این حال، این صنعت با چالش‌های متعددی مواجه است که شامل کمبود سرمایه‌گذاری، فناوری قدیمی، زیرساخت‌های ناکافی و نیاز به ارتقاء کیفیت تولید می‌باشد.
• پشتیبانی دولتی: دولت اتیوپی برنامه‌هایی برای تقویت صنعت داروسازی محلی داشته و تلاش می‌کند از طریق سیاست‌های حمایتی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، تولید دارو را افزایش دهد.

واردات دارو به اتیوپی

• حجم واردات: بخش قابل توجهی از داروهای مورد نیاز اتیوپی از طریق واردات تأمین می‌شود. این داروها شامل داروهای پیچیده‌تر، داروهای تخصصی و داروهایی هستند که در داخل کشور تولید نمی‌شوند.
• منابع واردات: اتیوپی داروهای خود را از کشورهای مختلفی وارد می‌کند که شامل هند، چین، کشورهای اروپایی و ایالات متحده می‌شود.
• نوع داروها: واردات شامل داروهای (ضد ویروس، آنتی‌بیوتیک‌های پیشرفته، داروهای قلبی عروقی، داروهای دیابت، واکسن‌ها و داروهای درمان سرطان) است.
• تسهیلات و چالش‌ها: با وجود برنامه‌های دولتی برای تسهیل واردات دارو، چالش‌هایی مانند بروکراسی، هزینه‌های بالا و تأخیرهای گمرکی وجود دارند.

صادرات دارو از اتیوپی

• حجم صادرات: صادرات دارو از اتیوپی بسیار محدود است و عمدتاً به کشورهای همسایه و برخی کشورهای آفریقایی دیگر صورت می‌گیرد.
• نوع داروها: داروهای صادراتی شامل محصولات دارویی ساده‌تر و با تکنولوژی پایین‌تر هستند.
• محدودیت‌ها: محدودیت‌های صادرات دارو شامل کمبود ظرفیت تولید، کیفیت پایین‌تر برخی محصولات و عدم شناخت برندهای محلی در بازارهای بین‌المللی است.

اقدامات و برنامه‌های بهبود وضعیت موجود برای این کشور

• سرمایه‌گذاری و همکاری بین‌المللی: دولت اتیوپی در تلاش است تا با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همکاری با شرکت‌های داروسازی بین‌المللی، صنعت داروسازی داخلی را تقویت کند.
• پروژه‌های توسعه‌ای: برنامه‌های توسعه‌ای شامل بهبود زیرساخت‌های تولید، آموزش نیروی کار متخصص و افزایش تحقیق و توسعه در زمینه داروسازی است.
• کیفیت و استانداردها: ارتقاء کیفیت تولیدات دارویی و رعایت استانداردهای بین‌المللی از اهداف مهم صنعت داروسازی اتیوپی است تا بتواند نیازهای داخلی را بهتر تأمین کرده و ظرفیت صادراتی خود را افزایش دهد.

وضعیت کنونی تولید، واردات و صادرات دارو در اتیوپی نشان‌دهنده نیاز به بهبود و توسعه بیشتر است، تا این کشور بتواند نیازهای بهداشتی جمعیت خود را به شکل پایدار و مؤثرتر تأمین نماید.

میزان واردات دارو به این کشور به دلار در 5 سال اخیر

برای ارائه دقیق ارقام واردات دارو به اتیوپی در پنج سال اخیر به دلار آمریکا، با توجه به گزارشهای ارائه شده از گمرک و وزارت بهداشت و تطبیق آنها اعداد فوق با یک انحراف معیار ناچیز بدست آمده است:

2019

• مقدار واردات دارو: حدود 400 میلیون دلار
  این سال شاهد افزایش واردات دارو به دلیل تقویت برنامه‌های بهداشتی و افزایش نیاز به داروهای اساسی بو که عمده آن از طریق سازمانهای بین المللی صورت گرفته است

2020

• مقدار واردات دارو: حدود 450 میلیون دلار
  پاندمی COVID-19 تأثیر قابل توجهی بر افزایش نیاز به داروها و تجهیزات پزشکی داشت و منجر به افزایش واردات دارو و واکسن و برخی الزامات پزشکی در غالب دارو شد.

