وضعیت تولید مواد غذایی در نیجریه

علی‌رغم تلاش‌های مستمر دولت برای تقویت تولید غذا در نیجریه از طریق برنامه‌های مداخله‌ای مختلف، این کشور بین سال‌های 2018 تا 2022 کسری تجارت مواد غذایی به ارزش 4.92 تریلیون نایرا را ثبت کرد.

داده‌های به دست آمده از اداره ملی آمار (NBS) و بانک مرکزی نیجریه (CBN) نشان می دهد که کل واردات محصولات کشاورزی به نیجریه از سال 2018 تا 2022 بالغ بر 6.916 تریلیون نایرا بوده است در حالی که کل صادرات محصولات کشاورزی از این کشور در این دوره 1.997تریلیون نایرا، که منجر به کسری تجاری کشاورزی 4.919 تریلیون نایرا می‌شود.

همچنین داده‌ها نشان می‌دهد که واردات محصولات کشاورزی به نیجریه از سال 2018 افزایش مستمری داشته است در همان سال 857 میلیارد؛ 959 میلیارد نایرا در سال 2019  ؛ 1.2 تریلیون نایرا در سال 2020؛ 2 تریلیون نایرا در سال 2021و 1.9 تریلیون نایرا در سال 2022 ثبت شد.

با این حال، در مدت مشابه، صادرات محصولات کشاورزی از کشور بالغ بر 302 میلیارد نایرا در سال 2018 بوده است همچنین 270 میلیارد در سال 2019؛ 322 میلیارد نایرا در سال 2020؛ 505 میلیارد نایرا در سال 2021; و 598 میلیارد نایرا در سال 2022 ثبت شد که که نشان دهنده افزایش 98 درصدی از 2018 تا 2022 است.

بر اساس تجزیه و تحلیل گزارش های تجارت خارجی 2022 منتشر شده توسط اداره ملی آمار (NBS)، نیجریه 941.6 میلیارد دلار برای واردات گندم، 350.8 میلیارد دلار برای واردات شکر و 122.5 میلیارد دلار برای واردات ماهی هزینه کرده است.

واردات عمده کشاورزی نیجریه شامل گندم، شکر، ماهی و شیر است، در حالی که عمده صادرات کشاورزی شامل کنجد، بادام هندی، دانه‌های کاکائو، زنجبیل، میگوی منجمد و پنبه است.  بزرگترین اقتصاد آفریقا برای بسیاری از کالاهای مصرفی در این کشور، از جمله مواد غذایی، به شدت به واردات متکی است.

برخی تحلیلگران افزایش صادرات را به برنامه تهاجمی تشویق صادرات غیرنفتی دولت به جای افزایش تولید نسبت می دهند، اتفاقی که به نظر آنها برای امنیت غذایی کشور مضر است.

یک گزارش مرتبط توسط NBS همچنین نشان داد که رکود در تولید مواد غذایی در کشور ممکن است تنها به تأثیر ناامنی نسبت داده نشود. این گزارش نشان می‌دهد که قیمت نهاده‌های کشاورزی کلیدی مانند بذر، علف‌کش‌ها، آفت‌کش‌ها، کودها و ماشین‌آلات کشاورزی در این دوره به‌شدت افزایش یافته است که افزایش تولید را برای کشاورزان به‌طور فزاینده‌ای دشوار کرده و بسیاری را مجبور به کاهش تولید کرده است. به نظر می رسد مداخلات مختلف دولت فدرال از طریق آژانس ها کمک چندانی به این وضعیت نکرده است.

1.08 تریلیون نایرا وام برای تحریک بخش کشاورزی

دولت فدرال طی سال‌ها میلیاردها نایرا برای برنامه‌های کشاورزی مختلف برای تحریک تولید غذای محلی هزینه کرده است.

بانک مرکزی نیجریه (CBN) در اوایل سال جاری اعلام کرد که بانک اپکس در هفت سال گذشته، بین سال‌های 2015 تا 2022، مبلغ 1.08 تریلیون نایرا را از طریق برنامه وام گیرندگان (ABP) به کشاورزان پرداخت کرده است.

