اخبار اقتصادی قزاقستان-آلماتی

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی قزاقستان در هفته سوم آبان ماه 1402 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد:

محصولات غذایی روسیه تقریبا نیمی از قفسه‌های خرده فروشی‌ها در قزاقستان را به خود اختصاص داده اند[1]

Press.kz به نقل از Eldala.kz گزارش می دهد: به دلیل سقوط ارزش روبل و سودآور تر شدن واردات کالا از روسیه، سهم محصولات غذایی روسیه در قفسه‌های فروشگاه‌های قزاقستان به 46 درصد رسیده و در سال 2023  3 درصد افزایش را نشان میدهد، همزمان سهم کالاهای قزاقستان از 43 درصد به 38 درصد کاهش یافته است. ارزش روبل سقوط کرده و واردات کالا از روسیه سودآورترشده است

ایوان فدیاکوف، مدیر کل آژانس تحلیلی INFOLine، در جریان هجدهمین کنوانسیون بین المللی گفت: تولید شکر دو کارخانه  اواسط سال جاری در قزاقستان بدلیل اینکه با محصولات روسیه از نظر قیمت توان رقابت نداشتند متوقف شدند. علاوه براین، بر اساس ارزیابی ایشان، سهم محصولات غیرخوراکی روسیه در قفسه فروشگاه‌های قزاقستان که در سال 2023، 31٪ بوده  درحال حاضر در حال کاهش بوده و همزمان سهم محصولات غیرخوراکی چین به 52 درصد افزایش داشته است.

 

قزاقستان بالاترین نرخ تورم و بیکاری را در بین کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا دارد [2]

کشور قزاقستان  از نظر رشد تولید ناخالص داخلی در بین کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در رتبه دوم قرار دارد. قزاقستان از نظر تورم و افزایش بیکاری از کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا جلوتر است. در بازه زمانی ژانویه تا آگوست 2023، تعداد افراد بیکار ثبت‌ شده در ادارات اشتغال بکار در همه کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به استثنای قزاقستان کاهش یافته است. همچنین در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تعداد بیکاران در قرقیزستان 5.1٪، در ارمنستان - 13.7٪، در بلاروس - 26.2٪  و در روسیه - 27.2٪ کاهش یافته است. شایان ذکراست در مدت مشابه در قزاقستان این رقم، بالعکس 14.1٪ افزایش یافته است. از نظر رشد تولید ناخالص داخلی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بالاترین رشد  را ارمنستان با 10.5٪ داشته و پس از آن قزاقستان (5.3%+) و قرقیزستان (3.9%+) قرار دارند. در بلاروس، سطح تولید ناخالص داخلی طی هشت ماه 2 درصد و در روسیه 1.6 درصد افزایش یافته است. قزاقستان با 13.1٪  بالاترین نرخ تورم را در پایان ماه اوت داشته و این نرخ در قرقیزستان،  9.5٪، در روسیه - 5.2٪ و در بلاروس 2.3٪ بوده است .

در حوزه ساخت و ساز مسکن، ارمنستان (82.6%+)، قزاقستان (13%+) و روسیه (0.7%+) رشد داشته اند. علاوه براین در بلاروس و قرقیزستان مسکن کمتری نسبت به سال قبل ساخته شده و به ترتیب 6.7 و 1.7 درصد ساخت وساز  به مرحله بهره برداری رسیده است.

 رودخانه‌های طلایی، سواحل نقره: فلزات گرانبهای کمتری در قزاقستان استخراج می‌شوند[3]

