شرکت بنادر جهانی دبی (DP World) در آکتائو - قزاقستان
جایگاه اوراسیا در اقتصاد جهانی به عنوان یک منطقه با ثبات نسبی و قابل اعتماد جهت سرمایه گذاری و یک بازار بزرگ و مناسب برای عرضه محصولات اعم از کالا و خدمات از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان کشور قزاقستان در آسیای مرکزی با توجه به منابع نفت و گاز، وسعت و جمعیت قابل توجه و برنامه ریزی همراه با تلاش هایی که طی دو دهه اخیر برای رونق اقتصادی بیشتر و توسعه صنایع، گسترش راه‌های مواصلاتی و ارتباطی و بهبود وضعیت معیشت مردم اتخاذ نموده است از جایگاهی ممتاز در مقایسه با سایر کشورهای این منطقه برای فعالان اقتصادی در عرصه بین الملل برخوردار گردیده است. این توانمندی‌ها و ظرفیت های موجود در قزاقستان از چشم شرکت و سازوکارهای اقتصادی-تجاری امارات متحده عربی نیز پنهان نمانده است و یکی از مهمترین بازیگران اماراتی که فعالیت های خود را طی چند سال اخیر در این کشور آغاز نموده شرکت بنادر جهانی دبی (DP World) میباشد، که در ادامه به صورت اجمالی به بررسی حضور این شرکت در قزاقستان و بویژه در غرب این کشور با محوریت آکتائو می‌پردازیم.
جمهوری قزاقستان یکی از تلاش های مهم خود را در مسیر بهبود شرایط این کشور به توسعه راه‌های مواصلاتی و و کریدورهای ارتباطی معطوف نموده است. قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و طرح یک کمربند یک راه چین با توجه به گستردگی و پهناوری قزاقستان در آسیای مرکزی بر اهمیت ارتباطی قزاقستان در مسیر شرق- غرب افزوده است.
دو نقطه مهم در شرق و غرب این کشور در مرز چین و در سواحل دریای خزر به شرکت بنادر جهانی دوبی به عنوان شرکتی مهم در عرصه بین المللی با کارنامه ای موفق سپرده شده است تا شرایط بهره برداری را به حد مطلوب و مورد انتظار برساند.
- بدین ترتیب، این شرکت اماراتی به صورت برنامه ای حضور خود در قزاقستان را تقویت داده و در حال تبدیل شدن به یکی از بازیگران مهم در بخش حمل و انتقالات و تدارکات در حوزه دریای خزر میباشد. شرکت بنادر جهانی دوبی با حضور خود در منطقه اوراسیا ضمن استفاده از ظرفیت ها و موقعیت های قابل ملاحظه این منطقه، علاوه بر اینکه تامین کننده منافع امارات خواهد بود، با توجه به ارتباطات گسترده آن و مدیریت ترانزیت محموله‌های بین المللی در سراسر جهان از جمله اروپا و آمریکا، می‌تواند تامین کننده خواسته‌های برخی از همپیمانان خود در این عرصه نیز باشد.
