اخبار اقتصادی تاجیکستان

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی تاجیکستان در نیمه دوم اسفند ماه 1400 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

دلایل افزایش نرخ دلار در برابر سامانی

به گزارش سامانه تاپ‌تی‌جی، در بیانیه بانک ملی تاجیکستان تأکید می‌شود که دلیل عمده افزایش ارزش دلار در برابر سامانی، افزایش تقاضا، کاهش درآمد ارسالی کارگران مهاجر تاجیک از روسیه و تراز منفی معاملات تجاری به نفع واردات است. بر این اساس، نرخ یک دلار در بانک‌های تجاری تاجیکستان معادل 13 سامانی تعیین شده است و در بازار غیررسمی‌ بالای 14 سامانی مبادله می‌شود.

تأثیر ممنوعیت صادرات برخی اقلام از روسیه به بازار تاجیکستان

دولت روسیه صادرات 200 نوع اقلام از جمله قند و شکر، کود شیمیایی، آرد و گندم، دارو و تجهیزات پزشکی و روغن مایع را ممنوع کرد. به گزارش سامانه تاج‌ویک، امید جوره‌اف اقتصاددان تاجیک معتقد است در حال حاضر در بازار داخلی تاجیکستان گرانی مواد غذایی و انواع محصولات مشاهده می‌شود که نه اقدامات روسیه، بلکه تورم و افزایش قیمت سوخت موجب آن شده است. این اقتصاددان تاجیک تأکید کرد: تاجیکستان تنها 15 درصد قند و شکر مورد نیاز خود را از روسیه وارد می‌کند که می‌تواند پاکستان را جایگزین روسیه کند. اما قیمت برخی از محصولات غذایی و مواد خام صنعتی که از روسیه وارد می‌شود ممکن است تا 15 درصد افزایش یابد. همچنین 60 درصد روغن مایع مورد نیاز تاجیکستان از روسیه وارد می‌شود و ممنوعیت صادرات این محصول موجب گرانی آن در تاجیکستان خواهد شد. این در حالی است که در سال 2021 معاملات تجاری روسیه و تاجیکستان به 1 میلیارد و 114 میلیون دلار رسید و 1 میلیارد دلار آن صادرات از روسیه به تاجیکستان بوده است.

افزایش شمار بانوان تاجر در تاجیکستان

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، تعداد زنان تاجیک که به کارآفرینی اشتغال دارند در طول سال‌های استقلال بیش از هزار برابر افزایش یافته است. نیگاره‌خان غفارزاده، معاون اول رئیس کمیته امور زنان و خانواده تاجیکستان، گفت : 75000 زن در کشور به کارآفرینی مشغول‌اند، اما در سال‌های اول استقلال، تنها 64 زن به‌عنوان کارآفرین در تاجیکستان فعالیت می‌کردند. وی در مصاحبه با روزنامه صدای مردم مجلس گفت: در حال حاضر بیش از 4000 زن صاحب کارخانه‌اند. وی افزود: تنها در سال گذشته بیش از 1700 زن به زمین دسترسی داشتند که به آن‌ها امکان تولید و فرآوری محصولات کشاورزی را می‌داد. به گزارش این کمیته، با همکاری وزارت کار و مهاجرت و اشتغال تاجیکستان، تلاش می‌شود زنان بیشتری از آموزش‌های حرفه‌ای برخوردار شوند.

انتصاب دو عضو مستقل هیئت مدیره بانک ملی تاجیکستان

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، رئیس‌جمهور تاجیکستان دو عضو مستقل را در هیئت‌مدیره بانک ملی این کشور منصوب کرد. امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان، با امضای فرمانی قابل‌جان خوشوخت‌زاده را به‌عنوان عضو مستقل هیئت‌مدیره بانک ملی منصوب کرد. بر اساس فرمان اخیر ریاست‌جمهوری، شکرالله خیرزاده نیز به‌عنوان عضو مستقل در هیئت مدیره بانک ملی تاجیکستان پذیرفته شد. خوشوخت‌زاده دکترای علوم اقتصادی دارد و با تصمیم دولت از ابتدای سال 2020 به‌عنوان رئیس بزرگ‌ترین مؤسسه آموزش عالی کشور (دانشگاه ملی تاجیکستان) فعالیت می‌کند.

