روابط اقتصادی تانزانیا و چین

طبق گزارش­های ارائه شده توسط مقامات تانزانیا، در 8 ماه اول 2023، حجم تجارت این کشور با چین با رشد 6.8 درصدی نسبت به دوره مشابه در سال 2022، به 5.4 میلیارد دلار رسید.

نگاهی به حجم تجارت بین دو کشور

طبق گزارش­های ارائه شده، در 8 ماه اول 2023، حجم تجارت تانزانیا و چین  با رشد 6.8 درصدی نسبت به دوره مشابه در سال 2022، به 5.4 میلیارد دلار رسید. همچنین، در نوامبر 2023، چین 839 میلیون دلار صادرات  و 43 میلیون دلار واردات به/ از تانزانیا داشته است که در نتیجه آن، تراز مثبت تجاری 796 میلیون دلاری را تجربه کرده است. عمده ­ترین محصولات صادراتی ماه نوامبر این کشور به تانزانیا را پارچه ­های بافته ­شده با الیاف مصنوعی (31.5 میلیون دلار)، کفش (24.5 میلیون دلار)، آهن رول روکش­ شده (23.2 میلیون دلار)، لاستیک (18.1 میلیون دلار) و آهن نورد گرم (15.1 میلیون دلار) تشکیل داده است. بیشترین واردات چین از تانزانیا، مس خام (7.4 میلیون دلار)، مس تصفیه شده (5.4 میلیون دلار)، نارگیل و سایر الیاف گیاهی (5 میلیون دلار)، دانه­ های روغنی (1.6 میلیون دلار) و سنگ معدنی نیکل (1.2 میلیون دلار) می­باشند. در این ماه، صادرات چین عمدتا از استان ژجیانگ (174 میلیون دلار)، استان گوانگدونگ (144 میلیون دلار)، شاندونگ (107 میلیون دلار) و جیانگ سو (83.9 میلیون دلار) بوده است و مقصدهای وارداتی بیشتر استان­های تیانجین (10.9)، شاندونگ (6.3 میلیون دلار)، گوانگدونگ (5 میلیون دلار) و شانگهای (4.8) بوده ­اند. همچنین آمار این ماه 2023 بیانگر کاهش صادرات 2.7 درصدی (معادل 23.3 میلیون دلار) نسبت به زمان مشابه در سال 2022 و رشد 82.7 درصدی واردات چین از تانزانیا (معادل 19.5 میلیون دلار) است.

همچنین مطابق آمار منتشرشده، حجم تجارت بین دو کشور در سال 2022، 8.3 میلیارد دلار بوده است 7.7 میلیارد دلار آن مربوط به صادرات چین به تانزانیا می­شود. عمده محصولات صادراتی آن عبارتند از:  تجهیزات الکترونیکی (نزدیک به 830 میلیون دلار)، وسایل حمل و نقل بجز تراموا و خط ریل (تقریبا 817 میلیون دلار)، ماشین آلات، راکتورهای هسته ­ای و بویلرها (682 میلیون دلار)،  پلاستیک­ها (576 میلیون دلار)، آهن و فولاد (530 میلیون دلار)، محصولات آهن یا فولاد ( 499 میلیون دلار)

در سال 2021، تانزانیا 420 میلیون دلار به چین صادرات داشته و محصولات عمده صادراتی این کشور دانه ­های روغنی (126 میلیون دلار)، مس خام (51.6 میلیون دلار)، مس تصفیه شده (44.4 میلیون دلار) بوده است. همچنین در طول 26 سال گذشته، صادرات تانزانیا به چین رشد سالیانه 16 درصدی از 8.79 میلیون دلار در سال 1995 به 420 میلیون دلار در سال 2021 را تجربه کرده است.

در نقطه مقابل، چین در سال 2021، 5.1 میلیارد دلار به تانزانیا صادرات داشته که عمده محصولات صادراتی را آهن با روکش تخت (171 میلیون دلار)، کفش­ (161 میلیون دلار) و پارچه ­های بافته­ شده با الیاف مصنوعی (138 میلیون دلار) تشکیل می­دهد. در طول 26 سال گذشته، صادرات چین به تانزانیا، رشد سالیانه 16.7 درصدی از 93 میلیون دلار در سال 1995 به 5.1 میلیارد دلار در سال 2021 داشته است. در همین سال عمده محصولات صادراتی دو کشور به شرح ذیل است:

تانزانیا 134 میلیون دلار محصولات گیاهی، 108 میلیون دلار فلزات و 40.8 میلیون دلار منسوجات به چین صادر کرده است و طرف مقابل، 1 میلیارد دلار ماشین ­آلات، 902 میلیون دلار فلزات و 808 میلیون دلار منسوجات به تانزانیا صادرات داشته است.

تعداد گردشگران چینی به تانزانیا

دولت خانم سامیا صولوحو حسن که سیاست خارجی خود را برپایه اقتصاد نهاده است نگاه بسیار ویژه­ ای به حوزه گردشگری و افزایش درآمدهای کشور از این حوزه دارد و از این­رو با شناسایی بازارهای هدف و سعی در افزایش سهم گردشگری تانزانیا از آن­ها بدنبال تحقق هدف بسیار بزرگ و جاه ­طلبانه 5 میلیون گردشگر تا سال 2025 است.  طبق برنامه توسعه ملی 5 ساله سوم این کشور که بازه زمانی 2021 تا 2026 را شامل می­شود، تانزانیا باید به هدف سالیانه 5 میلیون گردشگر با هدف درآمدزایی 6 میلیارد دلاری برسد. این در حالی است که تانزانیا در سال 2023، بیش از 1 میلیون 700 هزار گردشگر خارجی داشته که این نشانگر آن است که این کشور برای رسیدن به هدف تعیین شده، راه درازی دارد و در حقیقت آن هدف غیرواقعی و ناممکن بنظر می­رسد.

