نگاهی به آمار واردات نفت خام در اروگوئه

شرکت آنکاپ (ANCAP) یا اداره ملی سوخت، الکل و سیمان که به شرکت ملی نفت اروگوئه معروف است، با چهارده شرکت زیر مجموعه خود، مسئولیت واردات، پالایش، فروش نفت و مشتقات نفتی، تولید و اداره انحصاری الکل، سوخت ملی و سیمان را برعهده دارد.

واردات نفت خام

پیش از اشاره به میزان واردات نفت، خاطر نشان می‌گردد که خرید نفت خام توسط اروگوئه بر اساس مرجع تغییرات سبد نفتی برنت در دریای شمال محاسبه و عمده آنها (از سال 2015 به بعد) از طریق بازار اسپات تامین شده است. بازار اسپات در حقیقت وظیفه ایجاد توازن مازاد یا کمبود عرضه شرکت­های نفتی را به عهده دارد. به عبارت دیگر شرکت­های نفتی می‌توانند مازاد عرضه خود را در بازارهای اسپات به فروش برسانند و کمبودهای خود را در این بازار جبران کنند.

از سوی دیگر بهای نفت خریداری شده اروگوئه به صورت CFR (هزینه ارزش کالا و کرایه حمل بار تا بندر مقصد) صورت گرفته است. اروگوئه برای حمل سوخت قراردادی با نفتکش­ها منعقد نکرده، چرا که مجموع تحویل ها تحت شرایط DAP صورت گرفته است. (کل هزینه‌ها بر عهده خریدار است.)

شرکت آنکاپ در سال­های قبل از 2015 بیشتر نفت خام خود را از ونزوئلا تامین می­کرد و این کشور از فروشندگان مهم نفت به اروگو‌ئه بود. اما از سال ۲۰۱۶ اروگوئه نفت خام وارداتی خود را از بازارهای خارج از آمریکای لاتین و عمدتأ بازار اسپات تامین نمود. جدول زیر عمده واردات نفت خام اروگوئه در طول سال­های 2016 تا 2020 را نشان می­دهد.  

همانطور که در جدول شماره 1 مشخص است میزان واردات نفت خام توسط اروگوئه در سال 2017 به شدت کاهش یافت که این امر بدلیل انجام تعمیرات در بسیاری از واحدهای پالایشگاه لاتخا این کشور بوده است.

بر اساس جدول فوق، بیشترین میزان واردات مربوط به سال 2018 می‌باشد که بالغ بر یک میلیارد و 185 میلیون دلار صرف واردات نفت گردید. با توجه به نوسانات قیمت نفت در سال 2018، شرکت آنکاپ در این سال سود خوبی را بدست آورد. نمودار زیر نیز ارزش واردات نفت خام اروگوئه در سال­های 20-2016 را نشان می دهد.

در سال­های 19-2018 آنکاپ حدود 15 میلیون بشکه نفت از کشورهای مختلف وارد کرده است. اما در سال 2020 این شرکت بیش از 11 میلیون و نیم بشکه به قیمتی بالغ بر ۷۵۸ میلیون دلار خریداری نمود که در مقایسه با سال 2019، حدود سه و نیم میلیون بشکه کمتر می‌باشد. مهمترین دلیل این کاهش را می‌توان به کاهش رشد اقتصادی و نزول تجارت جهانی در اثر همه گیری ویروس کرونا مربوط دانست.

در طول سال­های اخیر کشورهای نیجریه، آنگولا، آمریکا و کلمبیا از مهمترین تامین کنندگان نفت خام اروگوئه بوده ­اند. در این سال­ها کشورهای برزیل، جمهوری آذربایجان و انگلستان نیز از دیگر تامین کنندگان نفت اروگوئه بوده اند. در نمودار زیر سهم هریک از کشورهای اصلی تامین کننده نفت خام اروگوئه در سال 2020 نشان داده شده است.

جدول زیر میزان دقیق واردات نفت اروگوئه در طول ماه­های سال2020 را نشان می­دهد.

فرایند خرید نفت از سوی اروگوئه

خرید نفت خام در بازار جهانی از جمله مهمترین مبادلات مالی شرکت آنکاپ به حساب می آید. این فرایند از طریق برنامه سالانه تولید که بخش های مختلفی از این شرکت در آن مشارکت دارند، آغاز می‌شود. شرکت آنکاپ به تازگی سامانه ای برای تجارت الکترونیک راه اندازی کرده که در این سامانه عملکرد خودکار برای اخذ پیشنهادات همچنین ارائه بیشترین ضمانت ها به شرکت های عرضه کننده سوخت، پیش بینی شده است.

این شرکت جهت حصول اطمینان از قابل دسترس بودن محصولاتش، سالانه طرحی تفصیلی از تولیدات خود تهیه می‌کند تا بدین ترتیب بتواند به تقاضاها برای کل سال، جامه عمل بپوشاند. از جمله موارد مندرج در این طرح سالانه، می‌توان به برنامه ریزی‌ها در خصوص میزان بارگیری سوخت، کیفیت و مشخصات سوخت مورد نیاز، حجم بشکه‌ها و میزان محموله‌های مورد نیاز در طول یک سال اشاره کرد. با توجه به زمان مورد نیاز برای ورود سوخت به کشور، فرایند خرید دو ماه قبل آغاز می‌شود.