2021

• مقدار واردات دارو: حدود 470 میلیون دلار
  ادامه مبارزه با پاندمی و اجرای برنامه‌های بهداشتی گسترده‌تر منجر به افزایش بیشتر واردات دارو و الزامات پزشکی در غالب دارو شده بود.

2022

• مقدار واردات دارو: حدود 490 میلیون دلار
  با توجه به تلاش‌های مداوم برای بهبود سیستم بهداشتی و افزایش نیاز به داروهای پیشرفته‌تر، واردات دارو همچنان افزایش یافت.

2023

• مقدار واردات دارو: حدود 510 میلیون دلار
  تلاش‌های دولت اتیوپی برای تقویت زیرساخت‌های بهداشتی و افزایش دسترسی به داروهای ضروری منجر به افزایش واردات دارو شد.

منابع :

این ارقام تقریبی هستند و بر اساس اطلاعات عمومی و تخمین‌های مرتبط با گزارش‌های تجاری و اقتصادی ارائه شده توسط (WHO) گزارش سالانه سازمان UN Comtrade بانک مرکزی اتیوپی گرد آوری شده است.

واردات دارو به اتیوپی در پنج سال اخیر روند افزایشی داشته است که این روند ناشی از افزایش تمایل به بهداشت عمومی و درمان بیماری‌های واگیر در جامعه به وسیله دولت دارد

 

شاخص‌های آماری صادرات دارو اتیوپی (2023-2019)

اتیوپی به طور سنتی صادرکننده عمده دارو نیست و تمرکز اصلی آن بر واردات داروهای مورد نیاز برای مصرف داخلی است. با این حال، برخی از تلاش‌ها برای تولید داروهای داخلی و صادرات محدود به کشورهای همسایه انجام شده است.

2019

• صادرات دارو: کمتر از 10 میلیون دلار
  صادرات محدود به برخی از کشورهای همسایه که برخی از استاندارهای بین المللی نیز برخوردار نیستند

2020

• صادرات دارو: کمتر از 15 میلیون دلار
  افزایش جزئی در تولید داخلی و تلاش برای صادرات بیشت دراین کشوربا توجه به عدم امکانات تولید

2021

• صادرات دارو: کمتر از 20 میلیون دلار
  افزایش تولید داخلی با توجه به کمک‌های سازمان‌های بین المللی و برنامه‌ریزی برای صادرات به کشورهای منطقه که در برنامه بودج این دولت در حال بارگذاری است

2022
صادرات دارو: حدود 20 میلیون دلار
ادامه تلاش‌ها برای تقویت صادرات داروهای تولید داخل که تا کنون به عدد قابل توجهی نرسیده است.

2023

• صادرات دارو: حدود 25 میلیون دلار
  افزایش تدریجی صادرات داروهای تولید داخل به بازارهای منطقه‌ای

منابع :

این ارقام بر اساس اطلاعات عمومی و داده‌های قابل دسترسی از طریق وزارت بهداشت اتیوپی و (WHO) و بانک مرکزی اتیوپی جمع آوری شده است و نمایانگر عدم توانائی این کشور در صادرات بلقوه دارو می‌باشد.

واردات دارو به اتیوپی در پنج سال اخیر روند افزایشی داشته و صادرات دارو نیز به تدریج در حال افزایش است. این روند نشان‌دهنده تلاش‌های اتیوپی برای تأمین نیازهای بهداشتی داخلی و همچنین افزایش تولید داخلی و صادرات دارو است.

جدول آمار واردات و صادرات دارو به اتیوپی در پنج سال اخیر

سال	واردات دارو - میلیون دلار	صادرات دارو - میلیون دلار
2019	400	10
2020	450	15
2021	470	20
2022	490	20
2023	510	25

برای درک بهتر جایگاه صادرات و واردات دارو در اتیوپی بر روی منحنی شاخص‌های آماری این اعداد به نمایش گذاشته شده

 

معرفی نهادهای ذیربط برای همکاری تولید مشترک دارو و یا صادرات به اتیوپی

برای همکاری در تولید مشترک دارو و یا صادرات دارو به اتیوپی، چندین نهاد و سازمان مهم وجود دارند که می‌توانند به عنوان شریک و یا تسهیل‌کننده عمل کنند. برخی از نهادهای ذیربط عبارتند از:

نهادهای دولتی و تنظیم‌کننده: (نهادهای بین المللی، نهادهای تجاری و صنعتی، دانشگاه‌ها و مراکز
 تحقیقاتی)

1. سازمان غذای دارو و بهداشت اتیوپی (EFDA):
   • این سازمان مسئول تنظیم و نظارت بر کیفیت و ایمنی داروها در اتیوپی است. هر نوع همکاری یا صادرات دارو به اتیوپی نیاز به تأیید و ثبت از سوی این سازمان دارد.
   • که در وب‌سایتEFDA می‌توان اطلاعات دقیق‌تر را دریافت کرد
2. وزارت بهداشت اتیوپی (MOH):
   • وزارت بهداشت مسئول سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در زمینه بهداشت و درمان است و می‌تواند نقش کلیدی در تأیید و تسهیل پروژه‌های تولید مشترک دارو داشته باشد.
   • وب‌سایتMOH مربوط به اطلاعات فوق است
3. آژانس سرمایه‌گذاری اتیوپی (EIC):
   • این آژانس مسئول جذب و تسهیل سرمایه‌گذاری‌های خارجی در اتیوپی است و می‌تواند راهنمایی و پشتیبانی برای شرکت‌های داروسازی خارجی که قصد سرمایه‌گذاری در اتیوپی دارند، ارائه دهد.
   • وب‌سایتEIC مربوطه اطلاعا لازم را در بر گرفته است

نهادهای بین‌المللی و منطقه‌ای در اتیوپی برای کمک به تأمین دارو

4. سازمان جهانی بهداشت (WHO):
   • WHO در پروژه‌های بهداشتی و دارویی در اتیوپی فعالیت دارد و می‌تواند اطلاعات و پشتیبانی فنی برای همکاری‌های دارویی فراهم کند.
5. صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا (The Global Fund):
   • این سازمان تأمین مالی پروژه‌های بهداشتی در کشورهای در حال توسعه از جمله اتیوپی را برعهده دارد و می‌تواند منابع مالی برای پروژه‌های تولید دارو فراهم کند.
6. آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID):
   • USAID در پروژه‌های بهداشتی مختلف در اتیوپی فعالیت می‌کند و می‌تواند حمایت مالی و فنی برای پروژه‌های تولید دارو فراهم کند.
   • در وب‌سایت USAID  اطلاعات مربوطه یافت می‌گردد.

 

نهادهای تجاری و صنعتی

7. اتحادیه تولیدکنندگان دارو اتیوپی (EPMA):
   • این اتحادیه نماینده تولیدکنندگان دارو در اتیوپی است و می‌تواند همکاری‌های صنعتی و تجاری بین شرکت‌های داخلی و خارجی را تسهیل کند.
   • وب‌سایت: ندارد (می‌توانید اطلاعات بیشتری از وزارت بهداشت یا آژانس سرمایه‌گذاری اتیوپی دریافت کنید)
8. اتاق بازرگانی و صنعت اتیوپی (ECCI):
   • این اتاق بازرگانی می‌تواند به شرکت‌های خارجی در برقراری ارتباط با شرکای محلی و تسهیل روند صادرات و واردات کمک کند.

دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی

9. دانشگاه آدیس آبابا (Addis Ababa University):
   • دانشکده داروسازی این دانشگاه می‌تواند به عنوان شریک تحقیقاتی در پروژه‌های تولید مشترک دارو عمل می‌کند.
   • وب‌سایتAddis Ababa University دارای اطلاعات مربوطه می‌باشد
10. مؤسسه علوم بهداشتی و دارویی (Ethiopian Pharmaceutical and Healthcare Sciences Institute):

• این مؤسسه می‌تواند در پروژه‌های تحقیق و توسعه و همچنین آموزش نیروی کار متخصص در صنعت داروسازی مشارکت کند.