مسئولان صنعت گردشگری این کشور نگاه ویژه ­ای به بازار گردشگری در آسیا دارند و در صدر آن چین، با بازار 150 میلیون گردشگر در سال قرار دارد. در گفتگوهایی که وزیر منابع طبیعی و گردشگری تانزانیا با سفیر چین در دارالسلام در مارس 2023 داشتند طرف تانزانیایی پیشنهاد طراحی راهبردی برای تسهیل سفر گردشگران چینی و تانزانیایی داشتند. پیش از این هم ایشان به سفیر چین اعلام کرده بود که تانزانیا هدف جذب بیشتر گردشگران چینی به مکان­های توریستی خود را دنبال می­کند. وی گفت که چین این ظرفیت را دارد تا به تنهایی، تانزانیا را برای رسیدن به هدف 5 میلیون گردشگر تا سال 2025 کمک نماید.

انتظاری که از ورود گردشگران چینی به تانرانیا تا پایان سال 2023 با توجه به روند جاری آن زمان تعیین شده بود، عدد  45 هزار می­باشد و متاسفانه اطلاعاتی درخصوص تعداد گردشگران چینی به تانزانیا در سال 2023 در دسترس نمی­باشد  ولی این رقم سابقا در حدود سالیانه 35 هزار بوده که بیشتر آن­ها با هدف کسب و کار وارد این کشور شده ­اند.

در دیدار یادشده، سفیر چین اعلام نمود که تانزانیا یکی از 8 کشور آفریقایی (به ­همراه کنیا، سیشل، زیمبابوه، تونس، اتیوپی، موریس و زامبیا) است که توسط اداره ملی گردشگری چین در پکن به عنوان مقصد گردشگری برای مسافران چینی تایید شده است. شایان ذکر است در سال 2023، با حصول توافق بین دو کشور، شرکت هوایی تانزانیا (ATCL) پروازهای مستقیم بین دو کشور در مسیر دارالسلام به گوانجو انجام می­دهد. سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل (UNWTO)  چین را  بعنوان مبدا اصلی گردشگران خارجی در آینده معرفی کرده است و در همین راستا، گروهی متشکل از 40 نفر از مدیران کسب و کارهای گردشگری چینی جهت شرکت در تور آشنایی با سواحل زنگبار، پارک­های حیات وحش، مکان­های فرهنگی و تاریخی، توسعه راهبردهای جذب گردشگران چینی و سرمایه­ گذاری در بخش گردشگری تانزانیا، در این کشور حضور یافتند و با همتایان تانزانیایی خود با هدف شناخت بهتر یکدیگر و ایجاد شراکت بین بازیگران تانزانیایی و چینی حوزه گردشگری گفتگو کردند.

سرمایه گذاری مستقیم چین در تانزانیا

جدول زیر نشانگر جریان سالانه سرمایه ­گذاری مستقیم خارجی[1] از چین به تانزانیا بین سال­های 2012 تا 2020 است. منبع آمار ذیل سایت (statista) است.

(به میلیون دلار آمریکا)

همچنین کل سهم سرمایه­ گذاری خارجی مستقیم[2] چین در تانزانیا در بازه زمانی (2022-2012) به 1.44 میلیارد دلار آمریکا می­رسد.

پروژه ­های زیرساختی چین در تانزانیا

در زمینه زیرساخت­ها، چین پروژه­ های بزرگی را در تانزانیا ایجاد کرده و توانسته نتایج و تجارب موفقی را در این حوزه به ارمغان بیاورد و در پروژه ­های زیرساختی راهبردی همچون رِیل استاندارد (SGR)، ایستگاه برق آبی ژولیوس نایرره، خط لوله نفت خام آفریقا و پل جان مگوفولی مشارکت داشته است. بعلاوه شرکت­های چینی با کیفیت خوبی پروژه ­های زیرساختی بزرگی همچون خط لوله گاز طبیعی ام­توارا[3]- دارالسلام، ارتقا و توسعه بندر دارالسلام، ترمینال 3 فرودگاه بین­ المللی عابد امانی کاروم [4]زنگبار، پل تانزانیت در دارالسلام و شبکه ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات ([5]NICTBB) را تکمیل کرده است که این­ها کمک­های برجسته ­ای به بهبود زیرساخت­های تانزانیا داشته است. در حال حاضر چین، تانزانیا و زامبیا بدنبال راه­ هایی برای احیای راه آهن تازارا (TAZARA)  هستند و چین امیدوار است که آن اهمیت تازه ­ای در آینده بدست آورد و تبدیل به یک کریدور حمل و نقل منطقه­ ای شود.

همچنین شایان ذکر است، در سفر خانم سامیا صولوحو حسن به چین در نوامبر 2022، رئیس جمهور دو کشور بطور مشترک خواستار ارتقا روابط به یک همکاری راهبردی جامع و نیز تعمیق همکاری­ها در حوزه کمربند و جاده شدند. بعلاوه دو کشور یادداشت تفاهمی در زمینه تقویت همکاری­های سرمایه ­گذاری در حوزه اقتصاد دیجیتالی و تعمیق همکاری اقتصاد آبی به امضا رساندند.

 

[1] Annual flow of Foreign Direct Investment

[2] Total FDI Stock

[3] Mtwara

[4] Abeid Amani Karume International Airport

[5] National ICT Broadband Backbone