سامانه خرید سوخت

شرکت آنکاپ به منظور شفافیت بخشی به فرایند خرید سوخت، سامانه ای منحصر به فرد برای دریافت پیشنهادها با عنوان "Oil and Products Sourcing Portal" راه اندازی نموده است. در این پورتال درخصوص آغاز و خاتمه دریافت پیشنهادها اطلاع رسانی مقتضی صورت می‌گیرد. همچنین شرایط و مبانی لازم برای خرید محموله از جمله ارزش نفت برای انجام معامله (طبق مرجع نفت خام برنت) نیز منتشر می‌شود. این ارزش البته بدنبال روند قیمت گذاری (pricing) تعیین می‌گردد. پس از اتمام مهلت تعیین شده، پیشنهادها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. متصدیان مربوطه متعاقباً از طریق "سیستم بهینه سازی برنامه ریزی خطی (RPMS)" کیفیت، قیمت، حجم پیشنهادی از سوی شرکت های عرضه کننده نفت را مورد ارزیابی قرار می دهند. نتیجه­ این تحلیل، خرید نفت را با بهترین پیشنهاد ممکن می نماید. پس از انجام سایر بررسی‌های مرتبط با جنبه‌های فنی، تجاری و حقوقی، گزارش پیشنهادی برای خرید (Resolution letter) تهیه می‌شود. این سند از سوی مدیر عامل شرکت آنکاپ که نماینده هیأت مدیره شرکت برای اعطای مجوزهای خرید به حساب می آید، امضا شده و مورد تأئید قرار می‌گیرد. پس از این مرحله، فراینده مذکور از سوی حسابرسان جهت بررسی موارد پیش گیرانه برای اجتناب از هزینه‌های اضافی مورد مطالعه قرار گرفته و سپس اطلاعات مربوط به "آژانس خریدها و قراردادهای دولتی (که در اروگوئه به ARCE معروف است)" برای انتشار ارسال می‌گردد.

شرایط خرید

پرداخت وجه نفت خریداری شده طی مهلت حداکثر 90 روز پس از ورود محموله به کشور انجام می‌گیرد. در این ارتباط "بهای خرید"، همان بهای مرجع نفت برنت به علاوه مابه التفاوت هزینه‌های مالی دیگری است که مورد توافق طرفین قرار می‌گیرد، به طوری که هزینه مرتبط با تعویق احتمالی پرداخت، هزینه‌های حمل و نقل، بیمه و غیره را در بر می­گیرد. پس از آنکه فروشنده، محموله را در کشتی بارگیری کرد، فاکتور فروش طبق بهای مرجع نفت برنت با تعیین ارزش محموله نفت خریداری شده، تعداد بشکه‌های فاکتور شده و هزینه‌هایی که شرکت آنکاپ باید بپردازد، تنظیم می‌شود. زمانی که نفت به سکو یا کویچه­ی خوسه ایگناسیو (جنوب اروگوئه) وارد شد، آنگاه از طریق لوله نفتی به پایانه "دل استه" منتقل شده و تخلیه در آن پایانه صورت می‌گیرد. در این مکان، تعداد بارهای که عملاً تخلیه شده اند، اندازه گیری شده و تاریخ بارگذاری تعیین می‌شود. معمولاً میان هزینه فاکتور شده و تخلیه شده، هدررفتی مختصر یا تفاوت اندکی وجود دارد. تفاوت مذکور چنانچه تا  0.35­% هزینه فاکتور شده باشد، برای شرکت آنکاپ قابل پذیرش است اما درصورتی که این نسبت بیشتر باشد، صدور اعلامیه بستانکار یا یادداشت اعتباری (credit note) ضروری است. در برخی موارد استثناء نیز هزینه‌هایی بابت تأخیر در ارسال محموله بوجود می آید که برای نمونه می‌تواند ناشی از عدم تخلیه بار در تاریخ تعیین شده باشد.

چرخه خرید نفت از سوی شرکت آنکاپ طی چند ماه در سال صورت می‌گیرد و هزینه‌های مرتبط نیز به شرایط تعیین شده برای خرید، تغییرات در بهای نفت برنت و نوسانات نرخ تبدیل ارز در مقایسه با دلار برای یک دوره مشخص، بستگی خواهند داشت.

اروگوئه در حال حاضر دو شیوه برای قیمت گذاری یا پرایسینگ نفت دارد

الف. تعیین قیمت متوسط در هر ماه از سال که قرار است محموله سفارش داده شده وارد کشور اروگوئه شود:

قیمت و هزینه‌های مربوطه بر اساس متوسط بهای نفت خام برنت به عنوان مرجع در هر ماه که بار نفت خریداری شده در کشور تخلیه خواهد شد، صورت می‌گیرد.

