آیا ویروس کرونا جامعه جدید جهانی را شکل خواهد داد؟

مام طبیعت در مقایسه با تمامی‌بازیگران جغرافیای سیاسی روی زمین؛ سخت ترین حریف و رقیب برای بشر میباشد. رفتار طبیعت را به سختی میتوان کنترل کرد و هدایت آن را دردست گرفت . طبیعت بر اساس الگوی عامی‌که در آن نهفته است؛ در شرایط گوناگون و مقاطع زمانی مختلف و تا حدی غیر قابل پیش بینی اتفاقات گوناگونی را ورق زده و به ظهور میرساند که امکان مقابله با آن را برای بشر مشکل میکند. بدیهی است که بیماری جهانگیر ویروس کرونا از آن دسته ضربه‌های سختی است که مام طبیعت اکنون بر جهان و بشر قرن 21 وارد آورده است .

Brave New World Novel  نام رمان جنجالی نویسنده انگلیسی بنام آلدوس هاکسلی است که در سال 1932 میلادی انتشار یافته و در آن پیشگوئی شده که زمانی فرا خواهد رسید که انسانها در محیطی مهندسی شده اطلاعاتی – امنیتی محور زندگی خواهند نمود و توسعه گستره تکنولوژی‌های مولد و ترویج آموزش های از راه دور و در خانه تغییرات جدیدی را در شکل سنتی زندگی بشر ایجاد خواهد نمود .

 آقای الکس بریزو*1* ؛ نویسنده این مقاله با اشاره به محورهای مربوط در این کتاب  ؛ ضمن ارائه تحلیلی از شرایط جهانی در دوران کرونا و تغییرات احتمالی در زندگی انسانها در دوران پسا کرونا ؛ با طرح سه سوال ؛ رخداد چنین شرایطی را تحلیل نموده است .

مشروح گزارش :

مام طبیعت در مقایسه با تمامی‌بازیگران جغرافیای سیاسی روی زمین؛ سخت ترین حریف و رقیب برای بشر میباشد. رفتار طبیعت را به سختی میتوان کنترل کرد و هدایت آن را دردست گرفت . طبیعت بر اساس الگوی عامی‌که در آن نهفته است؛ در شرایط گوناگون و مقاطع زمانی مختلف و تا حدی غیر قابل پیش بینی اتفاقات گوناگونی را ورق زده و به ظهور میرساند که امکان مقابله  با آن را برای بشر مشکل میکند. بدیهی است که بیماری جهانگیر ویروس کرونا از آن دسته ضربه‌های سختی است که مام طبیعت اکنون بر جهان و بشر قرن 21 وارد آورده است .

آیا ظهور ویروس کرونا در مقیاس جهانگیر شدن قابل پیش بینی بود؟

در چند دهه گذشته ؛ دانشمندان علم پزشکی و میکروب شناسان همواره امکان انتشار ویروس های مختلف از جمله آنفولانزا را در سطح جهانی پیش بینی نموده و اخطار های لازم را داده اند .

در چهار مقطع زمانی سالهای 1918 ؛ 1957؛1968  و 2009 که ویروس آنفولانزا در سطح جهانی انتشار یافت؛ استدلالهای این دانشمندان بود که همواره میبایستی در انتظار امواج بعدی انتشار این ویروس ها بود و لذا وقوع  رخداد ها را پیش بینی و متذکر میشدند .

علی ایحالآنچه که در سال 2019 میلادی اتفاق افتاد بسیار فراتر از پیش بینی‌ها ی قبلی دانشمندان علوم پزشکی بود . در واقع؛ در حالی که مسئولین سلامت عمومی‌برروی ویروس آنفولانزا تمرکز نموده بودند ؛ ناگهان با بیماری دیگری ناشی از انتشار ویروس کرونا روبرو شدند و زمانی از جهانگیر شدن انتشار آن آگاهی یافتند ؛ که دیگر بسیار دیر شده بود . غافلگیری انتشار سریع این ویروس برای دانشمندان علوم پزشکی و میکروب شناسان ؛ باعث شد که با توجه به زیر سوال رفتن اعتبارعلمی آنها در حوزه سلامت عمومی جامعه جهانی ؛ سریعا دستورالعمل هائی از جمله لزوم حفظ فاصله اجتماعی ؛ ارائه شعار در خانه ماندن و اساسا توقف فعالیتهای اقتصادی جهان را صادر نمایند. تردیدی نیست که این اقدامات بسیار تاثیر گذار بر روند معمول زندگی و فعالیت های اقتصادی ؛ تجاری ؛ فرهنگی ؛ علمی و حتی در حوزه دیپلماسی در سطح جهانی گردید و در واقع زنجیره تمامی امور و کارها را به مخاطره انداخت .

