بحران اوکراین،‌ رکود تورمی و نگرانی‌ها در اقتصاد کرواسی

سایت خبری «تی پورتال» کرواسی در مطلبی تحلیلی به روند افزایش قیمتها و تورم در کرواسی، بویژه طی شش ماه گذشته و نهایتا متاثر از بحران نظامی در اوکراین پرداخت و تاکید کرد: افزایش غیر قابل انتظار هزینه حامل های انرژی، بخصوص برق واحدهای تولیدی، بسیاری از کار آفرینان و فعالان بخش خصوصی را نسبت به امکان کنترل روند افزایشی قیمتها و حفظ اشتغال و بازار نگران کرده است.

از پاییز سال گذشته قیمت برق در بورس های اروپا به طور پیوسته در حال افزایش بوده است. ترس از کمبود گاز روسیه قیمت برق را حتی قبل از شروع جنگ در اوکراین افزایش داد و افزایش قیمت در اوایل ماه مارس رخ داد. گاز روسیه پس از روی آوردن اروپا به گاز به عنوان جایگزین «سبزتر»، کلید تولید برق در کشورهایی مانند آلمان است. سبزتر حتما به معنای گران تر است که به زودی توسط شهروندان احساس می‌شود و کارآفرینانی که هزینه برق را مطابق با شرایط بازار می‌پردازند، از پایداری تجارت و مشاغل بسیار نگران شده اند.

با توجه به افزایش هزینه برق، دولت کرواسی اقداماتی را برای محدود کردن افزایش قیمت برق تا حدود ده درصد، اما فقط برای شهروندان، به عنوان بخشی از بسته ای برای مبارزه با افزایش قیمت ها اتخاذ کرده است. افزایش قیمت ها که بر اقتصاد تأثیر می‌گذارد بین 100 تا 250 درصد است.

یک کارآفرین کوچک که پنج نفر را استخدام کرده و برق نقش زیادی در موفقیت تجاری او ندارد، می‌گوید که قبوض او از 560 به 1450 کونا در مارس امسال نسبت به مارس 2021 افزایش یافته، یعنی 158 درصد افزایش داشته است.

در سطح بالاتر، در یک شرکت با 70 کارمند در بخش تولید، که در آن برق ماشین‌های زیادی را به حرکت در می آورد، به طور دقیق تر در شرکت Šestan Busch که در زمینه تولید تجهیزات نظامی و حفاظتی فعالیت می‌کند، قیمت پرداختی برق دو برابر شده است.

تنها در سال گذشته، مالک و بنیانگذار Alojzije Šestan می‌گوید که آنها 300000 کونا برای برق پرداخت کردند و امسال هر کیلووات از 48 لیپا به تقریبا یک و نیم کونا در تعرفه گرانتر روزانه رسید، بنابراین پیش بینی می‌شود صورتحساب سالانه حداقل دو برابر بیشتر باشد. یعنی 600000 HRK.

وی افزود: ما مجبور شدیم واکنش نشان دهیم، بنابراین ما حدود 1.5 میلیون کونا در یک نیروگاه فتوولتائیک 200 کیلووات ساعتی سرمایه گذاری خواهیم کرد که برای پوشش حداقل 60 درصد مصرف ما کافی است. امیدواریم یارانه دولتی بگیریم و اگر هم نشد خودمان تامین کنیم چون دو سال و نیم دیگر نیروگاه با این قیمت های برق به ما جواب می دهد. ما دیگر نمی‌توانیم تمام هزینه‌های رو به رشد را به قیمت محصولات نهایی اضافه کنیم و این وضعیتی است که در هر صنعتی اتفاق می‌افتد.

هر چه شرکت بزرگتر باشد، نیاز به برق و قبض های بالاتر بیشتر می‌شود، همانطور که نمونه آتلانتیک، غول صنعت غذایی داخلی، گواه آن است. مدیر اجرایی آنها که مسئول تدارکات است، دانیل بانک، می‌گوید که قبوض برق آنها در سال جاری حداقل 250 درصد بیشتر از ابتدای سال گذشته است. وی نمی‌تواند مقادیر دقیق را فاش کند، اما هزینه برق در گذشته میلیون‌ها کونا تخمین زده شده است که نشان می دهد این افزایش بسیار زیادی در هزینه‌های عملیاتی است.

