اخبار اقتصادی آفریقای جنوبی
گزیدۀ اخبار و تحولات اقتصادی آفریقای جنوبی در هفتۀ اول مهر ماه ۱۴۰۴ مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:
وضعیت گردشگری آفریقای جنوبی
آفریقای جنوبی از ژانویه تا ژوئیه میزبان بیش از ۴.۵ میلیون گردشگر از آفریقا بوده و گردشگران غنایی پس از حذف متقابل شرایط روادید، ۲۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته‌اند. با این حال، گردشگران از بزرگترین اقتصاد آفریقا (نیجریه)، ۳۹ درصد و از آنگولا ۴۰ درصدکاهش یافته‌اند. در همین حال اعلام شد این کشور در دهه گذشته شاهد افزایش فوق‌العاده ۲۵۰۰ درصدی گردشگران روسی بوده به طوری که در سال ۲۰۲۴ تقریباً ۲۵۵هزار گردشگر در مقایسه با کمی بیش از ۱۰ هزار گردشگر سال ۲۰۱۴ به ثبت رسیده است. این میزان افزایش با کاهش ورود گردشگران از بازارهای کلیدی مانند چین و هند، با وجود تلاش‌های دولت مانند طرح تورگردانان معتبر، در تضاد است.
در حالی که گردشگری جهانی عمدتاً به سطوح پیش از همه‌گیری کرونا رسیده، بهبودی کلی آفریقای جنوبی تنها ۵.۱ درصد است و زیان قابل توجهی ناشی از کاهش گردشگران متمول خارجی وجود دارد. بین ژانویه و ژوئیه امسال، بیش از ۵.۸ میلیون گردشگر وارد آفریقای جنوبی شدند که ۱۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته (۵.۱ میلیون) افزایش داشته است. در حالی که این ارقام دلگرم کننده به نظر می‌رسند، آمارها حاکی است در سطح جهانی، گردشگری بین‌المللی در سال ۲۰۲۴ به سطح سال ۲۰۱۹ بازگشت و شاهد بیش از ۱۲ درصد رشد بود. در همین حال، وضعیت در آفریقای جنوبی تنها ۵.۱ درصد رشد داشت و کشور را ۱۳ درصد پایین‌تر از ورودی‌های سال ۲۰۱۹ قرار داد.
برابر اعلام مرکز آمار آفریقای جنوبی، امسال تاکنون کمی‌بیش از ۱.۳ میلیون گردشگر خارجی (به استثنای گردشگران از بقیه قاره آفریقا) وارد این کشور شده‌اند که ۱۰ درصد کمتر از مدت مشابه سال ۲۰۱۹ است. این امر منجر به از دست رفتن ۲۱۳ میلیون یورو درآمد شده زیرا گردشگران خارجی معمولاً پول بیشتری نسبت به گردشگران منطقه‌ای خرج می‌کنند. در همین بازه زمانی تنها ۲۳۶۰۰ گردشگر چینی وارد آفریقای جنوبی شدند، در حالی که این رقم از ژانویه تا ژوئیه ۲۰۱۹، در سطح ۵۳۹۰۰ نفر بود. رقم مربوط به سال ۲۰۱۹ بیش از ۹۳هزار نفر و در سال ۲۰۲۴، تنها ۴۱۴۱۸ نفر به ثبت رسیده است. همین امر در مورد رقم گردشگران هندی نیز صادق است که در مدت مشابه سال جاری، ۲۷ درصد پایین‌تر از مدت مشابه سال ۲۰۱۹ ثبت شده است.
https://www.news24.com/business/economy/sa-tourism-loses-chinese-and-indian-visitors-despite-fast-track-visa-20250921-0791
پایان مهلت AGOA و عدم واکنش واشنگتن
قانون رشد و فرصت آفریقا (AGOA) قرار است تا پایان سپتامبر منقضی شود. جیمیسون گریر، نماینده تجاری، پیش از این گفته بود که تمدید آن برای دولت فعلی اولویت ندارد. انقضای قریب‌الوقوع، باعث ایجاد عدم قطعیت می‌شود و اتاق بازرگانی آمریکا از رهبران کنگره درخواست تجدید سریع مجوز AGOA را به عمل آورده است. مقامات و مدیران تجاری آفریقایی نگران انقضای قریب‌الوقوع برنامه حیاتی تجارت بدون عوارض با آمریکا در پایان ماه سپتامبر هستند، بدون اینکه واشنگتن هیچ سخنی در مورد تمدید یا عدم تمدید آن بیان کند.