 براساس گزارش ال اس قزاقستان: تولید و فروش فلزات گرانبهای قزاقستان در خارج از کشور به شدت کاهش داشته است. تولید طلا در ماه‌های ژانویه تا اوت امسال تقریبا یک سوم و  نسبت به مدت مشابه سال گذشته به 58.9 تن کاهش داشته و به همین دلیل صادرات این فلز با 24 درصد کاهش به 1.9 تن رسیده است. همان زمان، صادرات به روسیه 1.7 برابر (1.6 تن) و به قرقیزستان 8 برابر (200 کیلوگرم) کاهش داشته است. واردات طلا نیز 2.4 برابر (3 تن) کاهش یافته و کل محموله وارداتی از روسیه خریداری شده است. تولید نقره نیز با 8.8 درصد کاهش به 631.6 رسیده و صادرات آن نیز با کاهش 12.5 درصدی به 594 تن خواهد رسید. بریتانیا با 467.5 تن بزرگترین خریدار فلزات قزاقستان است و پس از آن ایالات متحده آمریکا، ترکیه و آلمان نیز به ترتیب 88.4 تن، 28.2 تن و 4 تن فلزات خریداری کرده اند. واردات نقره با کاهش ۷.۵ برابری به ۱.۱ تن رسیده است. قزاقستان این فلز را از روسیه، ایتالیا و آمریکا خریداری کرده است. 107 تن سکه نقره از کشور قزاقستان صادر شده که 1.6 برابر بیشتر از سال گذشته بوده است. کل محموله به تاجیکستان و بلاروس ارسال شده است.

 

 قزاقستان با گرجستان و آذربایجان برای توسعه ترانزیت همکاری می‌کند[4]

شرکت های راه آهن قزاقستان، گرجستان و آذربایجان برای توسعه مسیر حمل و نقل بین المللی ترانزیت خزر "TMTM" با یکدیگر همکاری می‌کنند.

 شرکت راه آهن قزاقستان، همراه با راه آهن گرجستان و راه آهن آذربایجان، در حال ایجاد شرکت مشترک Middle    Corridor Multimodal Ltd هستند که این شرکت در آستانه مستقر خواهد شد.

به گزارش راه اهن قزاقستان این همکاری، ترانزیت کالا را براساس، زمان و هزینه‌های تحویل آن تضمین می‌کند و سیاست هماهنگی را برای توسعه خدمات چندوجهی به منظور افزایش تعداد محموله‌ها به مقاصد چین - اروپا ، ترکیه - چین دنبال می‌کند. انتظار می رود، با توجه به  سرمایه گذاری مشترک، حجم تردد در مسیر حمل و نقل بین المللی ترانزیت خزر افزایش یابد که  این افزایش بر شاخص های مالی و اقتصادی  تأثیر مثبت خواهد داشت.

در همین حال، بر اساس پیش بینی رئیس جمهور قاسم جومارت توکایف، در میان مدت، حجم حمل و نقل در امتداد TMTM می‌تواند پنج برابر شود. رئیس جمهور قزاقستان گفت:  برای انجام این کار، ما باید با کشورهای چین، آذربایجان، گرجستان، ترکیه، همکاری نماییم. وی افزود : ایجاد یک بندر خشک جدید در گذرگاه بختی، تسریع در ساخت هاب کانتینری در آکتائو و توسعه ظرفیت بندر در دریای سیاه در امتداد کریدور میانی ضروری است.   ساخت پایانه‌های قزاقستان در شیان چین و بندر پوتی گرجستان از قبل آغاز شده است.

برابر اعلام وزارت حمل و نقل، صادرات کالاهای قزاقستانی از طریق TMTM در سال 2022 نسبت به سال 2021 6.6 برابر افزایش یافته است. در این بین عرضه فلزات رنگین و آهنی و محموله‌های شیمیایی بیشترین افزایش را داشته است. واردات 83 درصد افزایش داشته و صادرات محموله‌های شیمیایی، فرآورده‌های نفتی، فلزات آهنی و محموله‌های مواد غذایی افزایش یافته است.

 

تولید یخچال در استان ترکستان راه اندازی می‌شود[5]

براساس گزارش ال اس یک شرکت از اوکراین علاقه مند به اجرای پروژه ای برای تولید یخچال در استان ترکستان است.

همانطور که در  گزارش  استانداری  اعلام شده ، ظرفیت کارخانه تولید یخچال با مشارکت شرکت اوکراینی UBC می‌تواند به 1.2 هزار محصول در سال برسد. شرکت فوق خط تولید فریزر برای نوشیدنی‌های خنک کننده را نیز راه اندازی خواهد کرد. رئیس این شرکت  اوکراینی، ایگور گومنی، خاطرنشان کرد که برای افتتاح یک شرکت بزرگ در قزاقستان، ابتدا باید 300 کارگر جذب شوند. این سرمایه گذار درخواست کرد: «اگر در مرحله اولیه یک ساختمان بزرگ برای اجاره به ما داده شود و پس از آن زمین  وسیع و حمایت مناسب از تولیدات ما انجام شود، ما می‌توانیم یک سرمایه گذاری مشترک در این منطقه ایجاد کنیم». وی افزود: قصد داریم 60 درصد کالاهای تولیدی را به ترکستان صادر کنیم.