افزایش 26 درصدی سفر گردشگران خارجی به تاجیکستان

در سال 2021 در مقایسه با سال 2022 تعداد گردشگران خارجی که به تاجیکستان سفر کرده‌اند 26.6 درصد افزایش یافته است. در سال 2021 بیش از 517 هزار شهروند کشورهای خارجی به تاجیکستان سفر کرده‌اند که نسبت به سال پیش از آن 107 هزار نفر بیشتر بوده است. گفتنی است که در سال 2021 بیش از 468 هزار نفر یا 90.4 درصد از کل گردشگران خارجی را شهروندان کشورهای مستقل همسود تشکیل می‌دادند.

همچنین در سال 2021 یک میلیون و 235 هزار شهروند تاجیکستان به خارج مسافرت کرده‌اند که در قیاس با سال 2020 حاکی از رشد 70 درصدی است.

ازسرگیری فعالیت کارخانه کود شیمیایی تاجیکستان در سپتامبر 2022

مقامات کمیته دولتی سرمایه‌گذاری و اموال دولتی تاجیکستان اعلام کردند فعالیت تنها کارخانه کود شیمیایی این کشور در سپتامبر 2022 از سر گرفته خواهد شد. به گزارش روزنامه جمهوریت، جواهر لعل مظفری گفته است این کارخانه پس از 10 سال تعطیلی فعالیت خود را دوباره آغاز می‌کند. وی افزود: این کارخانه ظرفیت تولید 115هزار تن کود شیمیایی دارد. او تأکید کرد که هم‌اکنون 500 نفر در این کارخانه به نصب تجهیزات مشغول‌اند و این مرکز تولیدی 97 درصد بدهی خود را بابت حقوق و دستمزد کارگران پرداخت کرده است. جواهر لعل مظفری ادامه داد که تا شش‌ماه دوم سال 2022 بقیه بدهی نیز پرداخت خواهد شد. تاجیکستان سالانه به 600 هزار تن کود شیمیایی نیاز دارد که آن را از خارج وارد می‌کند. گفته می‌شود درصورت فعالیت دوباره این کارخانه با ظرفیت کامل، امکان تولید 300 هزار تن کود شیمیایی فراهم خواهد شد.

معافیت 10 ساله واردات خودروهای برقی از پرداخت مالیات

مجلس نمایندگان تاجیکستان قانون فعالیت گمرک این کشور را اصلاح کرد که براساس آن برای واردکنندگان خودروهای برقی معافیت 10 ساله از پرداخت مالیات، مالیات بر ارزش افزوده و مالیات اجتماعی اعطا می‌شود. فیض‌الدین قهارزاده وزیر دارایی و گل‌بهار نظیری نماینده مجلس قانونگذاری تاجیکستان بر ضرورت تصویب این اصلاحیه به دلیل ملاحظات زیست‌محیطی و افزایش بی‌سابقه قیمت بنزین و گازوییل در این کشور تأکید کردند، چرا که واردکنندگان تاکسی و اتوبوس برقی اکنون می‌توانند از این امتیاز استفاده کنند که هم از نگاه حفظ محیط زیست و هم از جهت صرفه‌جویی مالی مهم و مفید است.

در حال حاضر، به گفته مقامات شهرداری دوشنبه، 20 دستگاه تاکسی برقی که از چین وارد شده است در پایتخت تاجیکستان جا‌به‌جایی مسافران را آغاز کرده‌اند و قرار است در چند روز آینده 80 دستگاه دیگر نیز به شبکه حمل‌ونقل دوشنبه افزوده شود. مقامات می‌گویند تاکسی‌های برقی در 30 دقیقه شارژ می‌شوند و می‌توانند تا 300 کیلومتر را طی کنند.

تقویت بخش خصوصی در دستور کار تاجیکستان

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع تاجیکستان و نماینده دائم بانک جهانی در این کشور دیدار و گفت‌وگو کردند. جمشید جمعه خان‌زاده رئیس اتاق بازرگانی و صنایع تاجیکستان در دیدار با اوزان سویملی نماینده دائم بانک جهانی در تاجیکستان و ترکمنستان از حمایت دائم بانک جهانی از اجرای چند طرح در تاجیکستان قدردانی و در مورد برنامه‌های این نهاد برای حمایت از بخش خصوصی و جلب سرمایه‌گذاران خارجی به این کشور صحبت کرد.

سومیلی نیز از فعالیت اتاق بازرگانی و صنایع تاجیکستان در جهت حمایت از بخش خصوصی این کشور اظهار رضایت کرد و گفت که توسعه بخش خصوصی در همه کشورهای پیشرفته در اولویت است و دوشنبه نیز برای این امر اهمیت جدی قائل است و برای توسعه بیشتر آن، شرایط مناسبی را فراهم می‌کند. در پایان دو طرف علاقه‌مندی خود را برای همکاری بیشتر در توسعه بخش خصوصی تاجیکستان اظهار کردند.