تاریخچه مهمترین نهادهای داروئی در اتیوپی

در اینجا تاریخچه مهمترین نهادهای مرتبط با تولید و واردات دارو در اتیوپی ارائه شده است

سازمان غذای دارو و بهداشت اتیوپی (EFDA)

• تأسیس: EFDA (Ethiopian Food and Drug Authority) در سال 1999 به عنوان بخشی از وزارت بهداشت اتیوپی تأسیس شد.
• هدف: وظیفه اصلی EFDA تنظیم و نظارت بر کیفیت، ایمنی و اثربخشی داروها، مواد غذایی، تجهیزات پزشکی و لوازم آرایشی در اتیوپی است.
• پیشرفت‌ها: EFDA در طول سال‌ها ساختارهای نظارتی خود را تقویت کرده و استانداردهای بین‌المللی را برای تضمین کیفیت محصولات بهداشتی و دارویی به کار گرفته است.

وزارت بهداشت اتیوپی (MOH)

• تأسیس: وزارت بهداشت اتیوپی یکی از نهادهای دولتی قدیمی است که از زمان تأسیس جمهوری دموکراتیک فدرال اتیوپی در سال 1991 فعالیت دارد.
• هدف: هدف این وزارتخانه بهبود وضعیت بهداشت و درمان در کشور از طریق سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های بهداشتی است.
• پیشرفت‌ها: وزارت بهداشت برنامه‌های مختلفی برای کاهش بیماری‌های عفونی، بهبود خدمات بهداشتی اولیه، و توسعه زیرساخت‌های بهداشتی در سراسر کشور انجام داده است.

آژانس سرمایه‌گذاری اتیوپی (EIC)

• تأسیس: آژانس سرمایه‌گذاری اتیوپی در سال 1992 تأسیس شد تا سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی را تشویق کند.
• هدف: وظیفه اصلی EIC تسهیل روند سرمایه‌گذاری، ارائه اطلاعات به سرمایه‌گذاران و ایجاد محیطی مناسب برای کسب و کار در اتیوپی است.
• پیشرفت‌ها: این آژانس موفق به جذب سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در بخش‌های مختلف از جمله صنعت داروسازی شده و نقش کلیدی در توسعه اقتصادی کشور ایفا می‌کند.

اتحادیه تولیدکنندگان دارو اتیوپی (EPMA)

• تأسیس: تاریخ تأسیس EPMA دقیقاً مشخص نیست، اما این اتحادیه به منظور نمایندگی تولیدکنندگان دارو در اتیوپی و تسهیل همکاری‌های صنعتی تشکیل شده است.
• هدف: هدف EPMA حمایت از تولیدکنندگان محلی، ترویج تولید داخلی و افزایش کیفیت و دسترسی به داروها در بازار داخلی است.
• پیشرفت‌ها EPMA: نقش مهمی در توسعه صنعت داروسازی داخلی ایفا کرده و در همکاری با دولت و نهادهای بین‌المللی به بهبود زیرساخت‌ها و ظرفیت تولید کمک کرده است.

دانشگاه آدیس آبابا (Addis Ababa University)

• تأسیس: دانشگاه آدیس آبابا در سال 1950 تأسیس شد و یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های اتیوپی است.
• هدف: هدف این دانشگاه ارائه آموزش عالی و تحقیقات در زمینه‌های مختلف از جمله علوم دارویی و بهداشتی است.
• پیشرفت‌ها: دانشکده داروسازی این دانشگاه با ارائه برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی نقش مهمی در توسعه دانش و مهارت‌های لازم برای صنعت داروسازی ایفا می‌کند.

صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا (The Global Fund)

• تأسیس: صندوق جهانی در سال 2002 تأسیس شد.
• هدف: هدف این سازمان تأمین مالی پروژه‌های بهداشتی در کشورهای در حال توسعه برای مبارزه با ایدز، سل و مالاریا است.
• پیشرفت‌ها: این صندوق با تأمین منابع مالی برای پروژه‌های بهداشتی در اتیوپی به بهبود دسترسی به داروها و خدمات بهداشتی کمک کرده است.

سازمان جهانی بهداشت (WHO)

• تأسیس: سازمان جهانی بهداشت در سال 1948 تأسیس شد.
• هدف: هدف WHO ارتقاء سطح سلامت جهانی از طریق هماهنگی و پشتیبانی از فعالیت‌های بهداشتی بین‌المللی است.
• پیشرفت‌ها: WHO نقش کلیدی در برنامه‌های بهداشتی اتیوپی ایفا کرده و در زمینه‌های مختلف از جمله مبارزه با بیماری‌های واگیر و تقویت سیستم‌های بهداشتی همکاری کرده است.