چرا برق در اروپا و کرواسی گران است؟

تحلیلگران توافق دارند که مقصر اصلی رشد سریع ترکیبی از تقاضای بالای برق در سال گذشته به دلیل کاهش اقدامات همه گیر و وابستگی به گاز روسیه برای تامین انرژی نیروگاه‌های اروپایی است. اما کرواسی کجاست؟

اگرچه کرواسی هر ساله سه چهارم نیاز برق خود را تولید می‌کند، اما بخشی از آن به اروپا صادر می‌شود، بنابراین برخی از صنایع همیشه نیاز به واردات دارند. علاوه بر این، کرواسی بیشتر برق خود را از نیروگاه‌های برق آبی تامین می‌کند، و از آنجایی که بهار امسال به طور غیرعادی خشک شده است، کاملاً مطمئن است که برق در طول تابستان حتی گران تر می‌شود.

 وقتی برق نباشد یا کم باشد، طبعا از شبکه اروپا خریداری می‌شود. بازار مرجع منطقه ای برای واردات کرواسی، بورس کالای مجارستان HUPX است که تجارت نفت و گاز را انجام می دهد. شاخصی که قیمت برق را ردیابی می‌کند، HUDEX، به وضوح نشان می دهد که چگونه جنگ بر آنها تأثیر گذاشته است. اکثر کشورها و شرکت ها مقادیر زیادی برق را در قراردادهای آتی با تحویل در آینده، به عنوان مثال برای کل سال 2024، خریداری می‌کنند.

حرکت شاخص HUDEX در بورس کالای مجارستان

در بازار به اصطلاح نقطه ای که نیازهای مداخله ای را پوشش می دهد و حرکت کل بازار را به بهترین شکل نشان می دهد، می‌توان مشاهده کرد که هر مگاوات ساعت برق (MWh) از ابتدای فوریه به طور مداوم بالای 200 یورو بوده و در اوایل مارس جهش کرده است؛ برای بیش از 500 یورو. اکنون بازار همه چیز را برای بازگشت قیمت مگاوات به سطح زیر 100 یورو ارائه می دهد، اما بسیاری از هم اکنون می‌گویند که این اتفاق به این زودی نخواهد افتاد.

در بورس مجارستان، که بورس مرجع کرواسی است، قیمت برای سه ماهه دوم و سوم سال جاری 260/270 یورو به ازای هر مگاوات است و پیش‌بینی‌ها برای سال آینده حدود 193 یورو در هر مگاوات است. با این حال، به دلیل عدم اطمینان ناشی از بحران، پیش‌بینی برای مدت طولانی‌تر ناممکن است، زیرا قیمت گاز بسیار متغیر است و تولیدات داخلی تحت تأثیر هیدرولوژی، در وضعیت بدی قرار می‌گیرد. مدیر بخش صنعت و توسعه پایدار اتاق بازرگانی کرواسی Marija Šćulac Domac  برای tportal اظهار داشت: ما انتظار کمبود برق نداریم، اما احتیاط بی جا نخواهد بود.

پیش‌بینی‌های کاملاً متناقضی در مورد حرکت قیمت برق برای بقیه سال جاری و سال آینده وجود دارد. برخی تحلیلگران انتظار دارند که تابستان قیمت برق را آرام کند و قیمت بورسی را به زیر 120 یورو در هر مگاوات ساعت کاهش دهد، در حالی که سایر تحلیلگران هزینه‌های بالای تولید برق را بدون توجه به گاز، زغال سنگ، نفت یا غیره می‌بینند. بانچیچ از گروه آتلانتیک می‌گوید: محرک‌های هزینه، کلید حفظ قیمت برق در سطوح فعلی، احتمالاً بالاتر از آنها هستند.