برنامه بانک توسعه آسیا برای کمک 193 میلیون دلاری به تاجیکستان

نماینده دائم بانک توسعه آسیا در تاجیکستان اعلام کرد کمک بلاعوض 193 میلیون دلاری این نهاد بین‌المللی به تاجیکستان در سال 2022 در دست بررسی است. شنی کمپبل نماینده دائم بانک توسعه آسیا از عزم این بانک برای اعطای 193 میلیون دلار به تاجیکستان به صورت بلاعوض خبر داد. به گفته وی، این مبلغ در توسعه بیشتر زیرساخت‌های شهری پایتخت تاجیکستان، بهبود بخش انرژی و مالی، افزایش تاب‌آوری در برابر بلایای طبیعی و بهبود بیشتر زیرساخت‌های جاده‌ای به کار خواهد رفت.

نماینده دائم بانک توسعه آسیایی خاطرنشان کرد: حجم نهایی کمک بلاعوض این نهاد مالی بین‌المللی به تاجیکستان به عوامل مختلفی از جمله منابع موجود و آمادگی پروژه‌ها بستگی دارد. کمپبل تأکید کرد که تخصیص 465 میلیون دلار به تاجیکستان در 3 سال آینده (2024-2022) تحت بررسی است. وی افزود که در سال 2021 استراتژی 5 ساله جدید مشارکت با تاجیکستان برای سال‌های 2025-2021 تصویب شده که هدف از آن بهبود کیفیت رشد اقتصادی این کشور است.

به گفته کمپبل، در چارچوب برنامه جدید مشارکت با تاجیکستان، بانک توسعه آسیایی 3 اولویت استراتژیک را از جمله حمایت از اصلاحات ساختاری برای بهبود توزیع و بسیج منابع، افزایش بهره‌وری از طریق توسعه سرمایه انسانی و کمک به بهبود شرایط زندگی از طریق سرمایه‌گذاری در اقتصاد مبتنی بر زمین دنبال می‌کند. او خاطرنشان کرد که بانک توسعه آسیا 2 پروژه کمک مالی جدید را برای تاجیکستان در سال 2021 تصویب کرد که حمایت از واکسن ضدکرونا (کمک بلاعوض 25 میلیون دلاری) و نوسازی سیستم آبیاری و زهکشی منطقه یاوان (30 میلیون دلار) از آن جمله است.

وی تأکید کرد که تا پایان سال 2021 سبد فعال بانک توسعه آسیایی در تاجیکستان شامل 20 پروژه فعال به ارزش بیش از یک میلیارد دلار بود که حدود 92 درصد آن با کمک‌های بلاعوض تأمین شده است. مجموع کمک‌های مالی بانک توسعه آسیایی به تاجیکستان (کمک‌های بلاعوض، وام‌، کمک‌های فنی) بیش از 2.2 میلیارد دلار است. از این میزان 35 درصد به صنعت حمل‌ونقل، 26 درصد انرژی، 11 درصد کشاورزی و منابع طبیعی و مابقی به مدیریت بخش دولتی، آموزش و پرورش، بهداشت، زیرساخت‌های شهری و غیره اختصاص یافته است.

افزایش سرمایه‌گذاری محور دیدار مقامات تاجیک و مرکز جهانی محیط‌‌ زیست

رئیس کمیته حفاظت از محیط زیست تاجیکستان با مدیر اجرایی و رئیس مرکز جهانی محیط زیست دیدار و گفت‌وگو کرد. بهادر شیرعلی‌زاده رئیس کمیته حفاظت از محیط زیست تاجیکستان در دیدار با کارلس مانوئل رودریگز، مدیر اجرایی و رئیس مرکز محیط زیست جهانی، که در حاشیه نشست ویژه مجمع برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد برگزار شد، مسائل مربوط به گذار به انرژی سبز را مورد بررسی قرار داد.

شیرعلی‌زاده در این ملاقات به طرف مقابل اطلاع داد که بیش از 96 درصد انرژی تاجیکستان از منابع سازگار با محیط زیست و تجدیدپذیر تولید می‌شود. علاوه بر این، دو طرف مسائل مربوط به افزایش بودجه مرکز محیط زیست جهانی در تاجیکستان بر اساس اولویت‌های ملی و تقویت تعامل دو طرف برای حل مشکلات زیست محیطی در این کشور را بررسی کردند.