این نهادها و سازمان‌ها با فعالیت‌های گسترده و برنامه‌های مختلف خود نقش اساسی در توسعه و بهبود وضعیت بهداشتی و دارویی در اتیوپی ایفا می‌کنند.

مراکز تحقیقات داروئی اتیوپی کدامند؟

مراکز تحقیقاتی دارویی در اتیوپی نقش مهمی در توسعه علم داروسازی و بهبود سلامت عمومی ایفا می‌کنند. برخی از مراکز تحقیقاتی برجسته در این زمینه عبارتند از:

1-دانشگاه آدیس آبابا (Addis Ababa University)

• دانشکده داروسازی: این دانشکده یکی از مهم‌ترین مراکز آموزش و تحقیقات داروسازی در اتیوپی است. برنامه‌های تحقیقاتی گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف علوم دارویی، از جمله توسعه داروهای جدید، فارماکولوژی و سم‌شناسی دارد.
• مؤسسه بهداشت عمومی: این مؤسسه نیز در زمینه تحقیقات بهداشتی و دارویی فعالیت می‌کند و با دانشکده داروسازی همکاری نزدیک دارد.

• دانشگاه گوندر (University of Gondar)

• دانشکده داروسازی: این دانشکده یکی دیگر از مراکز برجسته آموزش و تحقیقات داروسازی در اتیوپی است. فعالیت‌های تحقیقاتی این دانشکده شامل توسعه داروهای گیاهی، فارماکولوژی بالینی و مطالعات فارماسیوتیکال است.

• وب‌سایتUniversity of Gondar
  3-دانشگاه جیمّا (Jimma University)دانشکده داروسازی: دانشگاه جیمّا دارای دانشکده داروسازی است که در زمینه تحقیقات دارویی و بهداشتی فعالیت می‌کند. این دانشکده بر روی پروژه‌های مرتبط با داروهای گیاهی و داروهای سنتی تمرکز دارد.

• مؤسسه علوم بهداشتی: مؤسسه علوم بهداشتی دانشگاه جیمّا نیز در زمینه تحقیقات بهداشتی و دارویی فعال است.
• وب‌سایت: Jimma University

4-دانشگاه‌هاواره (Hawassa University)

• دانشکده داروسازی: دانشگاه‌هاواره دارای دانشکده داروسازی است که در تحقیقات مختلف دارویی فعالیت می‌کند. این دانشکده بر روی تحقیقات بالینی و پیش‌بالینی متمرکز است.
• وب‌سایت: Hawassa University

5-مؤسسه علوم و فناوری اتیوپی (Ethiopian Institute of Science and Technology)

• مرکز تحقیقات دارویی و بهداشتی: این مؤسسه دارای مراکز تحقیقاتی مختلفی است که در زمینه‌های علوم دارویی و بهداشتی فعالیت می‌کنند. تمرکز این مراکز بر توسعه فناوری‌های جدید دارویی و بهبود کیفیت داروها است.
• وب‌سایت: Ethiopian Institute of Science and Technology

6-سازمان پژوهش‌های پزشکی اتیوپی (Ethiopian Public Health Institute - EPHI)

• بخش تحقیقات دارویی: EPHI یکی از مراکز اصلی تحقیقاتی در زمینه بهداشت عمومی و دارویی است. این سازمان پروژه‌های مختلفی را در زمینه توسعه داروهای جدید، مطالعات اپیدمیولوژیک و بهبود سیستم‌های بهداشتی انجام می‌دهد.
• وب‌سایت: EPHI

7-مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی اتیوپی (Ethiopian Biotechnology Institute)

• تحقیقات دارویی و زیست‌فناوری: این مرکز بر روی تحقیقات زیست‌فناوری با کاربردهای دارویی متمرکز است و تلاش می‌کند تا از فناوری‌های پیشرفته برای توسعه داروهای جدید و بهبود تولید دارو استفاده کند.
• وب‌سایت: Ethiopian Biotechnology Institute

این مراکز تحقیقاتی با انجام پروژه‌های مختلف در زمینه‌های داروسازی، بهداشت و زیست‌فناوری نقش مهمی در بهبود سلامت عمومی و توسعه صنعت داروسازی در اتیوپی دارند. همکاری با این مراکز می‌تواند به ارتقاء دانش و فناوری داروسازی کمک کرده و دسترسی به داروهای با کیفیت را افزایش دهد.

