"تاثیرات شیوع ویروس کرونا بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی ازبکستان"

ازبکستان درتاریخ 25 اسفندماه از ابتلای اولین مورد به ویروس کرونا خبر داد و تا به امروز بیش از 10 مورد دیگر مبتلا به این ویروس در ازبکستان شناسایی شده است.شیوع ویروس کرونا در ازبکستان همانند دیگر کشورهای دنیا اثرات منفی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی این کشور بویژه در حوزه تامین اقلام ضروری و گردشگری داشته است.

رئیس جمهور ازبکستان در تاریخ 28 اسفند ماه طی یک نشست ویدئویی با حضور همه مقامات ازبکستان اعلام نمودند که برای کاهش اثرات کرونا بر اقتصاد معافیت های موقت مالیاتی در نظر گرفته می‌شود. «کمیته دولتی مالیات و دادستان کل مسئول نظارت و پیشگیری افزایش قیمت مواد غذائی و سایر کالاهای مصرفی هستند، ویروس کرونا مانند تمام کشورهای جهان بر اقتصاد کشور ما نیز تأثیر منفی خواهد داشت. کاهش قیمت گاز صادراتی و همچنین کاهش ارزش پول ملی کشورهای همکار تجاری ازبکستان،کاهش میزان تعداد گردشگران همکی بر درآمدهای ازبکستان اثر خواهد گذاشت. دولت باید برنامه  جداگانه اقدامات و حمایت از حوزه‌ها، کارخانجات بزرگ را که در اوضاع سخت قرار دارند، تهیه و تدوین کند. در این جریانات باید قبل از همه از بوجود آمدن بی ثباتی در  بازارهای مالی و مواد خام کشور پیشگیری کنیم.  باید ثبات مالی حفظ کنیم و از افزایش نرخ قیمت ها جلوگیری نماییم. باید فعالیت بدون توقف حوزه‌های مهم پایه ای و استراتژی اقتصاد را تأمین کنیم».

 آقای عبدالله عاریپوف نخست وزیر، جمهوری ازبکستان نیز در نشست خبری 25 اسفند ماه اعلام نمود«که سازمان بهداشت جهانی شیوع ویروس کرونا را جهانی اعلام کرده و تأثیر آن به اقتصاد ازبکستان، از جمله ابعاد خسارت آن در حال ارزیابی می‌باشد. با توجه به عدم روشن بودن وضعیت پایان این بیماری هیچ کشوری نمی‌تواند ارزیابی دقیقی از میزان خسارت ها داشته باشد. ازبکستان مبالغ ویژه ای برای برای اوضاع غیرمترقبه و اضطراری  در نظر گرفته است و بر حسب دستور رئیس جمهور وزارت اقتصاد و دارائی در حال تهیه و تدوین سناریوهای مختلف ارزیابی تبعات این ویروس بر اقتصاد ازبکستان هستند».

اگر چه بنا بر اعلام مقامات رسمی ازبکستان میزان تاثیر گذاری شیوع ویروس کرونا بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی این کشور در حال ارزیابی است ولی تاثیرات عینی و فوری این ویروس همانگونه که در سخنان رئیس جمهور این کشور مشهود بود؛ در موارد ذیل قابل مشاهده است:

 - افزایش تقاضای مواد غذایی و اقلام بهداشتی: طی چند روز اخیر و پس از اعلام اولین مورد مبتلا به کرونا در این کشور، حضور مردم در فروشگاهای زنجیره ای این کشور جهت خرید اقلام مورد نیاز پررنگتر شده و مردم اقدام به خرید چندبرابری اقلام مورد نیاز خود نموده اند. در داروخانه‌های این کشور نیز کم و بیش مشکل کمبود اقلام بهداشتی بویژه ماسک وجود دارد.

- افزایش قیمت مواد غذایی: به علت افزایش تقاضا و همچنین اعمال محدودیت ورود کامیون‌های حامل بار بویژه از مسیر ایران، قیمت اقلام غذایی و خوراکی این کشور در حال افزایش می‌باشد. با توجه به بازار بزرگ مصرفی این کشور؛ در صورت تداوم این وضعیت مشکلات افزایش قیمت ها تداوم خواهد داشت.  

- از دست دادن منافع حاصل از جذب گردشگران خارجی: سیاست و برنامه‌های این کشور در حوزه گردشگری با شیوع ویروس کرونا تحت تاثیر قرار گرفته است.  تعداد قابل توجهی از گردشگران خارجی این کشور از چین و همسایگان آن هستند که با شیوع ویروس ورود آنها به ازبکستان ممنوع و یا با محدویت مواجه شده است. با شیوع ویروس کرونا در چین و  لغو سفر گردشگران چند میلیونی به این کشور، ازبکستان در نظر داشت که بخشی از آنها را به سوی خود جذب نماید. همچنین برنامه‌های متنوعی نیز جهت جذب گردشگران مذهبی از کشورهای مالزی، اندونزی و ...عازم سفر حج داشتند که همه این برنامه‌ها با ورود این ویروس به ازبکستان تحت الشعاع قرار گرفتند.

