تجربه کرونا در قبرس؛ درسهای آموختنی و سناریوها برای بهبود روند جاری اقتصاد

نحوه انتشار ویروس کرونا ثابت کرد که بحرانی جهانی و بدون مرز است . این بحران غنی و فقیر، سیاه و سفید ؛آسیائی و اروپائی ؛ مسیحی و مسلمان و .... نمی‌شناسد و تبعیضی برای هیچ طبقه خاصی قائل نیست. با نگاهی کلان؛ در مقوله درسهای آموختنی از تجربه ویروس کرونا میتوان به نکاتی اشاره نمود که برای تحقق آن نیاز به برنامه ریزی‌های دراز مدت و سرمایه گذاری در حوزه‌های مختلف مورد نظرمیباشد.در این رابطه آنچه که پژوهشگران و مسئولین اجرائی قبرسی به عنوان درس های آموختنی مطرح نموده اند؛ بر اساس آسیب های تحمیل شده بر دولت و مردم بوده که تا قبل از ظهور کرونا تصور آن را هم نمی‌کردند.

در هر مصیبتی در یک جامعه؛ فرصتی نهفته است. شاید عاقلانه نباشد اینگونه تصور کنیم که در این مصیبت مرگبار انسانی؛ باید به دنبال فرصت گشت ؛ لیکن این وظیفه و تعهد دولتمردان در یک حکمرانی خوب است که در چالش های پیش رو از جمله مصیبت کنونی غلبه کرونا بر تمامی ابعاد زندگی بشر؛ بدنبال راهکارهائی برای خاتمه دادن به بحران سلامت جامعه ؛ بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش آسیب های روحی و روانی مردم باشند.  

در همین رابطه ؛ رئیس جمهور قبرس در سخنانی با اشاره به درسهای آموختنی از این بحران به اهمیت فوق العاده علم و دانش ؛ ضرورت پاسخگوئی سریعتر در بحران سلامت و ضرورت وحدت و همدلی به جاری درگیری و جدال اشاره نموده است .

در حوزه اقتصادی ؛ وزیر دارائی قبرس  با توجه به مسئولیت در حوزه اقتصاد کشور؛ سه سناریوی بدبینانه؛متعادل و خوش بینانه را در نظر گرفته و با در نظر داشتن وضعیت غیر قابل پیش بینی روند غلبه بر ویروس کرونا؛ برنامه‌هائی را برای اجرای این سه سناریو در دستور کار قرارداده است .

با نگاهی کلان؛ در مقوله درسهای آموختنی از تجربه ویروس کرونا میتوان به نکاتی اشاره نمود که برای تحقق آن نیاز به برنامه ریزی‌های دراز مدت و سرمایه گذاری در حوزه‌های مختلف مورد نظرمیباشد.در این رابطه آنچه که پژوهشگران و مسئولین اجرائی  قبرسی به عنوان درسهای آموختنی مطرح نموده اند؛ بر اساس آسیب های تحمیل شده بر دولت و مردم بوده که تا قبل از ظهور کرونا تصور آن را هم نمی‌کردند.

 نکات مهمی‌که این روزها در قالب مصاحبه‌های مقامات دولتی و همچنین مقالات منتشره از سوی محققین و پژوهشگران در رسانه‌ها درج شده است؛ عبارتنداز:

1-ضرورت بازنگری در مدل اقتصادی کشور و نگاه موثر به تقاضای داخلی در اقتصاد در مقابل اتکا به بازار خارجی و زنجیره عرضه بین المللی که درشرایط بحرانی همانند انتشار ویروس کرونا ؛ تبعات منفی خود را بروز داشته است . نیل به این هدف؛ کاری بسیار سخت و دشوار است.

2- اتخاذ راهبرد اقتصاد دیجیتالی و بررسی نحوه توسعه تولید ؛ بهره وری و رقابت در این جهارچوب که البته درمرحله اول نیاز مبرمی‌به جذب سرمایه و همچنین مهارت های لازم دارد.