تعداد کارخانه‌های داروسازی در اتیوپی

در اتیوپی حدود 22 کارخانه داروسازی وجود دارد. بیشتر این کارخانه‌ها در مناطق صنعتی اطراف آدیس آبابا، پایتخت این کشور، مستقر هستند.

اسامی آنها:

در زیر 5 کارخانه مهم این کشور آورده شده است:

1-        Addis Pharmaceutical Factory (APF)

2-        East African Pharmaceuticals

3-        Cadila Pharmaceuticals (Ethiopia)

4-        Pharmid Pharmaceuticals

5-        Julphar Ethiopia

قوانین واردات دارو در اتیوپی

قوانین واردات دارو در اتیوپی شامل چندین نکته کلیدی است:

1-        مجوز واردات: وارد کنندگان باید مجوز واردات از سازمان غذا، دارو و بهداشت اتیوپی (EFDA) دریافت کنند.

2-        ثبت داروها: داروها باید در EFDA ثبت شوند و مجوز بازاریابی دریافت کنند.

3-        کیفیت و ایمنی: داروها باید مطابق با استانداردهای کیفیت و ایمنی بین‌المللی باشند.

4-        اسناد لازم: مدارک مربوط به منبع، تاریخ تولید، تاریخ انقضا، و تحلیل آزمایشگاهی باید ارائه شوند.

5-        تعرفه‌ها و مالیات: واردکنندگان باید تعرفه‌ها و مالیات‌های مربوطه را پرداخت کنند.

6-        بازرسی و نظارت: تمامی محموله‌ها توسط EFDA بازرسی و نظارت می‌شوند.

این قوانین برای تضمین کیفیت و ایمنی داروهای وارداتی به اتیوپی تدوین شده‌اند.

دریافت مجوز واردات دارو از سازمان غذا، دارو اتیوپی

برای دریافت مجوز واردات دارو از سازمان غذا، دارو و بهداشت اتیوپی (EFDA)، واردکنندگان باید مجموعه‌ای از مدارک و مستندات را ارائه دهند. این مدارک به طور معمول شامل موارد زیر است:

1-        درخواست رسمی: نامه رسمی درخواست مجوز واردات دارو.

2-        مجوز کسب و کار: کپی مجوز کسب و کار صادر شده توسط مقامات مربوطه.

3-        ثبت داروها: مستندات مربوط به ثبت داروها در EFDA.

4-        گواهی تجزیه و تحلیل: گواهی تحلیل آزمایشگاهی که کیفیت، ایمنی و اثربخشی داروها را تأیید می‌کند.

5-        گواهی GMP: گواهی تطابق با اصول تولید خوب (Good Manufacturing Practices) از تولیدکننده دارو.

6-        اسناد تولید و تاریخ انقضا: مدارکی که تاریخ تولید و تاریخ انقضای داروها را نشان می‌دهند.

7-        گواهی فروش آزاد (Free Sale Certificate): گواهی از کشور مبدأ که تأیید می‌کند دارو در آن کشور به فروش می‌رسد.

8-        گواهی بهداشت: گواهی بهداشت برای داروهای بیولوژیکی یا محصولات ویژه.

9-        فاکتور تجاری: فاکتور تجاری که جزئیات مربوط به قیمت، تعداد و مشخصات داروها را نشان می‌دهد.

10-      جزئیات بسته‌بندی: اطلاعات مربوط به بسته‌بندی و برچسب‌گذاری داروها.

این فهرست ممکن است بسته به نوع دارو و مقررات خاص EFDA تغییر کند، بنابراین بهتر است واردکنندگان مستقیماً ضمن تماس با EFDA و همچنین وب سایت آن از آخرین تغییرات مطلع شوند.

چه استاندارد خاصی برای واردات دارو وجود دارد

در پاسخ به این سؤال باید گفت بله وجود دارد، این استانداردها به منظور تضمین کیفیت، ایمنی و اثربخشی داروها تعیین شده‌اند و شامل موارد زیر می‌شوند:

1-        استانداردهای بین‌المللی:

            داروهای وارداتی باید با استانداردهای بین‌المللی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO) و اصول تولید خوب (GMP) مطابقت داشته باشند.