- تاثیرکاهش تقاضای چین برای منابع انرژی بر درآمدهای ازبکستان: با کاهش رشد اقتصادی چین و مشکلات به وجوده آمده برای این کشور بر اثر شیوع کرونا و به تبع آن کاهش دریافت انرژی بویژه گاز، این نگرانی در ازبکستان بوجود آمده که کاهش تقاضای چین، تاثیر منفی بر درآمدهای این کشور داشته باشد. ازبکستان سالانه حدود 10 میلیارد متر مکعب گاز به چین صادر می نماید.

-کاهش میزان جذب سرمایه گذاری‌های خارجی: یکی از اولویت های سیاست های اقتصادی ازبکستان جذب سرمایه گذاری‌های خارجی به صورت مستقیم و یا از طریق وام از نهادهای مالی و پولی بین المللی است. ازبکستان برنامه ریزی نموده که در سال 2020 به میزان 10 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب نماید که با تداوم این وضعیت رسیدن به این هدف دشوار به نظر می رسد.

اقدامات ازبکستان در خصوص کاهش تبعات شیوع کرونا:

- تشکیل ستاد مقابله با ویروس کرونا و صدور دستورالعمل های لازم در این خصوص در حوزه‌های مختلف به سرپرستی نخست وزیر؛

- تشکیل گروه کاری ویژه جهت ارائه معافیت های موقت مالیاتی به حوزه‌های مانند توریسم، حمل و نقل، داروسازی، صنایع سبک؛

 تمدید مدت بازپرداخت اعتبارات، عدم تعیین مجازات بابت تاخیر در بدهی؛

- تعلیق کلیه پروازهای بین المللی و ایجاد محدودیت در مبادی مرزی جهت تردد کامیون‌ها؛

- لغو و یا به تعویق انداختن  رویدداهای بین المللی و داخلی این کشور از جمله همایش سرمایه گذاری تاشکند، رویدادهای ورزشی، جشن‌های نوروز و ...

-  افزایش حقوق کارکنان پزشکی درگیر در فعالیت های ضد شیوع کرونا؛

- اعلام عدم نگرانی از کمبود نیروهای متخصص جهت مقابله با شیوع ویروس کرونا با وجود 75 هزار پزشک و 400 هزار پرستار؛

- اعلام عدم اعمال محدودیت در واردات کالاهای اساسی و غیر منطقی دانستن ترس از کمبود احتمالی مواد غذایی و تاکید به مدیران فروشگاه‌های زنجیره ای این کشور جهت پر نمودن قفسه‌های محصولات غذایی؛

- اعلام آمادگی صنایع غذایی این کشور جهت تامین نیازمندی‌ها؛ بر اساس اعلام رئیس امور مالیاتی ازبکستان در این کشور بیش از 12000 شرکت در حوزه صنایع غذایی فعال هستند که در حال حاضر با 70 درصد ظرفیت کار می‌کنند، در صورت نیاز امکان فعالیت آنها با ظرفیت کامل وجود دارد.

- بر اساس اعلام کمیته بین الملل گمرک ازبکستان اقدامات مربوط به مبارزه با ویروس کرونا بر انتقال کالاهای تجاری خارجی بویژه از طریق حمل و نقل ریلی تاثیر ندارد. در مناطق مرزی، کنترل افراد به صورت دقیق صورت می‌گیرد و سپس به آنها اجازه می دهند وارد ازبکستان بشوند.

- تمدید ویزای اتباع خارجی تا 10 آوریل 2020 بدون در نظر گرفتن جریمه توقف اضافی

-تعطیلات پیش دبستانی‌ها ، مدارس (اعم از دولتی و خصوصی) و دانشگاه‌ها از 16 مارس؛ به دانشجویان غیر بومی تاشکند 50 درصد هزینه حمل و نقل آنها توسط دولت پرداخت می‌گردد. در طول تعطیلات، آموزش از طریق کانال های تلویزیونی تداوم پیدا می‌کند.

- لغو جلسات کلیه ارگانهای دولتی و سازمانهای غیردولتی و برگزاری آنها بصورت آنلاین

- تعلیق صادرات ماسک و تولید 10 برابری آن به منظور پیشگیری از کمبود ماسک های مورد نیاز مردم،

- هشدار به تولیدکنندگان و فروشندگان داروها و وسایل پزشکی در خصوص افزایش قیمت ها،

- بانک مرکزی ازبکستان نیز با اهداف کاهش پیامدهای منفی احتمالی مربوط به بازپرداخت اعتبارات جلب شده برای شرکت های و موسسات تجاری در شرایط شیوع ویروس کرونا به تمام بانک های تجاری توصیه نموده که به بررسی دقیق امکان بازپرداخت اعتبارات توسط شرکت هایی که با کاهش میزان سرمایه در گردش و تأخیر در مدت اجرای پروژه‌ها در اثر شیوع ویروس کرونا مواجه شدند، از جمله  شرکت های حوزه گردشگری و حمل و نقل بین المللی، شرکت های اقتصادی دارای قراردادهای اصلی با کشورهای دارای سطح بالای شیوع ویروس کرونا، همچنین شرکت هایی که ممکن است اقدامات جهت پیشگیری ویروس کرونا در ازبکستان تأثیر منفی بر فعالیت آنها  داشته باشد؛ تا 1 اکتبر 2020 اقدام نمایند.