گزارش عملکرد اقتصادی پاکستان در سال مالی 2020 ـ 2019
وزارت اقتصاد و دارایی پاکستان هر ساله قبل از ارائه بودجه سال مالی آتی، گزارش بررسی عملکرد اقتصادی (Pakistan Economic Survey) سالجاری را منتشر می‌کند. در همین راستا وزارت دارایی پاکستان از آخرین وضعیت عملکرد اقتصادی در سال مالی 2020 ـ 2019 رونمایی نمود.شایان ذکر است ملاک ارزیابی این گزارش، ده ماهه نخست سال مالی مذکور میباشد. نکته قابل توجه در این گزارش، سقوط اکثر شاخص های اقتصادی پاکستان در سال جاری میباشد.
آقای عبدالحفیظ شیخ مشاور نخست وزیر در امور مالی درخلال رونمایی از این گزارش با اشاره به تبعات سنگین شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد پاکستان، از ارتش این کشور به خاطر کاهش داوطلبانه هزینه‌های دفاعی تمجید نمود. وی تصریح نمود ویروس کرونا موجب خسارت 3 تریلیون روپیه ای (حدود 18میلیارد دلار) بر اقتصاد این کشور شده است.
وی تصریح نمود COVID-19 تاثیرات منفی بر کل اقتصاد دنیا گذاشته و براساس پیش بینی‌های صندوق بین المللی پول، انتظار می رود درآمد جهانی سه تا چهار درصد کاهش یابد. وی افزود قبل از ویروس کرونا، حرکت اقتصاد پاکستان در مسیر درست و به سمت ثبات مالی بوده اما بروز این بحران، باعث تبعات جدی بر اقتصاد پاکستان شده است.
مهمترین شاخص های اقتصادی پاکستان که در این گزارش به آن اشاره شده، به شرح ذیل میباشد:
رشد اقتصادی: این گزارش نشان می دهد که علیرغم هدفگذاری دولت این کشور برای دست یابی به رشد اقتصادی سه درصدی، عملکرد پاکستان در این زمینه منفی 0.38 درصد بوده است. غیر از عملکرد مثبت بخش کشاورزی، عملکرد بخش صنعت و خدمات منفی بوده است. میزان رشد بخش های مختلف اقتصاد پاکستان به تفکیک، شامل جدول ذیل میباشد.
مالیات ها: مشاور ویژه نخست وزیر در امور دارایی در مراسم رونمایی از این گزارش خاطرنشان ساخت سازمان درآمدهای فدرال پاکستان به سختی می‌تواند به رقم 3.9 تریلیون روپیه در جمع آوری مالیات دست یابد درحالی که چشم انداز تعیین شده در بودجه تصویب شده، 4.7 تریلیون روپیه بوده است.
کسری بودجه: بنابراین گزارش، دولت پاکستان توانست کسری بودجه را به 4 درصد تولید ناخالص داخلی کاهش دهد درحالی که این شاخص در سال گذشته 5.1 درصد بوده است. یکی از دلایل این کاهش کسری بودجه، اجرای سیاست های ریاضتی و کاهش هزینه‌های غیرتوسعه ای از سوی دولت و ارتش میباشد.
بازپرداخت بدهی‌های گذشته: در دو سال اخیر که حزب تحریک انصاف در راس قدرت بوده، پاکستان مبلغ 5 تریلیون روپیه (معادل حدود 31 میلیارد دلار) صرف بازپرداخت وام ها و سود ناشی آن نموده که دولت های پیشین آن را اخذ کرده بودند.
بهبود شاخص های اقتصادی: بنابراین گزارش، دولت پاکستان با اتخاذ سیاست های درست، نرخ بهره را تثبیت نموده و متعاقبا میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی این کشور (127 درصد) افزایش یافته است. همچنین رتبه این کشور از منظر شاخص بهبود محیط کسب و کار از سوی بانک جهانی ارتقا یافته و موسسه Moody’s نیز چشم انداز اعتباری این کشور را بهبود بخشیده است. البته در این گزارش اذعان شده است که نسبت بدهی‌ها به شاخص تولید ناخالص داخلی به 88 درصد افزایش یافته است.