 از سوئی دیگر؛ پیچیدگی ترکیبی این ویروس آنچنان جامعه پزشکی جهانی را غافلگیر کرده است که  که حتی امروز که بیش از چهار ماه از علنی شدن انتشار این ویروس کشنده میگذرد ؛ متخصصین سلامت عمومی نسخ متعدد و بعضا متناقضی را برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا صادر مینمایند. مجموعه این شرایط باعث شده  است که نگاه  افکار عمومی در جهان به دانشمندان علوم پزشکی به این سمت گرایش پیدا کرده باشد که آنها را نیز همچون بازیگران عالم سیاست عمل میکنند و دیگر به عنوان مشاوران واقعی علمی –  بهداشتی که همواره برای بهبود سلامت جامعه بشری تلاش مینموده اند ؛ بشمار نیایند.

در یک ارزیابی گذرا از وضعیت جهان چهار ماه پس از انتشار ویروس کرونا میتوان گفت که حاصل  این غافلگیری و تناقض در مشاوره‌های دانشمندان علوم پزشکی ؛  چیزی جز بیکاری میلیونها نفر در جهان ؛ وارد شدن ضربه شدید به اقتصاد جهانی؛ توقف فعالیت های آموزشی و پرورشی و........ نبوده و هنوز هم جامعه جهانی با آن در گیر است .

اخطار برای موج دوم پاندومی ویروس کرونا نکته دیگری است که دانشمندان علوم پزشکی بر اساس تجربیات گذشته ؛ وقوع آن را پیش بینی کرده اند و اینک سعی میکنند با این اعلام ؛ قدری آبروی از دست رفته خود را بهبود بخشند. پایه استدلالات ایشان ؛ وقوع بحرانی تر موج دوم ویروس ها در بررسی مقایسه ای شش مورد گذشته در دهه‌های قبل میباشد و به همین دلیل تصور میرود که ویروس کرونا با حد اقل زمان شش ماهه ؛ مجددا در پائیز سال جاری با قدرت تخریبی گسترده تر انتشار خواهد یافت . بدیهی است در صورت وقوع موج دوم پاندمی ؛ شاید لازم باشد که سیاست های محدود کننده تری از گذشته اتخاذ گردد که بهیچ وجه مطلوب اقتصاد جهان در نگاه کلان ؛ یکایک اقتصادی‌های کشورها و اقتصاد های محلی در نگاه خرد و همچنین مردم متاثر از مضار بیکاری وکم در آمدی حاصل از دوران موج اول کرونا نمیباشد.

نکته اساسی تری دیگر این خواهد بود که دولت ها نیز متاثر از تبعات دور دوم پاندومی‌با سیل عظیمی از بیکاران و توقف فعالیتهای اقتصادی روبرو خواهند شد که معلوم نیست به چه سمت و سوئی سوق پیدا میکند.

آیا راه حلی داروئی برای ویروس کرونا متصور است ؟

-آنچه که تا کنون از سوی مجامع علوم پزشکی اعلام شده است ؛ تصور نیل به درمان داروئی ویروس کرونا در کوتاه مدت امکان پذیر نیست .

-داروهائی که اکنون تجویز و استفاده میشود ؛ تغییری اساسی در روند درمان این ویروس ایجاد نکرده است؛ گرچه تا حدودی تاثیر گذار بوده است. اینگونه بنظر میرسد که هنوز زمانی طولانی برای تولید داروئی موثر و مشفی نیاز است ؛ ضمن آنکه توزیع آن در سطح جهانی نیز با تبعیضاتی روبرو خواهد بود .

