وضعیت صنعت گردشگری زنگبار

صنعت گردشگری زنگبار که در زمان همه‌گیری کرونا به شدت تحت تأثیر قرار گرفته بود، در حال حاضر بیشترین درآمد ارزی جزیره زنگبار را تامین کرده و در بالاترین سطح شکوفایی قرار دارد.

زمانی که همه‌گیری کرونا، معیشت، سلامت و امنیت تمام مردم دنیا را به شدت تحت تأثیر قرار داده و یکی از بزرگترین بحران‌های اقتصادی جهان را به راه انداخته بود، زنگبار نیز به شدت تحت تاثیر قرار گرفت و از این قاعده مستثنی نبود. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی به حدود ۱.۳ درصد کاهش یافت. در این زمان، اولین اولویت زنگبار، ارائه مجموعه‌ای از اصلاحات سیاسی، نهادی، توسعه اجتماعی و حکمرانی مطلوب گرفته تا نوآوری اقتصادی پیشرفته، سرمایه‌گذاری‌ها، زیرساخت‌ها و برنامه‌های توانمندسازی بود. در این میان، طرح توسعه زنگبار (۲۰۲۶-۲۰۲۱) آغازگر یک چرخش تاریخی به سمت بهبود اقتصادی سریع برای زنگبار بود.

امروزه، زنگبار از رشد اقتصادی سالانه پررونقی از نظر تولید ناخالص داخلی تا اواسط سال ۲۰۲۵ به بالای ۶.۸ درصد، کاهش مداوم نرخ تورم به زیر چهار درصد و افزایش درآمدهای ارزی در سال جاری برخوردار است که به افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مربوط است. این دستاوردها بدون در نظر گرفتن نقش پررنگ‌تر صنعت گردشگری، سرمایه‌گذاری‌های تشویقی بخش خصوصی، توسعه زیرساخت‌ها و برنامه‌های توانمندسازی اجتماعی قابل حصول نبودند. در نوامبر ۲۰۲۰، تعداد گردشگران بین‌المللی سالانه زنگبار کمی‌بیش از ۲۶۰ هزار نفر بود، اما این رقم امسال به ۹۵۰ هزار گردشگر در نه ماه گذشته رسیده و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تعداد گردشگران سالانه تا پایان سال به بیش از یک میلیون نفر برسد. این یک دستاورد بزرگ است. زیرا از هدف سالانه ۸۵۰ هزار بازدیدکننده، فراتر رفته‌ و می‌توان با اطمینان گفت که هدف بعدی که همانا ورود سالانه ۱.۵ میلیون گردشگر تا سال ۲۰۳۰ است تا پایان سال ۲۰۲۷ محقق خواهد شد.

امروزه زنگبار یکی از ده مقصد توریستی برتر آفریقایی با شلوغ‌ترین فرودگاه‌ها و تعداد بالای پروژه‌های هتل پنج ستاره است که آن را در رتبه‌بندی با دیگر غول‌های گردشگری آفریقا مانند مصر، نیجریه، کنیا، آفریقای جنوبی و موریس قرار می‌دهد. در خصوص توسعه زیرساخت­‌های توریستی زنگبار ذکر یک آمار مفید خواهد بود:

- پروژه ساخت ده هتل مدرن دیگر در زنگبار تا سال ۲۰۲۷ که بدین ترتیب، ۱۴۰۰ اتاق درجه یک دیگر به ظرفیت اقامتی فعلی جزیره خواهد افزود؛

- تا پایان سال ۲۰۲۰، زنگبار تقریباً ۹۹۵ پروژه تعریف شده و مرتبط با بخش گردشگری داشت. این در حالی است که از آن زمان تا سال ۲۰۲۴، ۱۶۹۵ پروژه تعریف شده است. این پروژه‌ها عمدتاً شامل هتل‌، رستوران‌، سالن‌ کنفرانس، فروشگاه‌ سوغاتی، مقاصد گردشگری، ورزش‌ ساحلی، دریایی و به طور کلی در بخش خدمات گردشگری می‌باشد؛