قانون رشد و فرصت آفریقا (AGOA) از زمان تصویب در سال ۲۰۰۰، محور تعامل اقتصادی آمریکا با آفریقا بوده و به دنبال تقویت سرمایه‌گذاری، ایجاد شغل و رشد اقتصادی از طریق دسترسی به بازار گسترده مصرف‌کننده است. AGOA یک معامله تجاری ترجیحی است که دسترسی بدون عوارض و بدون سهمیه برای هزاران محصول را به ۳۲ کشور آفریقایی واجد شرایط ارائه می‌دهد. کشورهایی که در سال‌های اخیر به دلیل عدم پای‌بندی از این توافق کنار گذاشته شده‌اند شامل اتیوپی، مالی و اوگاندا هستند. این توافق در سال ۲۰۱۵ به مدت یک دهه تمدید شد. با این حال، تلاش برای تمدید بیشتر آن در سال گذشته در کنگره رأی نیاورد. بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ژانویه، به دلیل موضع تجاری مبتنی بر وضع تعرفه او، تردیدهای بیشتری را در مورد تمدید آن ایجاد کرده است.
https://www.news24.com/business/economy/agoa-deadline-coming-up-and-not-a-peep-from-washington-20250923-0531
صدور مجوز بزرگترین مزرعه بادی آفریقای جنوبی
مجموعه تأسیسات انرژی بادی کاریسا قصد دارد ۱۵۴ توربین را در یک قطب انرژی بادی نوظهور در جنوب بوفورت وست نصب کند. این تأسیسات چند میلیارد رندی، انرژی پاک مورد نیاز برای یک پروژه آمونیاک سبز را تولید خواهد کرد. تأسیسات انرژی بادی کاریسا با هزینه ۱.۵ میلیارد یورو که اکنون دارای مجوز زیست‌محیطی از وزارت جنگلداری، شیلات و محیط زیست است در زمینی به مساحت ۴۱ هزار هکتار توسط غول انرژی تجدیدپذیر اسپانیایی AMDA Energia با ظرفیت اسمی هزار مگاوات، بسیار بیشتر از بزرگترین مزارع بادی فعلی آفریقای جنوبی، بنا نهاده می‌شود. گزارش نهایی ارزیابی اثرات زیست محیطی کاریسا می‌گوید این پروژه از توربین‌هایی با ارتفاع تا ۲۸۰ متر، ارتفاع هاب تا ۱۸۰ متر و روتور تا ۲۰۰ متر استفاده خواهد کرد. AMDA قصد دارد از توربین‌هایی با ظرفیت هر کدام بالای ۶ مگاوات استفاده کند که نزدیک به بالاترین حد توان موجود برای انرژی بادی ساحلی امروز محسوب می‌شود.
ابراز امیدواری شده ساخت این پروژه در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۷ آغاز و تقریباً ۱۵۰۰ شغل در طول مرحله ساخت پروژه که حدود ۲۴ ماه طول خواهد کشید، ایجاد شود. انرژی این مزرعه بادی به شبکه ملی برق برای منازل یا مشاغل تزریق نخواهد شد، بلکه برای فاز نخست یک مرکز تولید آمونیاک سبز در بندر کوگا در کیپ شرقی استفاده می‌شود. شرکت هایو هیدروژن آفریقای جنوبی در حال توسعه این کارخانه چند میلیارد رندی است که امیدوار است ۱ میلیون تن آمونیاک سبز برای صادرات به بازارهای جهانی از جمله خاور دور، اروپا و آمریکا تولید کند. این شرکت، حاصل توسعه مشترک بین گروه انرژی تجدیدپذیر بریتانیایی‌هایو انرژی و گروه بیلدآفریقا است.
https://www.news24.com/business/companies/r30bn-mega-wind-farm-with-turbines-100m-taller-than-ponte-tower-greenlit-for-karoo-20250923-0968
توافقات با چین برای افزایش سرمایه‌گذاری‌ها
آفریقای جنوبی و چین در مراسم افتتاحیه نهمین همایش سالانه توسعه تجارت خود، تلاش جدیدی برای جذب سرمایه‌گذاری چین در بخش‌های معدن، انرژی و زیرساخت را آغاز کردند. آفریقای جنوبی که تحت قانون رشد و فرصت‌های آفریقا (AGOA) هیچ تعرفه وارداتی از سوی آمریکا بر کالاهای خود نداشت، اکنون با اقدام دولت ترامپ با تعرفه‌های ۳۰ درصدی روبرو است. ژانگ چائویانگ، رئیس انجمن اقتصادی و تجاری آفریقای جنوبی و چین اعلام کرد شرکت گلد وان، متعلق به یک شرکت بزرگ دولتی چینی به نام گروه فلزات غیرآهنی بایین، ۲۰۰ میلیون یورو در عملیات استخراج طلای خود در خائوتنگ سرمایه‌گذاری خواهد کرد. علاوه بر این، صندوق توسعه چین و آفریقا برای پروژه‌های مستقل انتقال انرژی آفریقای جنوبی، با هدف افزایش ظرفیت برق از طریق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، قیمت پیشنهادی خود را عرضه خواهد کرد. چائویانگ گفت شرکت‌هایی مانند شرکت ساخت و ساز دولتی چین قرار است خریدهای محلی را افزایش دهند. در همین حال گادلیمپی، معاون وزیر تجارت نیز بر تمرکز پرتوریا بر سرمایه‌گذاری‌های چین در تولید، خدمات، انتقال انرژی و زیرساخت‌ها تأکید کرد و این مشارکت را فرصتی برای ایجاد آینده‌ای سودمند برای هر دو طرف خواند.