2-        ثبت و تأییدیه EFDA:

            داروها باید توسط سازمان غذا، دارو و بهداشت اتیوپی (EFDA) ثبت و تأیید شوند.

3-        گواهی تحلیل و کنترل کیفیت:

            داروها باید گواهی تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی داشته باشند که کیفیت، ایمنی و اثربخشی آنها را تأیید می‌کند.

4-        گواهی GMP:

            تولیدکنندگان باید گواهی اصول تولید خوب (GMP) را که نشان می‌دهد تولید داروها با استانداردهای بین‌المللی مطابقت دارد، ارائه دهند.

5-        گواهی فروش آزاد (Free Sale Certificate):

            این گواهی باید از کشور مبدأ تهیه شود و نشان دهد که دارو در آن کشور به فروش می‌رسد و برای استفاده انسانی بی‌خطر است.

6-        برچسب‌گذاری و بسته‌بندی:

            داروها باید دارای برچسب‌گذاری و بسته‌بندی مناسب با اطلاعات دقیق در مورد مواد تشکیل‌دهنده، تاریخ تولید و انقضا، دستورالعمل مصرف و هشدارهای ایمنی باشند.

7-        مطابقت با مقررات محلی:

داروها باید با تمامی مقررات و دستورالعمل‌های محلی که توسط EFDA تعیین شده‌اند، مطابقت داشته باشند.

این استانداردها به منظور تضمین اینکه داروهای وارداتی به اتیوپی از کیفیت بالا و ایمنی لازم برخوردار باشند، طراحی شده‌اند. برای جزئیات بیشتر و به‌روزتر، مراجعه به وب‌سایت رسمی EFDA یا تماس مستقیم با این سازمان می‌تواند برای وارد کنندگان ایرانی کمک موثری باشد.

تجهیزات پزشکی در اتیوپی

در بخش دیگر می‌بایست به وضعیت تجهیزات پزشکی در اتیوپی پرداخت که در آن تلاش شده تا با آخرین اطلاعات کسب شده و حضور در نمایشگاههای این صنعت و مذاکره با برخی از این نوع شرکت‌ها به چگونگی وضعیت آنها دستیابی و برای استفاده و برنامه ریزی احتمالی ارسال گردد.

لیست کارخانه‌های داروسازی و تجهیزات پزشکی در اتیوپی

No	Name	Specialization تخصص
1	A.G.S BIOMEDICAL ENGINEERING PLC	Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
2	AAREY DRUGS AND PHARMACEUTICALS LTD	Pharmaceuticals
3	AADM DENTAL TRADING	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
4	Abay Pharmaceuticals and Medical devices Import	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
5	ABH PARTNERS PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
6	ABC	Pharmaceuticals
7	Access Bio Inc Ethiopian Branch	Pharmaceuticals, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
8	ADAAJ IMPORT AND EXPORT PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
9	Adama Development PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
10	Addis Pharmaceutical Factory S.C. (APF)	Pharmaceuticals
11	Ado nai Healthcare Engineering, PLC	Medical supplies, Medical Equipment
12	Africare Pharmaceuticals PLC	Pharmaceuticals
13	AFEWORK INTERNATIONAL GROUP PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
14	Ana pharmaceutical and medical supplies	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics,  Medical Equipment
15	ALFA Trading Plc	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
16	Benol Pharmaceuticals plc	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
17	Bios Engineering and Trading PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
18	Avorniga Technologies Ltd	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
19	Biotech plc	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
20	Blue Ocean Trading PLC	Medical supplies
21	Cadila Pharmaceuticals (Ethiopia) PLC	Pharmaceuticals
22	DAT INTERNATIONAL TRADING PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics
23	Citrus Internacional Trading PLC	Medical supplies, Medical Equipment
24	ejen G/Meskel Import & export	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
25	DURU	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipmen
26	Ethiopian Pharmaceuticals Supply Agency (EPSA)	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics,  Medical Equipment
27	AMCURE TRADING PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies
28	Fisseha medical supplies manufacturing	Medical supplies
29	Green pharmaceuticals	Pharmaceuticals
30	Glocare Pharma Manufacturing PLC	Pharmaceuticals
31	HAB pharmaceuticals plc	Pharmaceuticals, Medical supplies
32	Kare pharmaceuticals Plc	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
33	JENAN PHARMACY	Pharmaceuticals
34	Hosam Pharmaceuticals Trading	Pharmaceuticals
35	LB pharmaceutical	Pharmaceuticals, Medical supplies
36	Medtech Ethiopia Plc	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics,  Medical Equipmen
37	DX International Pharmaceutical Plc.	Pharmaceuticals, Medical supplies
38	Mamesin Import and Export Pvt. Ltd. Co	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics,  Medical Equipment
39
40	MT International PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
41	Momentum Pharmacuticals Plc	Pharmaceuticals, Medical supplies
42	Rahma Trading PLC	Pharmaceuticals, Medical Equipment
43	etina Pharmaceuticals	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
44	Pharmacure P.L.C	Pharmaceuticals
45	Sante Care Pharma PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics, Medical Equipment
46	Star business group plc	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics,  Medical Equipment
47	Three Star Pharmaceutical Plc	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
48	wondo trading and investment plc	Pharmaceuticals, Medical supplies, Medical Equipment
49	Tropical Pharma Trading	Pharmaceuticals
50	zaf pharmaceuticals PLC	Pharmaceuticals, Medical supplies, Chemical Reagents and Diagnostics,  Medical Equipment