ب. روز بعد از انعقاد قرارداد:

قیمت و هزینه‌های نفت سفارش داده شده بر اساس بهای نفت خام برنت یک روز بعد از انعقاد قرارداد تعیین می‌شود. این شیوه اجازه می دهد که از قبل (یا جلوتر) بتوان قیمت برنت را تعیین نمود، ارزش محموله نفتی را مشخص کرد و سرانجام قیمت های مناسبی را در زمان‌های معین بدست آورد. هدف در این شیوه، تعیین یک قیمت معقول و حداکثری (پس از آخرین روند تغییر تعرفه‌های قیمتی) است، موضوعی که به شرکت آنکاپ اجازه می دهد ابهاماتش را کنار گذاشته و در برابر افزایش احتمالی بهای سوخت، خود را پنهان نماید. همچنین درصورت کاهش احتمالی بهای سوخت، باید خود را در معرض پرداخت هزینه‌های بیشتر قرار دهد. اتخاذ این شیوه منوط به دستورالعمل مشخص اداره کل شرکت آنکاپ است.

شایان ذکر است شرکت آنکاپ برغم فرایند کلی فوق الذکر، در برخی شرایط ویژه، می‌تواند مجوز خرید مستقیم نفت را بدون استفاده از مکانیسم دریافت پیشنهاد، صادر نماید.

نوسانات قیمت نفت و مشکلات آنکاپ

70 درصد از مولفه­ های هزینه ای آنکاپ بستگی به دو متغییر عمده یعنی ”تغییرات بهای نفت برنت“ و ”نوسانات نرخ تبدیل ارز“ دلار دارد، بطوریکه افزایش یک دلاری ارزش نفت برنت،‌ تأثیر منفی به میزان ۱۶ میلیون دلار و صعود یک پزویی در نرخ تبدیل ارز، حدود ۲۶ میلیون دلار برای این شرکت هزینه آور است. از آنجایی که درآمدهای مالی آنکاپ بر اساس پزو است، لذا آنچه که برای این شرکت اهمیت دارد آن است که بداند در نهایت فاکتور خرید به چه اندازه طبق پول ملی پزو افزایش می یابد. در سال ۲۰۲۰ طبق آمارهای آنکاپ متوسط قیمت خرید نفت تنها در میان ده مرحله خرید، ۲۳۵۱ پزو بوده که باعث شد خریدها ۲۸ درصد بالاتر از قیمت اولیه توافق شده (۱۸۳۱پزو)‌ انجام گیرند. خبر ناخوشایند در این ارتباط به ماههای ژوئن و جولای باز می‌گردد،‌ هنگامی‌که خریدها برای دو ماه مذکور به ترتیب یکی در ماه مارس بر روی ۱۵۰۸ پزو و دیگری در ماه مه بر روی ۲۰۷۸ پزو بسته شدند.

آنکاپ با صدور گزارشی ضمن ارائه نتایج فروش اقلام تولیدی خود در سال 2020 در کشور، از خسارت 12 میلیون دلاری این شرکت در مقایسه با سال 2019 خبر داد که اصلی ترین دلیل آن نیز بروز بیماری همه گیر کرونا و نوسانات صعودی نرخ تبدیل ارز دلار به پزو در کشور بوده است که همگی این عوامل به علاوه سهمیه ­ای که این شرکت در سال ۲۰۲۰ برای ثابت نگاه داشتن بهای سوخت در کشور (که از سال 2018 تا ژانویه ۲۰۲۱ بدون تغییر باقی مانده بود) باعث شدند که سال گذشته درآمد خالص آنکاپ، سقوط 15.6 درصدی را به ثبت برساند. آمارهای منتشره همچنین نشان می دهند که صورت وضعیت­ های مالی آنکاپ در سال 2020 در مقایسه با سال 2019 از کسری 71 میلیون دلاری حکایت دارند.

بحران کرونا در اروگوئه باعث شده است که تقاضای داخل برای محصولات تولیدی آنکاپ در مقایسه با سال 2019 کاهش یابد که این کاهش در ارتباط با بنزین 6.2 درصد و گازوئیل 2.5 درصد بوده است.

48 درصد از مجموع درآمدهایی که آنکاپ کسب می‌کند صرف پرداخت مالیات و هزینه‌های توزیع سوخت می‌شود. 52 درصد آن، درآمد موًثری است که به گرداندن چرخه فعالیت شرکت اختصاص می یابد. 74 درصد از درآمد موًثر شرکت برای خرید نفت و سوخت های زیست محیطی هزینه می‌شود؛ و 4.4 درصد نیز به هزینه‌های مرتبط با پرسنل شرکت اختصاص می یابد.

آنکاپ در سال 2020 تنها یک سوم از کل تعداد خالی مشاغل و فرصت های کاری خود را پوشش داده (80 شغل از 120 شغل خالی کاسته است) و در زمینه تهیه تجهیزات کلی مورد نیازش نیز در حداقل سطح موجود طی 20 سال اخیر قرار گرفته است.