-اینک تنها امید جامعه جهانی پزشکی رسیدن به تولید واکسن ضد ویروس است که آن هم تا نهائی شدن ؛ مراحل طولانی تست ها ؛ آزمایشات و درمانهای انتخابی تا مرحله اخذ تائید مجامع پزشکی جهانی ؛ به زمانی نسبتا طولانی نیاز مند است .

البته کمپانی‌های دارو سازی انگلیسی مدعی هستند که از سپتامبر سال جاری تحویل واکسن تولیدی را به آمریکا آغاز خواهند نمود و در اوائل سال 2021  تا سقف 2 میلیارد واکسن را نیز به بازار جهانی عرضه خواهند نمود. بدیهی است حتی در صورت درست بودن ادعای کمپانی تولید کننده واکسن به مقیاس کمی ذکر شده ؛ مشکل پاندومی حل نخواهد شد چرا که تصور بر آن است که تاثیر گذاری واکسن تولید شده بر بدن انسان کرونائی تنها یک سال است . 

دوران پسا کرونا چگونه خواهد بود ؟

در پاسخ به این سوال دو سوال جانبی مطرح است .

-آیا زندگی به دوران معمول قبل از کرونا برخواهد گشت ؟

-  آیا بشر مجبور است در شرایط زندگی پیش بینی شده توسط آلدوس هاکسلی (دنیای جدید ) زندگی کند ؟  

سه مشخصه بشری شامل اجتماعی بودن ؛ تمایل به گذران دوران فراغت در گردش و تفریح و در عین حال تمایل به انتخاب گزینه مقاومت در برابر موانع و مشکلات؛ تشکیل دهنده چهارچوب جامعه دوران پسا کرونائی است .

 بر اساس مشخصه‌های فوق ؛ میتوان دوران پسا کرونا را به شرح ذیل ترسیم نمود :

- تمایل به برقراری ارتباطات اجتماعی ؛ گفتگو و دیالوگ همراه با گذران دوران خوش تفریحی ویژه گی‌هائی هستند که غیر قابل تغییرند و فقط آنچه که مهم است زمان و مکان آن است . لذا در این مقوله ؛ امکان تغییر در رفتار اجتماعی انسانها وجود ندارد .

 - رواج برخی خرید های اینترنتی هوشمند؛ انجام کار روزانه اداری و آموزش از راه دور( دورکاری )  نیزاز جمله مقوله‌هائی هستند که مورد استقبال قرار خواهند گرفت و اتفاقا در کاهش بسیاری از هزینه‌ها نیز موثرخواهد بود. یاد آور میشود که روش ها ی فوق در دوران قبل از کرونا نیز اجرائی شده بود و البته در شرایط کنونی بدلیل برخی محدودیت ها ؛ توسعه نیز خواهد یافت .

-ژئو پلیتیک جهانی نیز  متاثر از جریان کرونا در دوران پسا کرونا خواهد بود .  داروهای مهم پزشکی – درمانی ؛ تجهیزات پزشکی و مشتقات آن  و حتی اقلام ایمنی و محافظ سلامتی به عنوان کالاهای استراتژیک قلمداد شده و تولید آن روندی افزایشی خواهد داشت .

-در دوران پسا کرونا ؛ بسیاری از کشورها آموختند که باید تولید برخی اقلام اقتصادی و فعالیتهای اقتصادی را به کشورهایشان بازگردانند و دیگر متکی به یک عرضه کننده جهانی ( ارزان ) همچون کشور چین نباشند.

-و نهایتا آنکه دوران پسا کرونا متغیر خواهد بود.کشورها راهبرد خود کفائی در تولید را الگو قرار خواهند داد و بشر در جهانی بهداشتی تر زندگی خواهد نمود .

 

Impact of science, technology & public health on geopolitics(Alex Berezow)*1*

منبع:

 مقاله منتشره در سایت فایننشیال میرور ( 3 ژوئیه 2020 )