وضعیت کشت برنج در اروگوئه

اگرچه برنج اروگوئه در حال حاضر به بهای خوبی از لحاظ تاریخچه قیمتی اش به فروش می رسد، اما از لحاظ صادراتی به کالایی با اهمیت کمتر (در مقایسه با سایر کالاها) مبدل شده است، چرا که سویا، گندم، ذرت، گوشت، نفت، اوره و سایر کودها و علف کش ها افزایش قیمت داشته اند، اما بهای برنج افزایشی نشان نداده است.

تولید و صادرات برنج به عنوان دومین محصول کشاورزی صادراتی و نهمین کالای صادراتی اروگوئه از اهمیتی بالایی در این کشور برخوردار است لذا این محصول به طور دائم تحت پایش و توجه سازمان‌ها و موسسات ذیربط در این کشور قرار دارد و آمارها و تحلیل های مختلفی در این خصوص ارائه می‌گردد. در این گزارش وضعیت فعلی برنج در اروگوئه و چشم انداز تولید آتی این محصول از نقطه نظر کارشناسان انجمن شالی کاران اروگوئه (ACA) و دیگر کارشناسان این عرصه مورد بررسی قرار گرفته است.

الف- وضعیت کنونی تولید و برداشت برنج در اروگوئه

شرایط مناسب آب و هوایی باعث رونق تولید برنج در سال جاری شد، بطوریکه به ازای هر هکتار حدود 9 تن برنج برداشت شد. تا این لحظه بین 35 تا 40 درصد از محصول سال جاری نیز به فروش رسیده و یا معاملات آن مورد توافق قرار گرفته اند.

برداشت سال جاری برنج در اروگوئه رو به اتمام است و چالش های مرتبط با دوره برداشت کنونی (2022-2021) سپری شده اند. شالی کاری در سال جاری بازدهی خوبی داشته است. کشت برنج در سال گذشته (2021-2020) هزینه‌های بالغ بر 1800 تا 1900 دلار در هر هکتار زمین برجای گذاشت، اما در سال جاری (2022-2021) بدلیل افزایش بهای کود، گلایفوزیت (علف کش ها)، گازوئیل و غیره  به حدود 2000 دلار نیز بالغ شد.

الف- 1- نمودار تولید برنج از سال 2005 لغایت 2021

مشاهده نمودار ذیل نشان می دهد که تولید برنج در سال های برداشت 2011-2010 به نقطه اوج خود رسید و به بیش از یک میلیون و ششصد هزار تن بالغ شد و برغم فراز و نشیب های ملایم، از دو سال گذشته تولید آن مجددا رونق گرفته است.

ارزش افزوده ای که هر هکتار زمین برنج به ثمر می رساند حدود 4000 هزار دلار است که بیشتر از سایر محصولات کشاورزی و دامی است. این درحالی است که برای سویا در صورت بازدهی بالا و در بهترین شرایط قیمتی بین 1500 تا 2000 هزار دلار است. اختلاف مذکور (2000 دلار) به پرداخت دستمزد کارگر، حمل و نقل و کار در اروگوئه اختصاص می یابد، لذا درصورت کاهش تولید برنج، کشور از لحاظ اقتصادی از جمله کارآفرینی و غیره دچار خسران خواهد شد.

برنج در حال حاضر به بهای خوبی از لحاظ تاریخچه قیمتی اش به فروش می رسد. با این وجود هم اکنون از لحاظ صادراتی تا حدود زیادی اهمیت خود را در مقایسه با سایر محصولات و کالاهای صادراتی از دست داده است، چرا که در مقایسه با اقلامی نظیر سویا، گندم، ذرت، گوشت، نفت، اوره و سایر کودها و علف کش ها (که افزایش قیمت داشته اند)، بهای این محصول تغییری نداشته است.

ب- پیش بینی‌ها از وضعیت تولیدآتی برنج

عوامل زیادی وجود دارند که می‌تواند باعث تولید کمتر در دوره برداشت آتی برنج در کشور شوند. چنانچه این موضوع اتفاق بیافتد، بیشترین ضرر متوجه خود اروگوئه خواهد شد، چرا که در میان تولیدات کشاورزی و دامی، نفع هیچیک به اندازه برنج به بازار داخل بازگشت ندارد.