شاخص های اجتماعی: ایجاد شغل یکی از اهداف دولت در سال مالی 2020 ـ 2019 بوده ودر این راستا برنامه اضطراری ملی کشاورزی، برنامه کمیاب جوان (پرداخت وام ارزان قیمت به جوانان برای شروع کسب و کار)، طرح مسکن پاکستان برای ساخت 5 میلیون خانه و برنامه کاشت 10 میلیارد اصله درخت راه اندازی شده است. مجموع این سیاست ها، قابلیت ایجاد 1.5 تا دو میلیون شغل تا دسامبر 2020 را خواهد داشت. رفع فقر یکی دیگر از برنامه‌های پاکستان در راستای ارتقای شاخص های اجتماعی میباشد. همزمان با شیوع ویروس کرونا، دولت این کشور ارائه بسته‌های حمایتی به ارزش 144 میلیارد روپیه (معادل حدود 900 میلیون دلار) به صورت نقدی به 12 میلیون خانوار ذیل برنامه حمایتی «احساس» را تصویب کرده است (به ازای هر خانوار 12 هزار روپیه معادل 75 دلار).
بازار سرمایه: بازار سرمایه پاکستان تحت تاثیر چالش های داخلی و خارجی از جمله افزایش تورم، سیاست های اقتصاد ریاضتی، کاهش قیمت جهانی نفت و پاندمی‌کرونا، شاهد رشد نسبتا اندک 0.61 درصد بوده است.
تجارت خارجی و پرداخت ها:
صادرات: بنابراین گزارش، صادرات این کشور از 20.1 میلیارد دلار به 19.7 میلیارد دلار رسیده که کاهش 2.4 درصدی را نشان می دهد.
واردات: در طول این مدت واردات پاکستان از 40.3 میلیارد دلار در سال گذشته به 36.1 میلیارد دلار رسیده و شاهد کاهش حدود 17 درصدی میباشد.
درآمد کارگران خارجی از کشور (Remittances): طی این مدت درآمد کارگران پاکستانی شاغل در خارج از کشور، یک میلیارد دلار(5.5 درصد) افزایش داشته است.
کسری حساب جاری: یکی از دستاوردهای دولت پاکستان، کنترل و کاهش کسری حساب جاری به 2.8 میلیارد دلار در سال مالی 2020 ـ 2019 بوده که این رقم در سال قبل از آن 10.3 میلیارد دلار بود که کاهش 73 درصدی را نشان می دهد.
ذخایر ارزی: ذخیره ارزی پاکستان شامل ذخایر بانک مرکزی و بانک های تجاری به 17 میلیارد دلار رسیده که این رقم در مقایسه با ماه جون سال 2019 افزایش 2.6 میلیارد دلاری را نشان می دهد.
انرژی:
فرآورده‌های نفتی: میزان مصرف فرآورده‌های نفتی پاکستان 19.68 میلیون تن در سال است که از این مقدار، 11.59 میلیون تن از طریق پالایشگاهای داخلی تامین شده و مابقی آن از طریق واردات تامین می‌شود. یکی از مشکلات پالایشگاه‌های پاکستان این است که نسخه‌های آنها بسیار قدیمی‌بوده و ماحصل آن تولید بیش از 40 درصد نفت کوره با ارزش پایین میباشد.
ال پی جی: مجموع گاز طبیعی مایع شده ال پی جی عرضه شده در سال مالی 2020 ـ 2019، حدود 740 هزار متریک تن بوده است. در پاکستان 11 تولیدکننده ال پی جی و 200 شرکت بازاریابی ال پی جی به همراه 7000 توزیع کننده وجود دارد.در این سال 3.7 میلیارد روپیه (معادل حدود 24 میلیون دلار) در زمینه زیرساخت های ال پی جی سرمایه گذاری شده است. ال پی جی به دلیل محدودیت عرضه و قیمت بالاتر نسبت به سایر سوخت های رقیب از جمله گاز طبیعی و هیزم، تنها 1.2 درصد از کل انرژی پاکستان را به خود اختصاص داده است. 76 درصد ال پی جی مصرفی پاکستان از منابع داخلی تولید شده و ما بقی آن از خارج وارد می‌شود.
گاز طبیعی: پاکستان 4 میلیارد فوت مکعب در روز (bcfd) گاز طبیعی تولید می‌کند. میزان مشترکین گاز طبیعی پاکستان، 9.6 میلیون اشتراک در سراسر کشور میباشد.