- تعداد هتل‌های چهار و پنج ستاره در زنگبار از میانگین ۵۰ هتل در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۸۰ هتل در اوایل سال ۲۰۲۵ افزایش یافته است؛

- بخش گردشگری حدود سی درصد از کل تولید ناخالص داخلی زنگبار را تشکیل داده، بیش از پنجاه درصد از اشتغال کل جزیره را به خود اختصاص داده و همچنین، منبع تقریباً هشتاد درصد درآمد ارزی کشور است؛

برخی از مهمترین متغیرهای رشد سریع بخش توریسم زنگبار را می­‌توان به شرح ذیل بیان کرد:

- تصمیمات جسورانه و عملگرایانه جهت بهبود اقتصادی، اصلاحات و تاب‌آوری اقتصاد کشور؛

- مداخلات توسعه‌ای هماهنگ شامل برنامه‌ریزی استراتژیک و دستورالعمل‌های مشخص؛

- اعتقاد راسخ به فرصت‌های بالقوه صنعت گردشگری در دوران پس از همه‌گیری برای احیای اقتصاد کشور؛

- سرمایه‌گذاری سنگین در بخش توریسم برای تحول اقتصاد جزیره زنگبار؛

- سرمایه‌گذاری‌های هدفمند و مشارکت‌ نهادهای دخیل.

از سوی دیگر، مستند تور سلطنتی[۱] با تمرکز بر ترویج گردشگری در سراسر تانزانیا پخش گردید، جاذبه‌های زنگبار از جمله میراث غنی جزایر، سواحل زیبا و منابع دریایی را نیز به نمایش گذاشت که در شناسانیدن توانمندی­‌های توریستی زنگبار، بسیار تاثیرگذار بوده است. علاوه بر این، ظرفیت‌­های بالای گردشگری زنگبار، سبب ورود نام این جزیره به مجلات معروفی مانند فوربس، نشنال جئوگرافیک، گلوبال اینوستر و غیره شده است. تولید مستند "تانتالیسینگ تانزانیا" توسط شرکت هندی نیز در معرفی جاذبه­‌های گردشگری موثر واقع شده است. اخیراً نیز شبکه CNBC آفریقا مستند "تانزانیا: رویای آفریقایی" را پخش نمود. این نمونه‌های تبلیغاتی با دیدگاه ترویج اقتصاد آبی که توسعه منابع دریایی، از جمله گردشگری را برای تحریک رشد اقتصادی در نظر دارد، همسو هستند و تقدیرنامه‌های داخلی و بین‌المللی متعددی را برای برند گردشگری زنگبار دریافت کرده است.

هدف دولت محلی زنگبار از توسعه صنعت توریسم، کمک به رشد اقتصادی جامعه از جمله ارائه‌­دهندگان خدمات این حوزه مانند راهنمایان تور، ماهیگیران، کشاورزان و بازرگانانی که به هتل‌های توریستی خدمات ارائه می‌دهند، از محل جذب تعداد بیشتر گردشگر است. موضوع تاثیر اقتصادی توریسم بر جوامع بومی و محلی زنگبار، بخوبی در ارتقای آمارهای اقتصادی مشخص است و علاوه بر محافظت از هویت و میراث فرهنگی، بر معیشت و امنیت اجتماعی جزیره نیز تاثیرگذار است.

منابع: 

- narvanecotour.com

- dailynews.co.tz

 

[۱]  - این مستند با حضور سامیا سولوحو حسن رئیس‌جمهور تانزانیا، در سال ۲۰۲۲ منتشر شد و هدف آن معرفی جاذبه‌های گردشگری تانزانیا از جمله سواحل  زیبا، جزایر، میراث فرهنگی و طبیعی این کشور بود. جزیره زنگبار (Zanzibar) نیز در زمینه‌ سواحل، میراث فرهنگی و شهر تاریخی "استون‌تاون" بخشی از این تصویر کلان بود.