اقدامات اتیوپی برای گشایش در بازارهای مالی و اقتصادی

اصلاحات اقتصادی و مالی اخیر اتیوپی نشان‌دهنده تغییر رویکرد از کنترل دولتی به سمت اقتصاد بازار محور است. این اقدامات، در صورت تداوم و مدیریت صحیح، می‌توانند زمینه‌ساز رشد پایدار و جذب سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در آینده باشند.

در سال‌های اخیر، اتیوپی شاهد تحولات چشمگیری در سیاست‌های اقتصادی و مالی خود بوده است که با هدف تثبیت اقتصاد، جذب سرمایه‌گذاری و کاهش وابستگی به کمک‌های خارجی صورت گرفته‌اند.  این اصلاحات، که از ژوئیه ۲۰۲۴ آغاز شده‌اند، شامل اقدامات گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف اقتصادی می‌باشند.

۱. بازگشایی بازار مالی به روی بانک‌های خارجی

اقدامات و تغییرات کلیدی:

• اعلام رسمی رئیس بانک ملی اتیوپی مبنی بر ورود بانک‌های خارجی تا پایان سال ۲۰۲۵.
• تصویب قانونی در دسامبر ۲۰۲۴ توسط پارلمان اتیوپی برای مشارکت بانک‌های خارجی در بازار مالی کشور.
• لغو موانع قانونی پیشین همچون الزام به خرید اوراق قرضه و سقف اعتباری ۱۸ درصدی.
• تأکید بر ایجاد یک سیستم مالی رقابتی و مبتنی بر بازار با محوریت تحول دیجیتال و تقویت بخش خصوصی.

روش‌های ورود بانک‌های خارجی:

• تأسیس شعبه، دفتر نمایندگی، شرکت‌های تابعه یا خرید سهام بانک‌های داخلی (حداکثر سهم خارجی: ۴۹ درصد).
• بانک‌هایی مانند بانک تجارت چین و بانک‌هایی از ترکیه و کنیا هم‌اکنون در اتیوپی دفتر نمایندگی دارند.

۲. اصلاح قانون مالکیت اموال غیرمنقول توسط اتباع خارجی

تحول قانونی مهم (می ۲۰۲۵):

• برای اولین بار پس از انقلاب ۱۹۷۴، اتباع خارجی اجازه مالکیت اموال غیرمنقول در اتیوپی را کسب کردند. این اقدام بخشی از برنامه اصلاحات اقتصادی دولت با هدف افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری خارجی است.

دلایل و اهداف اصلاح:

• جذب سرمایه‌گذاری خارجی در املاک، خرده‌فروشی و ساخت مراکز تجاری.
• کاهش بحران ارزی و افزایش درآمدهای دولت.
• ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و افزایش ساخت و ساز.
• کمک به بهبود دسترسی به مسکن و پاسخ به شکاف عرضه و تقاضای بازار.

۳. اصلاحات بازار ارز و سیاست‌های پولی

اقدامات اخیر بانک ملی اتیوپی (می ۲۰۲۵):

• افزایش سقف پیش‌پرداخت واردات از ۵ هزار دلار به ۵۰ هزار دلار.
• افزایش سهمیه ارز برای مسافران شخصی (تا ۱۰ هزار دلار) و تجاری (تا ۱۵ هزار دلار).
• افزایش مجاز استفاده از حساب‌های ارزی شخصی از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد.
• وضع سقف برای کارمزدهای ارزی (حداکثر ۴ درصد) و الزام به شفاف‌سازی کارمزدها از طریق وب‌سایت NBE.

دستاوردها و اهداف:

• ایجاد بازار ارز رقابتی، شفاف و پاسخ‌گو.
• افزایش ذخایر ارزی کشور و بهبود تراز پرداخت‌ها.
• رشد صادرات، خدمات و حواله‌ها در سال ۲۰۲۴ به بعد.
• حمایت از واردکنندگان و تسهیل تجارت بین‌المللی.

۴. اصلاحات کلیدی اقتصادی و مالی

• شناورسازی نرخ ارز: در ژوئیه ۲۰۲۴، بانک ملی اتیوپی نرخ ارز را شناور اعلام کرد، که منجر به کاهش ۳۰ درصدی ارزش بیر در برابر دلار شد. این اقدام با هدف ایجاد نظام ارزی مبتنی بر بازار و کاهش شکاف بین نرخ رسمی و بازار آزاد انجام شد.
• اصلاحات در سیاست‌های پولی: بانک ملی اتیوپی چارچوب جدیدی برای سیاست‌های پولی معرفی کرد و نرخ بهره را در سطح ۱۵ درصد حفظ نمود تا تورم را کنترل کرده و انتظارات بازار ارز را مدیریت کند.
• آزادسازی بازار ارز خارجی: مقررات سخت‌گیرانه قبلی در مورد تخصیص ارز خارجی لغو شد و بانک‌ها مجاز شدند ارز را با نرخ‌های توافقی خرید و فروش کنند. همچنین، محدودیت‌های وارداتی کاهش یافتند.
• بازگشایی بخش مالی به روی سرمایه‌گذاران خارجی: در دسامبر ۲۰۲۴، پارلمان اتیوپی قانونی را تصویب کرد که به بانک‌های خارجی اجازه می‌دهد پس از ۵۰ سال وارد بازار اتیوپی شوند. این اقدام با هدف افزایش رقابت و جذب سرمایه‌گذاری خارجی انجام شد.
• راه‌اندازی بورس اوراق بهادار: در ژانویه ۲۰۲۵، اتیوپی بورس اوراق بهادار خود را راه‌اندازی کرد که گامی مهم در جهت توسعه بازار سرمایه و جذب سرمایه‌گذاری است.
• برنامه‌های حمایتی بین‌المللی: اتیوپی با صندوق بین‌المللی پول توافقی به ارزش ۳.۴ میلیارد دلار امضا کرد که هدف آن حمایت از اصلاحات اقتصادی و بازسازی ساختار بدهی‌ها است. بررسی سوم این برنامه در تابستان ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده است.

منابع:

https://borkena.com/2025/05/20/ethiopia-national-bank-of-ethiopia-

https://www.ey.com/en_gl/technical/tax-alerts/ethiopia-makes-major-changes-to-foreign

https://www.stockmarket.et/ethiopias-national-bank-unveils-comprehensive-foreign-exchange-refor

https://addisfortune.news/breaking-news/ethiopia-lifts-foreign-exchange-restrictions-in-sweeping-refor

https://nbe.gov.et/nbe_news/nbe-announces-sale-of-175mn-to-the-foreign-exchange

https://www.reuters.com/markets/currencies/ethiopian-local-authorities-crack-down-price