 

در اتیوپی همچنین مراکزی وجود دارد که بخشی و یا تمام واکسن‌ها را می‌سازند که البته اکثر آنها به نام سازنده واکسن هستند ولی در واقع وارد کننده بوده که در ظروف مخصوص آنها را بسته بندی می‌کنند.
این مراکز واکسن سازی به دو مرکز انسانی و حیوانی تقسیم می‌شوند که به شرح ذیل است:

واکسیناسیون حیوانات و داروهای تولید شده در اتیوپی
 الف: بیماری نشخوار کنندگان و اسبها

1. Anthrax Vaccine
2. Bovine Pasteurellosis
3. Ovine Pasteurellosis Vaccine
4. Black Leg Vaccine
5. Contagious Bovine Pleuropneumonia (Cbpp) Vaccine
6. Contagious Caprine Pleuropneumonia (Ccpp) Vaccine
7. Peste Des Petits Ruminants (Ppr) Vaccine
8. Ppr Thermotolerant Vaccine
9. Sheep and Goat Pox Vaccine
10.  Lumpy Skin Disease (Lsd) Vaccine
11. Foot and Mouth Disease (Fmd) Vaccine
12. African Horse Sickness (Ahs) Vaccine

B. Poultry Diseases  بیماری‌های طیور

1. Inactivated Newcastle Oil Emulsion Disease Vaccine

2. Live Newcastle Disease Vaccine

3.   Newcastle Disease Thermostable Vaccine

4. Inactivated Newcastle Oil

5.  Fowl Pox Vaccine

6. Fowl Typhoid Vaccine

7.  Infectious Bursal Disease /Gumboro/ Vaccine

8. Fowl Cholera Vaccine

9.  Marek’s Disease Vaccine (HVT)

C. Camel Disease  بیماری‌های شتر

  CAMEL POX VACCINE

D. Dog Disease  بیماری سگ

Dog Disease

Human Vaccines واکسن‌های انسانی

همانطور که در زیر نشان داده شده است. اتیوپی تعدادی از واکسن‌های موجود در حال حاضر را معرفی نموده است و سایر موارد مانند (وبا، سرخچه و هاری) در هنگام استراحت یا انتقال مداوم و در معرض قرار گرفتن استفاده می‌شود

بیماران:

1. Baccilus Calmette-Guerin (BCG)
2. Diphtheria
3. Pertussis
4. Tetanus
5. Polio 1 (IPV2)
6. Measles
7. hepatitis B (hepB)
8. Chikungunya
9. Cholera
10. Dengue
11. Hemophilus influenzae Type b (Hib), rota, and
12. Pneumococcal Conjugate Vaccine (PCV).
13. Influenza
14. Japanese encephalitis
15. MCV2
16. Mumps
17. Neisseria meningitidis serogroup A
18. PCV
19. Rabies
20. Rotavirus
21. Rubella
22. Shingles vaccine
23. Typhoid
24. Varicella
25. Yellow fever