جایگاه ازبکستان در رتبه‌بندی‌های اقتصادبین‌الملل در سال 2022

نوشتار پیش رو به موضوع تقویت جایگاه ازبکستان در نظام رتبه بندی‌های اقتصاد بین‌الملل در سال 2022 پرداخته است.

تقویت جایگاه ازبکستان در رتبه بندی‌های اقتصاد بین الملل

طبق گزارش آژانس خبری دریا ازبکستان، جایگاه اقتصادی ازبکستان در رتبه‌بندی‌های اقتصادی بین المللی با در نظر گرفتن شاخص‌هایی مثل اقتصاد و تجارت آزاد، تسهیل تجارت، عملکرد زیست محیطی، اقتصاد دانش بنیان، میزان فساد اداری، رفتن به سوی اقتصاد دیجیتال، دولت الکترونیک، ارزان‌بودن هزینه‌های زندگی و.... تقویت شده است. این گزارش به بررسی وضعیت ازبکستان در هر یک از زمینه‌های فوق خواهد پرداخت:

اقتصاد و تجارت آزاد:

از سال 1995 مرکز تحقیقات هریتیج با همکاری وال استریت ژورنال نظام رتبه‌بندی کشورهای از نظر شاخص تجارت و اقتصاد آزاد را انجام می دهد. این شاخص در مقیاس 0 تا 100 ارزیابی و  نمره 100 نشان دهنده حداکثر آزادی اقتصاد و تجارت هر کشور است.

شاخص کلی آزادی اقتصاد و تجارت شامل ده مؤلفه است که در چهار دسته‌بندی کلی حاکمیت قانون، سطح مداخله دولت، اثربخشی نظارتی و وجود بازارهای باز قرار می‌گیرند.

با لحاظ مولفه‌های مذکور، شاخص آزادی اقتصاد و تجارت ازبکستان در سال 2022 میلادی 55.5 بوده که نسبت به سال 2021 با کاهش 2.8 واحدی در رتبه 117 جهان قرار گرفته است. این امتیاز کمتر از میانگین منطقه ای و جهانی (60 امتیاز) است.

ازبکستان در سال 2021 با  58.3 امتیاز در رتبه 108 جهان قرار گرفته بود. در سال 2022 ازبکستان در میان 41 کشور منطقه آسیا و اقیانوسیه در رتبه 27 قرار دارد. شایان ذکر است که این کشور در سال 2020 در رتبه 114، در سال 2019 در رتبه 140و در سال 2018 در رتبه 152 قرار داشته است.

رتبه بندی Doing Business (سهولت انجام تجارت)

رتبه بندی مذکورنشان دهنده سطح سهولت اداره یک کسب و کار کوچک و متوسط در کشور است. در ارزیابی شاخص مذکور مولفه‌هایی مثل امکان ایجاد کسب و کار جدید، اخذ مجوز ساخت، ثبت شرکت، موافقت اصولی، امتیازات برق، آب، گاز، ثبت ملک و .... مدنظر قرار می‌گیرد. این رتبه بندی همچنین فضای سرمایه گذاری در کشورهای مختلف را ترسیم می‌کند. لازم به توضیح است که در آخرین رتبه‌بندی بانک جهانی در سال 2020 کشور ازبکستان با در نظر گرفتن شاخص تسهیل تجارت با 7 پله صعود از جایگاه 76 به رتبه 69 ارتقاء پیدا کرد. از آگوست همان سال انتشار رتبه‌بندی مذکور موقتا متوقف گردیده است.

شاخص عملکرد زیست محیطی

شاخص عملکرد زیست محیطی ترکیبی از سیاستگذاری و قانونگذاری دولت ها در حوزه محیط زیست را مدنظر دارد که رتبه بندی آن توسط  دانشگاه یاله انجام می‌شود.

 

این شاخص هر دو سال یکبار منتشر می‌شود و 180 کشور را شامل می‌شود. بر اساس نتایج این رتبه‌بندی در سال  2022، ازبکستان با امتیاز 38.2 در جایگاه 107 جهان قرار گرفته است.