1- شرکت بنادر جهانی دبی (DP World)
نام این شرکت بیش از هر چیز با بندر جبل علی امارات و منطقه ویژه اقتصادی این منطقه گره خورده است. ابتدا کار خود را با تاسیس و مدیریت این بندر آغاز می‌کند و سپس به عنوان یک سازوکار اجرایی بزرگ در سازماندهی، سرمایه گذاری، ایجاد بنادر و پایانه‌های تجاری، مدیریت ترانزیت محموله‌های بین المللی در سراسر جهان، در سال 1999 تاسیس شده است. تا امروز این شرکت بیش از 78 پروژه مختلف را با موفقیت در 44 کشور به انجام رسانیده و با این بنادر و شرکتهای مرتبط آنها همکاری استراتژیک و مشارکت دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: بندر جبل علی در منطقه آزاد دبی ؛ بندر جده در عربستان سعودی در سال 1999؛ بندر جیبوتی در سال 2000؛ بندر ویزاگ در هندوستان در سال 2002 ؛ بندر کنستانتا در رومانی در سال 2003؛ بندر گیت وی در انگلستان سال 2013؛ بندر گیت وی روتردام در هلند سال 2014؛ بندر ساتهمپتون در انگلستان و بندر تاراگونا در اسپانیا. شرکت مذکور کماکان به فعالیت های خود در این راستا با قدرت ادامه می دهد و در برخی کشورها مانند: چین، آرژانتین، برزیل جمهوری دومینیکن، کانادا، استرالیا، ترکیه، پاکستان ، هندوستان، نیجریه، آفریقای جنوبی و... پروژه‌هایی در دست اجرا دارد. پیشرفت شرکت به حدی بوده است که توانسته است بخش قابل توجهی از سهام شرکت "پی اند او" (P&O) بریتانیا را که سهام برخی از بنادر مهم در شهرهایی چون نیویورک، نیوجرسی، فیلادلفیا، بالتیمور و میامی را برعهده دارد خریداری نماید. مقر آن در شهر دبی و افرادی چون سلطان احمد بن سلیمان(رئیس هیات مدیره و مدیرعامل)؛ جمال مجید بن تانیا(معاون مدیرعامل و نایب رئیس هیات مدیره)؛ آصف علی زرداری(عضو هیات مدیره و مشاور اجرایی) جزو موسسین و افراد کلیدی آن می‌باشند. براساس آمار بدست آمده تعداد پرسنل آن به 37000 نفر، میزان دارایی آن به بیش از 26.51 میلیارد دلار و درآمد سالیانه آن به 5.65 ملیارد دلار می رسد.
2- شرکت بنادر جهانی دبی (DP World) در قزاقستان
در جریان دیدار یک هیات قزاقستانی از امارات متحده عربی در آوریل 2013 به ریاست معاون نخست وزیر جمهوری قزاقستان یک موافقتنامه میان دو شرکت قزاقی و اماراتی با نام های "جی اس سی" قزاقستان و "دی پی وورد" امارات به امضاء رسید که بر اساس آن طرفین متعهد به همکاری در زمینه مدیریت بندر دریایی آکتائو و منطقه ویژه اقتصادی "خارگوس - دروازه شرق" به ترتیب در دونقطه غرب و شرق قزاقستان شدند.
در ادامه این روند نورسلطان نظربایف رئیس جمهور وقت قزاقستان در سفر ماه مارس سال 2018 به «ابوظبی» با مقامات عالی‌رتبه امارات در خصوص توسعه همکاری‌های اقتصادی و ترانزیتی مذاکره کرد که در پی آن 2 موافقتنامه در مورد خرید و مدیریت منطقه ویژه «آکتائو» و «خارگوس» در قزاقستان به امضا رسید.
بر این اساس، 51 درصد سهام منطقه ویژه اقتصادی «آکتائو» و 49 درصد سهام منطقه ویژه اقتصادی «خارگوس» که نقش مهمی در تقویت روابط تجاری در امتداد جاده جدید ابریشم (از چین به اروپا) ایفا می‌کنند، به شرکت بنادر جهانی دوبی واگذار شد.
در این راستا در ماه مه 2019 "سلطان احمد بن سلیم" رئیس هیأت مدیره شرکت بنادر جهانی دوبی (DP World) در سفر به شهر نورسلطان پایتخت قزاقستان با "عسکر مامین" نخست وزیر جدید این کشور دیدار و در مورد گسترش همکاری در زمینه‌های مختلف رایزنی و گفت‌وگو کردند. در دیدار مامین و سلطان احمد بن سلیم، چشم‌انداز سرمایه گذاری‌های این شرکت اماراتی روی پروژه‌های جدید زیربنایی در بنادر قزاقستان و بخش‌های تدارکاتی بررسی شد. در پایان این دیدار، بین دولت قزاقستان و شرکت بنادر جهانی دوبی 2 سند همکاری در مورد مناطق ویژه اقتصادی «بندر آکتائو» و «خارگوس - دروازه شرق» به امضا رسید.
این شرکت امارتی در حال حاضر در زمینه مدیریت بندر «آکتائو» (ترمینال و انبار اصلی قزاقستان در دریای خزر) و همچنین منطقه ویژه اقتصادی «خارگوس - دروازه شرق» (ترمینال کانتینری) که در مرز قزاقستان-چین قرار داشته و نقطه اولیه ترانزیت قطار های باری ترانس اوراسیا به شمار می رود، مشغول ارائه خدمات است.