3- اهمیت دادن به اعتلای علم و دانش بویژه در بخش سلامت و بهداشت و سرمایه گذاری برای ساخت بیمارستان‌های مدرن با تجهیزات کامل تر برای مقابله با بحران  سلامت و تحقیق و پژوهش در توسعه دانش علم پزشکی؛ تولید داخلی اقلام داروئی و تجهیزات مربوطه تا حد امکان؛ که این مورد هم برنامه ریزی؛ امکانات فراوان مالی و زمان مطلوبی را میطلبد.

4- ضرورت اهمیت دادن به مسئله تغییرات آب و هوائی که البته مقوله ای جهانی است و نیاز به مشارکت تمامی‌کشورها دارد.

نگاهی به سناریوهای مختلف برای بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم:

آنچه که دولتمردان در کوتاه مدت میبایستی برنامه ریزی کنند؛ رسیدگی به مشکلات معیشتی ؛ بیکاری و معضلات گریبان گیر سیستم بانکی کشور و بخش خصوصی میباشد که تقریبا اکثر کشورها  از جمله کشور کوچک قبرس را دربر گرفته است .

وزیر دارائی این کشور ورود به مرحله دوم مدیریت کرونا پس از کنترل نسبی انتشار این ویروس به عنوان مرحله آغازین کار را سخت ترین مرحله دانست. موفقیت در این مرحله که بر اساس برنامه ریزی انجام شده قرار است تا چند هفته دیگربه اجرا درآید ؛ بستگی تام به نحوه رعایت ضوابط ؛ شرایط و قوانین دارد که با توجه به نحوه عملکرد کنترلی ویروس ممکن است مجبور به برداشتن گامهائی به عقب شوند. بدیهی است این حالت بسیار تخریب کننده هم برای سلامت و هم برای اقتصاد کشورخواهد بود.

سه سناریوی در نظر گرفته شده برای احیاء اقتصاد کشور در کوتاه مدت عبارتند از :

الف: سناریوی بدبینانه:

 چنانچه مدیریت اقتصاد کشور در مراحل اولیه و ثانویه موفق نباشد؛ قبرس با مشکل تنزیل درجه سرمایه گذاری روبرو خواهد بود و بالطبع دسترسی به بازار جهانی اعم از سرمایه ای و تجاری را غیر ممکن میکند.

ب :سناریوی متعادل :

چنانچه مدیریت اقتصاد کشور قادر باشد سناریوی بدبینانه را پشت سر بگذارد؛دولت باز هم شاهد غلبه ناپایداری درمیزان  قروض عمومی و دولتی خواهد بود و وزارت اقتصاد مجبور به اتخاذ سیاست های دردآور برای افزایش درآمدها و کاهش هزینه‌ها می‌گردد.

بر اساس محاسبات یکی از اساتید دانشگاه قبرس ؛ دولت2.5 میلیارد یورو یعنی معادل 11.4 % تولید ناخالص داخلی کشور مقروض خواهد شد.

ج: سناریوی خوش بینانه :

چنانچه اقتصاد قبرس در طول ماههای ژوئن تا اوت سال جاری قادر به عملکرد مناسبی باشد ؛ برنامه ریزی‌های در نظر گرفته شده برای بهبود اقتصادی موثر واقع خواهند شد.

محاسبات آماری نشان میدهد که در صورت رخ دادن سناریوی خوشبینانه؛ تولید ناخالص داخلی قبرس معادل 22 میلیارد یورو برای سال 2020 پیش بینی میشود که قابل پذیرش است گرچه نسبت به سال 2019 حدود 3 میلیارد یورو کاهش نشان میدهد.

منابع:  

    مقاله پروفسور لوئیس کریستو فیدس استاد اقتصاد دانشگاه قبرس ( N.Christofides is professor in University of Cyprus  ) 

     سخنرانی ویدئو کنفرانسی وزیر دارائی قبرس – آقای پتریدس

     برداشتی از سخنان رئیس جمهور قبرس- آقای نیکوس آناستازیادس