ارزش عملکرد زیست محیطی دولت ازبکستان وقتی خود را نشان می دهد که بدانیم این کشور در سال 2012 در جایگاه 130 این رتبه‌بندی قرار داشت. در گزارش منتشر شده دانشگاه در سال 2014 ازبکستان رتبه 117 را به خود اختصاص داد. پس از آن سال  روند کاهش رتبه کشور در شاخص بهره‌وری زیست محیطی آغاز گردید، بطوریکه در سال 2016 میلادی رتبه 118 ، در سال 2018، رتبه 136 و در سال 2020 رتبه 134 جهانی را بدست آورد.

اقتصاد دانش بنیان

شاخص اقتصاد دانش بنیان شاخص جامعی است که سطح تمرکز کشورها بر توسعه اقتصاد دانش بنیان با هدف حرکت به سوی مدل توسعه مبتنی بر دانش را مدنظر قرار می دهد. با در نظر گرفتن این شاخص ، در سال 2022 میلادی ازبکستان با امتیاز 42.4 در جایگاه  جهانی قرار گرفته که نسبت به سال گذشته 8 رتبه ارتقاء یافته است.

میزان فساد اداری

این شاخص سطح فساد در بخش دولتی کشورها را بیان و در مقیاس 100 درجه ای ارزیابی می‌شود. نمره صفر نشان دهنده بالاترین سطح فساد و نمره 100 نشان دهنده پایین ترین سطح است. به منظور رتبه‌بندی بهینه و منصفانه کشورها در این شاخص از منابع متعددی از جمله ارزیابی‌های تخصصی و نظرسنجی از نمایندگان کسب و کار استفاده می‌شود.

طبق آخرین رتبه بندی در سال 2022 ازبکستان در بین 180 کشور با 31 امتیاز در جایگاه 126 قرار گرفت. این کشور با کسب 3 امتیاز بیشتر نسبت به سال 2021 توانسته جایگاه خود را 14 پله ارتقا دهد.

این کشور در سال 2020 میلادی جایگاه 146، در سال 2019 جایگاه 153 ، سال 2018 جایگاه 158 ، سال 2017 جایگاه 157 و بالاخره در سال 2016 جایگاه 156 را در بین 180 کشور داشته است.

 

شاخص GovTech Enablers (مهارت های دیجیتال و نوآوری در خدمات عمومی)

بر اساس این شاخص در سال 2022، ازبکستان 65 واحد نسبت به سال 2020 افزایش یافته است. و در بخش خدمات دولتی و عمومی‌با 37 رتبه افزایش و وارد گروه "الف" کشورهای پیشرو در زمینه تحول دیجیتال در بین 198 کشور شد.

رتبه بندی ارزان ترین کشورها برای زندگی

ازبکستان در سال 2022 در بین 139 کشور شرکت کننده در این رتبه بندی با شاخص 27.31 در جایگاه 133 قرار گرفت. مبنای این رتبه‌بندی مولفه‌هایی مثل اجاره بها، قیمت محصولات غذایی، میانگین هزینه خدمات رستوران می‌باشد. در این رتبه‌بندی شهر نیویورک که در هر سه شاخص دارای شاخص 100 است، به عنوان معیار قرار گرفته است. بر اساس رتبه‌بندی صورت گرفته، زندگی در ازبکستان 72.69 درصد ارزان تر از نیویورک اعلام شده است. 

رتبه بندی حکومت دیجتالی E-Government Survey))

در رتبه‌بندی دولت الکترونیک در سال 2022 که توسط سازمان ملل متحد هر 2 سال یکبار انجام می‌شود، ازبکستان 18 پله صعود کرد و رتبه کشورهای "بسیار در حال توسعه" را بدست آورد.

رتبه بندی قابل سکونت ترین شهرها

هر ساله، واحد اطلاعات مجله اکونومیست فهرستی از مرفه ترین و قابل سکونت ترین شهرهای جهان را منتشر می‌کند. طبق نتایج سال 2022، شرایط زندگی در تاشکند اندکی بهبود یافته است. در گزارش سال 2022 این مجله این شاخص برای تاشکند بین 55 و 58 (از 100) بوده است.

https://daryo.uz/2023/02/01/korrupsiya-darajasi-reytingi-iqtisodiy-erkinlik-indeksi-ozbekistonning-xalqaro-reytinglardagi-orni-qanday-ozgarmoqda?id=1129198