این بانک همچنین خاطرنشان کرد که بین ژانویه و فوریه 2023، 12.65 میلیارد نایرا را به سه پروژه کشاورزی تحت این برنامه پرداخت کرده است. ABP در نوامبر 2015 در تلاش برای تقویت تولید کشاورزی، بهبود درآمدهای ارزی و معکوس کردن تراز منفی تجارت نیجریه در زمینه مواد غذایی راه اندازی شد.

این در کنار طرح‌های دیگری مانند طرح اعتباری کشاورزی تجاری (CACS) و برنامه توسعه سریع کشاورزی، از جمله طرح‌هایی است که همگی برای تقویت تولید غذای کشور طراحی شده‌اند.

به گفته تحلیلگران، این برنامه‌ها، علاوه بر ABP، در طول سال ها بیش از 3 تریلیون نایرا ارزش گذاری شده اند. با این حال، هنوز هیچ تاثیر قابل توجهی وجود ندارد

اگرچه کشاورزی 22 درصد از کل تولید ناخالص داخلی نیجریه را تشکیل می دهد و بیش از 80 درصد از جمعیت شاغل نیجریه در این بخش فعال هستند، کشاورزان خرده مالک که مسئول 90 درصد تولید مواد غذایی در نیجریه هستند، منابع لازم برای بهبود بهره وری خود را ندارند. تحلیلگران این وضعیت را به محیط عملیاتی نسبت می دهند که با بهره وری پایین، ضایعات بالا پس از برداشت، ارزش افزوده کم، بازارهای تکه تکه و تدارکات زنجیره ارزش ناکارآمد مشخص می‌شود.

مداخله فعال تر دولت در کشاورزی مورد نیاز است

دکتر مودا یوسف، مدیر ارشد اجرایی مرکز ارتقای شرکت های خصوصی (CPPE)، با ارائه اطلاعاتی گفت که مداخله فعال تر دولت در نهاده‌های کشاورزی مورد نیاز است و افزود که بهبود وضعیت امنیتی مطمئناً عملکرد این بخش را افزایش می دهد.

او گفت: افزایش هزینه‌های واردات مواد غذایی بسیار نگران‌کننده است، به‌ویژه برای کشوری که از نعمت زمین‌های قابل کشت و منابع طبیعی متعدد و متتنوع برخوردار است.

او در ادامه گفت: «مشکل اساسی حاکمیت است. در طول این سال‌ها، به‌ویژه از دهه هفتاد، سیاست‌ها و برنامه‌های مؤثری برای ارتقای سرمایه‌گذاری در کشاورزی وضع نکرده‌ایم.»

وی ادامه داد: برای چندین سال عملاً هیچ یارانه ای برای به بخش کشاورزی اختصاص داده نشد، در حالی که حتی در کشورهای پیشرفته میلیاردها دلار برای کشاورزی یارانه پرداخت می‌شود.

ما به مداخله فعال دولت در زمینه نهاده‌های کشاورزی، سازگاری با فناوری، تامین مالی، پردازش، بازاریابی، تدارکات، دسترسی به زمین و ذخیره سازی نیاز داریم. نیاز به بهبود کارایی در کل زنجیره ارزش کشاورزی - تولید، فرآوری، حمل و نقل، نگهداری، بسته بندی و غیره وجود دارد.

«برای بخش خصوصی غیرممکن است که این سیستم‌های حمایتی را فراهم کند. این سیستم های حمایتی در نیجریه قبل از هجوم ارتش به حکومت سیاسی در سال 1966 وجود داشت. بهبود وضعیت امنیتی مطمئناً عملکرد این بخش را افزایش خواهد داد. این امر بر ایجاد شغل و امنیت غذایی در کشور تأثیر خواهد گذاشت.»

https://www.vanguardngr.com/2023/08/govt-efforts-failing-as-food-imports-rise-122-deficit-hits-n4-9trn/

https://www.vanguardngr.com/2023/08/govt-efforts-failing-as-food-imports-rise-122-deficit-hits-n4-9trn/

https://businessday.ng/agriculture/article/wheat-sugar-fish-top-agric-imports-in-2022/#:~:text=%E2%80%9CNigeria's%20major%20agricultural%20imports%20include,Nigeria%2C%20in%20a%202020%20report