داده‌های رسمی نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین در آفریقای جنوبی در سال گذشته میلادی ۱۳.۲۱ میلیارد دلار و سرمایه‌گذاری‌های این کشور در چین در مجموع ۸.۰۵ میلیارد دلار بوده است. مواد معدنی، ۹۳ درصد از صادرات آفریقای جنوبی به چین را تشکیل می‌دهند، در حالی که ۹۲ درصد از صادرات چین به آفریقای جنوبی کالاهای تولیدی است. هر دو کشور تمایل خود را برای ایجاد تعادل مجدد در این الگو ابراز کرده‌اند. وو پنگ، سفیر چین، با تأکید بر اینکه خودروسازان چینی باید توسعه کارخانه‌ها را تسریع کنند، گفت:"اگر واقعاً به دنبال تامین منافع بلندمدت خود هستید، باید در این کشور سرمایه‌گذاری کنید." در اوایل سال جاری، پکن متعهد شد تعرفه صفر را به تمام ۵۳ کشور آفریقایی که با چین در ارتباط هستند، گسترش دهد. پنگ گفت که بیش از ۳۰ کشور تاکنون توافق‌نامه‌های چارچوبی را امضا کرده‌اند.
https://www.reuters.com/world/africa/south-africa-china-push-investment-after-jump-us-import-tariffs-2025-09-23/
جایگاه بنادر آفریقای جنوبی در گزارش بانک جهانی
بندر دربان در رتبه‌بندی بنادر بانک جهانی در سال ۲۰۲۴، آخرین رتبه را کسب کرد و کوگا نیز در رتبه دوم قرار گرفت. بنادر کوگا، کیپ تاون و پورت الیزابت نیز در بین ۱۰ بندر انتهایی از بین ۴۰۳ بندر مورد ارزیابی قرار دارند. دربان، شلوغ‌ترین بندر کانتینری جنوب صحرای آفریقا، در رتبه‌بندی مزبور در پایین‌ترین جایگاه نامطلوب قرار دارد. کیپ‌تاون تنها اندکی از وضعیت بهتری برخوردار است و در رتبه ۴۰۰ یعنی درست پیش از پوینت‌نویر در جمهوری کنگو و پورت‌الیزابت در رتبه ۳۹۵ قرار دارد. این بدان معناست که چهار بندر از شلوغ‌ترین بنادر آفریقای جنوبی در بین بدترین بنادر جهان قرار دارند و روند برجسته شده در گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۲۳ را ادامه می‌دهند.
نکته متفاوت در ارزیابی امسال این است که دربان از رتبه ۳۹۹ از بین ۴۰۵ بندر مورد بررسی سال ۲۰۲۳ به رتبه ۴۰۵ سقوط کرده است. سال گذشته، کیپ‌تاون در رتبه آخر جای داشت، بنابراین با کمی‌بهبود وضعیت به رتبه۴۰۰ رسیده است. پورت‌الیزابت که در سال ۲۰۲۳ در رتبه ۴۰۴ قرار داشت امسال به رتبه ۳۹۵ ارتقا یافت. این گزارش بدون شک باعث نگرانی ترنس‌نت خواهد شد که سال گذشته یافته‌های بانک جهانی را به عنوان "تاثیر پذیرفته از خطاهای واقعی" که عملکرد بندر را به طور دقیق منعکس نمی‌کرد، مورد انتقاد قرار داده بود. یکی از انتقادات به گزارش سال گذشته، تمرکز محدود آن بر زمان‌های چرخش کشتی بدون در نظر گرفتن عوامل خارجی مانند شرایط آب و هوایی نامناسب، چالش‌های عملیاتی و اختلالات زنجیره تأمین بود. گزارش امسال خاطرنشان می‌کند که شاخص عملکرد بندر کانتینری (CPPI) زمان صرف شده در بنادر را صرفاً بر پایه داده‌های کمی و بدون اشاره به عوامل اساسی یا علل ریشه‌ای اندازه‌گیری می‌کند.
