عواقب گرم شدن آفریقا

آفریقا تنها مسئول کسری از انتشار گازهای گلخانه ای در جهان است اما به طور نامتناسبی از تغییرات آب و هوایی رنج می‌برد. بر اساس گزارش جدید سازمان جهانی هواشناسی (WMO) این به امنیت غذایی، اکوسیستم ها و اقتصادها آسیب می رساند، به جابجایی و مهاجرت دامن می زند و خطر درگیری بر سر منابع رو به کاهش را تشدید می‌کند.

گزارش وضعیت آب و هوا در آفریقا در سال 2022 نشان می دهد که میزان افزایش دما در آفریقا در دهه‌های اخیر شتاب گرفته است و خطرات مربوط به آب و هوا شدیدتر شده است.  بیش از 110 میلیون نفر در این قاره در سال 2022 به طور مستقیم تحت تأثیر آب و هوا و مخاطرات مربوط به آب قرار گرفتند و بیش از 8.5 میلیارد دلار خسارت اقتصادی به بار آورد. بر اساس گزارش پایگاه داده رویدادهای اضطراری، 5000 تلفات جانی گزارش شده است که از این تعداد 48 درصد مربوط به خشکسالی و 43 درصد مربوط به سیل بوده است. اما تلفات واقعی به دلیل گزارش‌دهی ناکافی احتمالاً بسیار بیشتر خواهد بود. پتری تالاس دبیر کل WMO گفت: امواج گرما، باران‌های شدید، سیل، طوفان‌های استوایی و خشکسالی‌های طولانی‌مدت اثرات مخربی بر جوامع و اقتصادها دارند و تعداد افراد در معرض خطر افزایش می‌یابد. او گفت: "شکاف های بزرگی در مشاهدات آب و هوا در آفریقا وجود دارد و خدمات هشدار اولیه به طرز تاسف باری کافی نیست. ما مصمم هستیم که این شکاف ها را ببندیم و اطمینان حاصل کنیم که هشدارهای اولیه نجات دهنده به همه می رسد.

این گزارش که به طور مشترک با کمیسیون اتحادیه آفریقا و مرکز سیاست آب و هوای آفریقا در کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای آفریقا (UNECA) تهیه شده است، در جریان اجلاس آب و هوای آفریقا منتشر شد، که همچنین شاهد اجرای طرح اقدام هشدارهای اولیه برای همه در آفریقا بود.

با توجه به قرار گرفتن در معرض زیاد، شکنندگی و ظرفیت انطباق پایین آفریقا، انتظار می‌رود اثرات تغییرات آب و هوایی شدیدتر احساس شود. سلامت مردم، صلح، رفاه، زیرساخت‌ها و سایر فعالیت‌های اقتصادی در بسیاری از بخش‌های آفریقا در معرض خطرات مهمی قرار دارند. کشاورزی پایه اصلی معیشت و اقتصاد ملی آفریقا است - بیش از 55 درصد نیروی کار را پشتیبانی می‌کند. با این حال رشد بهره وری کشاورزی آن از سال 1961 به دلیل تغییرات آب و هوایی 34 درصد کاهش یافته است. این کاهش در مقایسه با آنچه دیگر مناطق جهان تجربه کرده اند بالاترین میزان است. پیش‌بینی می‌شود واردات سالانه مواد غذایی توسط کشورهای آفریقایی حدود سه برابر افزایش یابد و از 35 میلیارد دلار به 110 میلیارد دلار تا سال 2025 برسد.