«ما به نوعی تمایل بیشتری به حمایت از این پیش بینی‌های بدبینانه تر در مورد حفظ قیمت ها در سطوح بسیار بالا داریم و می ترسیم که اروپا و همچنین جهان شاهد بازگشت قیمت های انرژی به سطوحی که تا اواسط سال گذشته بودند نشوند. اگرچه با این قیمت‌های بسیار بالاتر برق، هزینه آن برای ما به‌عنوان یک شرکت تولیدی ثانویه نیست و تبدیل به یک اقلام هزینه جدی می‌شود، اما کسب‌وکار ما بیش از پیش تحت تأثیر افزایش قیمت مواد اولیه و بسته‌بندی قرار می‌گیرد و به موازات نیز افزایش قیمت در حال وقوع است.»

انجمن کارفرمایان کرواسی (HUP) پیش بینی نمی‌کند که آیا برق ارزان تر می‌شود یا خیر. آنها می‌گویند که همه چیز به نتیجه جنگ در اوکراین بستگی دارد. انجمن صنفی کارفرمایان گفت: پیش بینی قیمت ها سخت است، بنابراین بیشتر واردات محور خواهیم بود و قیمت واردات به حرکت قیمت برق در بورس کالای اروپا بستگی دارد که باز هم غیرقابل پیش بینی است.

پیام های کلیدی آنها این است که بازار به شدت آشفته است، بنابراین بقای برخی از شرکت ها در حال حاضر به خطر افتاده است، به همین دلیل است که باید اقدامات جدیدی در نظر گرفته شود.

قیمت برق از پاییز 2021 به طور مداوم در حال افزایش بوده است و نشان دهنده بار هزینه فزاینده برای کارآفرینان است و در مقایسه با مقادیر قبلی چندین برابر شده است. قراردادهای تامین برق را می‌توان برای مدت طولانی تری منعقد کرد، بنابراین برخی هنوز می‌توانند با شرایط مطلوب تری نسبت به دوره‌های قبلی تامین کنند، اما هنگام انعقاد قراردادها در شرایط جدید مشکلاتی به وجود می آید. قیمت ها به حدی افزایش یافته است که در این شرایط بد کنونی تبدیل آنها به قیمت نهایی محصولات و یا خدمات غیرممکن است، به ویژه در بخش هایی که با افزایش شدید سایر هزینه‌ها مانند مواد اولیه، و ... مواجه هستند.

فعالان اقتصادی مکررا از دولت می خواهند که اقداماتی را انجام دهد.

این در حالی است که یارانه‌های برق در بسته اقدامات فعلی برای کاهش افزایش قیمت ها به دلیل افزایش قیمت انرژی گنجانده نشده است و اعضای HUP معتقدند که رقابت پذیری آنها نباید به دلیل داشتن شرایط بدتر از محیط های دیگر، حداقل به خطر بیفتد. شرکت‌های اروپایی که هزینه کل افزایش قیمت انرژی را یارانه می‌دهند و انتظار مشارکت متعهدانه و اقدامات ملموس بیشتر از سوی دولت و مقامات ذی‌صلاح را دارند تا این وضعیت با بحران اقتصادی بعدی تشدید نشود.

HUP  درخواست در نظر گرفتن یارانه برق برای شرکت ها، به ویژه برای شرکت هایی که هزینه‌های آنها از رشد فروش و تولید بیشتر است، و لغو موقت عوارض برای تشویق تولید برق از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر و تولید همزمان و گشایش فوری مناقصه‌ها را خواستار شد، و اینکه از مکانیسم بازیابی و تاب آوری به منظور یارانه دادن به استفاده از برق از منابع انرژی تجدیدپذیر در اسرع وقت و هر چه بیشتر استفاده شود.

اتاق بازرگانی کرواسی نتیجه می‌گیرد که تفاوت بین قیمت های قدیمی و جدید شرکت های خصوصی بسیار زیاد است. زیرا در قراردادهای قبلی، آنها قیمت های بسیار کمتری نسبت به قیمت های بازار در سال گذشته و امسال داشتند. در صورت نیاز باید از مهلت های پرداخت طولانی تر حمایت کنند. یعنی طولانی شدن پرداخت مابه التفاوت افزایش قیمت برق و همچنین وام نقدینگی.

منبع:

https://www.tportal.hr/biznis/clanak/recesija-je-pred-vratima-o-ovoj-vaznoj-temi-malo-se-prica-a-mogla-bi-pojesti-veliki-broj-radnih-mjesta-foto-20220407