نگرانی اصلی تولید کنندگان برنج در اروگوئه مربوط به بودجه ی مورد نیاز برای دوره بعدی کشت محصول(2023-2022) در کشور است. بدون تردید با توجه به روند افزایشی قیمت ها و مخارج، پیش بینی می‌شود به هزینه تولید برنج در هر هکتار (که سال جاری تا حدود دو هزار دلار افزایش یافته بود) حدود 300 دلار اضافه شود. نباید فراموش کرد که این موضوع تنها مربوط به اروگوئه نمی‌شود، بلکه با توجه به قیمت بالای اقلام مصرفی (کود و غیره) تولیدکنندگان در جهان به سوی تنظیم استفاده از این اقلام پیش خواهند رفت که باعث کاهش تولید در عرصه جهانی خواهد شد. این کاهش به دلیل اختصاص زمین‌های کمتر نیست بلکه ناشی از بازدهی کمتر در هر هکتار زمین بدلیل هزینه‌های بالای تولید خواهد بود.

معاون رئیس انجمن شالی کاران اروگوئه درباره این پرسش که آیا کاهش تولید برنج در افزایش بهای این محصول موثر خواهد بود، پاسخ مثبت داد، ولی افزود، چنانچه تولید کننده بداند که بهای برنج افزایش یافته، آنگاه با این تصور که اگر خود بیشتر تولید کند می‌تواند محصولش را با قیمتی بالاتر به فروش برساند، به استفاده از اقلام مصرفی و تولید بیشتر روی خواهد آورد. اما مشکل هنگامی‌بوجود می آید که تولید کنندگان دیگر نیز چنین رویکردی اتخاذ کنند. آنگاه تولید نه تنها کاهش نمی یابد، بلکه قیمت ها نیز افزایشی نشان نخواهند داد.

ج- نگاهی به صادرات برنج اروگوئه

برنج در میان ده قلم کالای عمده صادراتی اروگوئه در جایگاه نهم قرار دارد. طبق آمار مرکز تجارت بین الملل (ITC) اروگوئه در سال گذشته میلادی در مجموع حدود 284 میلیون دلار صادرات برنج داشته است. بهای متوسط فروش برنج به بازارهای جهانی در سال 2021 حدود 590 میلیون دلار در هر تن بود.  اصلی ترین مقاصد صادراتی برنج اروگوئه نیز در سال 2021 به ترتیب، پرو،  برزیل، مکزیک، بلژیک، فرانسه، انگلستان و ترکیه بودند. 

ج- 1- جدول صادرات برنج اروگوئه از سال 2012 لغایت 2021

سال 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 ارزش صادرات (میلیون دلار) 560 508 513 377 427 474 400 376 469 284

منبع: مرکز تجارت بین الملل (ITC)

 

 

ج- 2- جدول هفت مقصد اصلی صادرات برنج اروگوئه در سال 2021

ردیف کشور ارزش ( هزار دلار) بهای فروش (به ازای هر تن) میانگین افزایش صادرات از سال 2017 لغایت 2021 (درصد) متوسط تعرفه برای اروگوئه (درصد) 1 پرو 81060 698 10- 0 2 برزیل 54408 478 1- 0 3 مکزیک 34273 598 70- 0.2 4 بلژیک 20102 508 29 17.4 5 فرانسه 17564 577 16 17.4 6 انگلستان 16313 571 33 17.4 7 ترکیه 16187 730 55 42.66

منبع: مرکز تجارت بین الملل (ITC)

 ج-3- صادرات برنج در ماه آوریل سال جاری

طبق آمار موسسه توسعه تجارت و سرمایه گذاری اروگوئه ( موسوم به اروگوئه 21)، صادرات برنج از لحاظ ارزشی در آوریل سال 2022 به 26 میلیون دلار بالغ شد که در مقایسه با آوریل سال 2021 ( که 61 میلیون دلار به ثبت رسیده بود) به میزان 7 درصد کاهش نشان داد. شایان ذکر است، سال گذشته عراق محموله ای به ارزش 36 میلیون دلار از اروگوئه برنج خریداری کرد که این موضوع در سال جاری اتفاق نیافتاد. به علاوه از خرید های مکزیک و پرو نیز در مقایسه با آوریل گذشته به ترتیب به میزان 9 و 2 میلیون دلار کاسته شد. این درحالی است که فروش به مقاصد دیگری چون برزیل و اتحادیه اروپا به ترتیب با  7 و 1 میلیون دلار افزایش یافت.