سطح ضرر و زیان و در نتیجه هزینه‌های متحمل شده به عوامل زیادی از جمله سطح جاه طلبی اقدامات کاهش جهانی و سطح سرمایه گذاری در سازگاری در سطح محلی بستگی دارد. در یک جهان گرمایش 4 درجه سانتی گراد، با سازگاری قوی منطقه ای، هزینه‌های "خسارات باقیمانده" معادل 3٪ از تولید ناخالص داخلی پیش بینی شده است که آفریقا تا سال 2080 سالانه متحمل می‌شود. به گفته مرکز سیاست آب و هوای آفریقا UNECA، هزینه‌های خسارات در آفریقا به دلیل تغییرات آب و هوایی بین 290 تا 440 میلیارد دلار آمریکا بسته به درجه گرم شدن پیش‌بینی می‌شود. هم چنین تغییرات اقلیمی و کاهش پایگاه منابع طبیعی می‌تواند به درگیری‌ها برای زمین، آب و مراتع کمیاب دامن بزند، جایی که خشونت کشاورزان و دامداران در 10 سال گذشته به دلیل فشار فزاینده زمین، با تمرکز جغرافیایی در بسیاری از کشورهای جنوب صحرا افزایش یافته است. این گزارش نتیجه تلاش چند سازمان است: کمیسیون اتحادیه آفریقا، کمیسیون اقتصادی سازمان ملل برای آفریقا و کمک‌های خدمات ملی هواشناسی و آب‌شناسی آفریقا، مراکز آب و هوای منطقه‌ای WMO، آژانس‌های تخصصی سازمان ملل، بانک توسعه آفریقا، گروه مشورتی تحقیقات بین‌المللی کشاورزی، و متخصصان و دانشمندان متعدد است.

پیام های کلیدی

دما: میانگین نرخ گرم شدن در آفریقا در طول دوره 1991-2022 +0.3 درجه سانتیگراد در دهه بود، در مقایسه با 0.2 + درجه سانتیگراد در دهه بین سالهای 1961 و 1990. این مقدار کمی‌بالاتر از میانگین جهانی است. گرم شدن هوا در شمال آفریقا بسیار سریع بوده است، جایی که گرمای شدید آن را فراگرفته و آتش‌سوزی‌های جنگلی الجزایر و تونس را در سال 2022 افزایش داده است.

بارندگی: شاخ آفریقا با بدترین خشکسالی خود در 40 سال گذشته مواجه شد و اتیوپی، کنیا و سومالی به شدت آسیب دیدند. پنج فصل بارندگی ناموفق متوالی بهره وری کشاورزی و امنیت غذایی را کاهش داد. در سومالی، تقریباً 1.2 میلیون نفر به دلیل تأثیرات فاجعه بار خشکسالی بر معیشت دامداران و کشاورزی و گرسنگی در طول سال آواره داخلی شدند. 512000 جابجایی داخلی دیگر مرتبط با خشکسالی در اتیوپی ثبت شد. بسیاری از بخش‌های ساحل در طول فصل باران‌های موسمی‌با سیل‌های قابل توجهی مواجه شدند که نیجریه، نیجر، چاد و نیمه جنوبی سودان به‌ویژه تحت تأثیر قرار گرفتند.

طوفان‌های استوایی: اقیانوس هند جنوبی فصل طوفان گرمسیری فعال را تجربه کرد. منطقه آفریقای جنوبی در ماه‌های اول سال 2022 توسط یک رشته طوفان‌های استوایی آسیب دید که منجر به سیل و جابجایی جمعیت شد. زمان کمی‌برای بهبود بین شوک ها در کشورهایی مانند ماداگاسکار وجود داشت.

افزایش سطح دریا: میزان افزایش سطح دریا در ساحل در آفریقا مشابه میانگین جهانی 3.4 میلی متر در سال است. با این حال، کمی‌بالاتر از میانگین جهانی در امتداد دریای سرخ (3.7 میلی متر در سال) و در امتداد غرب اقیانوس هند (3.6 میلی متر در سال) است.

سازگاری با آب و هوا: انتشار سرانه دی اکسید کربن در آفریقا در سال 2021 ؛ 1.04 متریک تن برای هر نفر در حالی که میانگین جهانی 4.69 متریک تن برای هر نفر بود.

اکنون بیش از 50 کشور آفریقایی نیاز به کمک های تعیین شده ملی (NDC) خود را ارسال کرده اند. کشاورزی و امنیت غذایی، آب، کاهش خطر بلایا و سلامت اولویت‌های اصلی برای سازگاری هستند. اجرای NDCهای آفریقا بین سال‌های 2020 تا 2030 به 2.8 تریلیون دلار نیاز دارد. در همین زمینه بانک توسعه آفریقا (AfDB) اعتبار مالی خود را تا سال 2025 به 25 میلیارد دلار آمریکا دوبرابر کرده است و 67 درصد از بودجه خود را به سازگاری با آب و هوا اختصاص داده است.