طبق براورد های انجام شده ارزش این پروژه بیش از 24 میلیارد تنگه برآورد شده است. پیش بینی می‌شود ظرفیت کارگاه‌ها تا 1 میلیون واحد محصول در سال باشد.

 

تا سال 2050، خشکسالی و سیل در آسیای مرکزی می‌تواند منجر به کاهش 30 درصدی محصول شود[6]

رئیس جمهور قاسم جومارت توکایف: کمبود آب اغلب کشاورزان قزاقستان را تهدید می‌کند. رئیس جمهور امیدوار است که قزاقستان و روسیه از منابع آبی در راستای "منافع مردم هر دو کشور" استفاده کنند. آقای توکایف  این مطالب را در جریان سخنرانی در انجمن نوزدهم همکاری بین منطقه ای میان قزاقستان و روسیه درباره کمبود آب بیان کرد. رئیس جمهور قزاقستان گفت: "مشکلات آب در بخش های کلیدی اقتصاد ما، به ویژه کشاورزی، تشدید شده است.  کارشناسان پیش بینی می‌کنند که تا سال 2050، خشکسالی و سیل در آسیای مرکزی می‌تواند منجر به کاهش 30 درصدی محصول شود.

به گفته توکایف، بخش کشاورزی قزاقستان بیش از 60 درصد آب را مصرف می‌کند و نیاز به  صرفه جویی در مصرف  دارد.

 

 گمرک قزاقستان  از ابتدای سال تاکنون بیش از 3.2 تریلیون تنگه درآمد کسب کرده است[7] 

به گزارش خبرگزاری کازینفورم:  طی 10 ماه سال 2023، درآمد حاصل از تعرفه دریافتی از خدمات گمرکی بالغ بر 3 تریلیون و 256 میلیارد تنگه بوده است.

به طورکلی طی دو سال گذشته روند مثبتی در درآمدهای گمرکی و مالیاتی در مقایسه با درآمدهای سال های گذشته وجود داشته است به ویژه،  سهم درآمدهای گمرکی از کل سهم بودجه این جمهوری نیز بیشتر بوده است.

به این ترتیب، بر اساس داده‌های اعلام شده،  در سال‌های گذشته سهم درآمدهای گمرکی از بودجه به طور متوسط 15 درصد  و در سال 2022، 17.5 درصد و در سال 2023، 19.3 درصد بوده است.

الدوس ساودابایف، مدیر بخش کنترل کمیته درآمد دولتی وزارت دارایی جمهوری قزاقستان گفت: از مالیات بر ارزش افزوده واردات، درآمدی معادل 1.5 تریلیون تنگه (برای 10 ماه سال 2023) کسب کردیم که این رقم بیش از 110 میلیارد تنگه بیشتر از سال 2022 بوده است.  همچنین طی دو سال گذشته در رویه واردات، کارکرد جمع آوری مالیات بر ارزش افزده در هر کیلوگرم، یک و نیم برابر افزایش یافته است. مالیات بر ارزش افزوده از چین 1.5 ، ترکیه 1.5  و  امارات 2 برابر افزایش یافته است. ایشان افزودند این کشورها بزرگترین شرکای  تجاری قزاقستان محسوب می‌شوند.

[1] https://press.kz/novosti/rossijskie-produkty-pitaniya-zabrali-pochti-polovinu-torgovyh-polok-v-kazahstane

[2] https://lsm.kz/ekonomicheskie-pokazateli-stran-eaes-v-2023

[3] https://lsm.kz/rynok-zolota-i-serebra-v-yanvare-avguste-2023

[4] https://lsm.kz/kazahstan-ob-edinyaetsya-s-gruziej-i-azerbajdzhanom-dlya-razvitiya-tranzita

[5] https://lsm.kz/v-turkestanskoj-oblasti-hotyat-naladit-vypusk-holodil-nikov

[6] https://kz.kursiv.media/news/

[7] https://www.inform.kz/ru/tamozhnya-sobrala-bolee-32-trln-tenge-platezhey-s-nachala-goda-5f9fef