تاجیکستان در مسیر اقیانوس هند

پروژه راه آهن جلال‎الدین بلخی-جیحون-پنجی تاجیکستان را از طریق افغانستان، ایران و پاکستان به اقیانوس هند متصل خواهد کرد.

مقاله اسپوتنیک:

این پروژه راه آهن تاجیکستان را از طریق افغانستان، ایران و پاکستان به اقیانوس هند متصل خواهد کرد. عظیم ابراهیم وزیر نقلیات تاجیکستان به اسپوتنیک تاجیکستان گفت که این پروژه از مرحله بررسی و مذاکره به مرحله مطالعات امکان سنجی یا ارزیابی اقتصادی و فنی  (FEA) رسیده است و در حال حاضر اولین گام‎ها بر داشته می‌شود. وی افزود : «به ویژه متخصصان ما در حال انجام کارهای فنی مانند عکاسی توپوگرافی از منطقه هستند. هنوز جای کار زیاد است. ما مایل هستیم تا هر چه زودتر اجرای پروژه را آغاز کنیم. پروژه «ساخت راه آهن جلال‎الدین بلخی-جیحون-پنجی پایان» از ده سال پیش روی میز مقامات تاجیکستان قرار گرفته است. در سال 2022، این کشور با اکزیم، بانک صادرات و واردات کره جنوبی، برای سرمایه گذاری در این پروژه به توافق رسید. در همان سال گروه ویژه ‏ای از آژانس همکاری‎های بین المللی کره (КОIСА)  برای بررسی امکان سنجی یا ارزیابی پروژه وارد تاجیکستان شد.

در سال 2024، یادداشت تفاهم بین وزارت نقلیات تاجیکستان و KOICA در مورد مطالعه امکان سنجی پروژه به امضا رسید. آژانس کره‎ای علاوه بر سرمایه گذاری، دوره‎های آموزشی را برای متخصصان تاجیک هم در تاجیکستان و هم در کره برگزار کرده است. مجموع هزینه ارزیابی فنی و اقتصادی و تهیه طرح 4 میلیون دلار برآورد شده است و طول خط ریلی تا مرز افغانستان 51 کیلومتر خواهد بود. همزمان 28 پل و 160 لوله آب در مسیر آن نصب می‌شود.

سهراب نورالله، رئیس اداره روابط بین الملل وزارت نقلیات تاجیکستان به اسپوتنیک گفت که هدف از راه‎اندازی این پروژه اتصال تاجیکستان به اقیانوس هند و کشورهای جنوبی از طریق راه آهن است. وی افزود: «اجرای این پروژه تاجیکستان را نه تنها به یک کشور ترانزیتی جاده‎ای، بلکه از طریق ریلی نیز به ترانزیت تبدیل خواهد کرد. انتظار ما از اجرای چنین پروژه‎هایی توسعه تجارت و اقتصاد کشور است. کارشناسان می‏گویند که تاجیکستان مانند سایر کشورهای آسیای مرکزی به آبراهی که جهان و اقتصادهای بزرگ را به هم متصل می‎کند و باعث هموار شدن توسعه تجارت و اقتصاد می‌باشد دسترسی ندارد.

رجب میرزا کارشناس مسائل منطقه می‎گوید: اقیانوس‎ها یکی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهایی است که به آن دسترسی دارند. وی گفت: «بیشتر کشورهای اروپایی و آسیایی که در آنها آبراهه‎ها بر خشکی غالب است، اقتصاد باثباتی ایجاد کرده اند و این عامل به افزایش سطح زندگی و جامعه کمک کرده است. در بیشتر آنها تولید ناخالص داخلی سرانه حداقل 20-30 هزار دلار است. از یک طرف تنظیم سیاست‎های اقتصادی داخلی و از طرف دیگر آبراهه‌ها بود که توانستند سیاست‎های اقتصادی خارجی خود را اجرا کنند.

وی افزود: کشورهای آسیای مرکزی در گذشته از اهمیت اقتصادی برخوردار بودند، به ویژه کشورهای کلیدی تجارت در جاده ابریشم، به همین دلیل در حال توسعه بودند و اکنون به نظر می رسد که نقش کشورهای ترانزیتی بار دیگر برای آنها از نظر مبادله کالا و محصولات بین چین و اروپا و همچنین روسیه و جنوب آسیا بر می‌گردد.

نظر دیگر کارشناسان این است که در چشم انداز توسعه اقتصادی تاجیکستان بیشترین تکیه بر توسعه صنعت از جمله معدن و مواد معدنی کمیاب داشته است و صادرات محصولات از طریق راه آهن از ساده تر و راحت‎تر است.

عبدالغنی محمد عظیم‎اف، استاد گروه مطالعات منطقه‎ای خارجی دانشگاه ملی تاجیکستان، 150 سال پیش، زمانی که سیستم راه آهن جهانی ایجاد شد، تاجیکستان تنها از طریق ازبکستان با ترکمنستان و قزاقستان، روسیه و اروپا مرتبط بود و بخش‌های کوهستانی که گنج عظیمی از مواد معدنی زیرزمینی محسوب می‌شوند، از آن محروم بودند.

وی در ادامه افزود: با این حال، با تغییر وضعیت اقتصاد جهانی، از جمله تغییر مسیر جهانی به جنوب روسیه و چین، دو شریک اصلی اقتصادی تاجیکستان، به ویژه در زمینه استخراج مواد معدنی، نیاز به ایجاد راه آهن احساس می‌شود. در یک کلام، تاجیکستان با یک برنامه مشترک منطقه‎ای در راه به سوی جاده اقیانوس هند  همگام حرکت می‌کند.

در حال حاضر کشورهایی در آسیا از جمله هند، بنگلادش، یمن، اردن، ایران، عراق، قطر، کویت، میانمار، مالزی، عمان، امارات متحده عربی، پاکستان، تایلند و عربستان سعودی  به اقیانوس هند دسترسی دارند.

مقامات تاجیکستان همچنین می‌گویند که این کشور از طریق بنادر به کریدور چندوجهی بین المللی «چین-تاجیکستان-ازبکستان-ترکمنستان-ایران-ترکیه-اروپا» قبل از همه توسط بندر «چابهار» ایران به اقیانوس هند راه خواهد یافت.  

شایان ذکر است که یادداشت تفاهم حمل و نقل بین المللی و ترانزیتی از طریق بندر «چابهار» بین تاجیکستان و ایران در نوامبر گذشته با حضور سران دو کشور امامعلی رحمان و ابراهیم رئیسی به امضا رسید.

https://sputnik.tj/20241126/rohi-ohan-tojikiston-masiri-uqyonusi-hind-1065263542.html