از ۲۰ بندر با برترین عملکرد، ۱۰ بندر در چین و دو بندر پورت سعید مصر و تانگر-مد مغرب در آفریقا هستند. بر پایه گزارش "شاخص عملکرد بنادر کانتینری (CPPI)" بنادر در اقتصادهای با درآمد بالا بخش عمده‌ای از کارایی عملیاتی پیش از کووید را در سال ۲۰۲۳ بازیابی کردند، اما در سال ۲۰۲۴ به دلیل درگیری‌ها در دریای سرخ و تغییر مسیر کشتی‌ها در اطراف کیپ و همچنین اختلالات مربوط به آب و هوا در کانال پاناما، دچار یک روند معکوس جزئی شدند.
https://www.moneyweb.co.za/news/industry/durban-comes-dead-last-in-2024-world-bank-port-rankings/
اقدام وزیر حمل و نقل برای احیای پالایشگاه ساپرف
باربارا کریسی، وزیر حمل و نقل، دسترسی به آیلند ویو در دربان، بزرگترین قطب ذخیره‌سازی سوخت آفریقای جنوبی را به صندوق مرکزی انرژی (CEF) اعطا کرده و به این شرکت دولتی اجازه داده تا لنگرگاه تک شناور خود را در محل نصب کند. آیلند ویو که توسط اداره ملی بنادر ترنس‌نت (TNPA) اداره می‌شود یک قطب پتروشیمی است و تقریباً تمام محموله‌های محصولات سوختی وارده به آفریقای جنوبی را دریافت می‌کند. این تخصیص، راه را برای احیای پالایشگاه ساپرف هموار می‌کند.
این کشور پس از تعطیلی سه پالایشگاه در سال‌های اخیر، واردکننده خالص سوخت بوده است. یکی از این پالایشگاه‌ها، پالایشگاه ساپرف با ظرفیت ۱۸۰ هزار بشکه در روز است که CEF در سال ۲۰۲۳ آن را تنها به ارزش ۱ رند از شرکت‌های شل و بی‌پی خریداری کرد و قصد دارد آن را بازسازی نموده و گسترش دهد. در حالی که دسترسی تضمین‌شده به زیرساخت‌های پایانه موجود از نظر تاریخی فقط به شرکت‌های نفتی اعطا می‌شد، صندوق مرکزی انرژی ۱۵ درصد ظرفیت را به خود اختصاص داده که در صورت دستیابی به نقاط عطف مهم و اهداف استفاده از ظرفیت، می‌تواند به مرور زمان تا ۳۰ درصد افزایش یابد. کریسی همچنین به CEF اجازه ساخت و بهره‌برداری از یک لنگرگاه تک‌شناوره جدید در محدوده بندر دربان را که به نفتکش‌ها اجازه می‌دهد محصولات مایع یا گازی را به راحتی بارگیری یا تخلیه کنند، صادر کرده است.
https://www.news24.com/business/climate-future/energy/creecy-opens-island-view-fuel-hub-to-cef-paving-the-way-for-saprefs-revival-20250923-0934
هدف‌گذاری بازارهای صادراتی گیلاس و بلوبری
جان استینهویزن، وزیر کشاورزی، گفته که پیشرفت‌هایی در افزایش دسترسی به بازار برای صادرات کشاورزی آفریقای جنوبی حاصل شده و دولت مذاکراتی را با چندین کشور در خاورمیانه و آسیا برای افزایش صادرات بلوبری و گیلاس انجام داده است. وی گفت: "در فصول اخیر، دسترسی بلوبری به بازارهای سراسر آسیا و خاورمیانه را تضمین کرده‌ایم و پروتکل‌هایی با کشورهای مختلف نهایی شده یا در حال تکمیل است. کشورهای آفریقایی نیز به طور بالقوه بازارهای جدیدی را فراهم خواهند کرد." استینهویزن افزود: "نشانه‌های امیدوارکننده‌ای وجود داشته مبنی بر اینکه چین، بزرگترین بازار جهان، شروع به پذیرش صادرات این دو محصول از آفریقای جنوبی خواهد کرد. گمرک آن کشور تأیید کرده در حال انجام ارزیابی ریسک برای گیلاس و بلوبری هستند."
برابر گزارش شورای ملی بازاریابی کشاورزی، صنعت بلوبری آفریقای جنوبی عمدتاً صادرات‌محور است و ۷۰ تا ۹۰ درصد از محصولات خود را به اتحادیه اروپا، انگلیس، خاورمیانه و آسیا ارسال می‌کند. اتحادیه اروپا ۶۲ درصد از کل صادرات را دریافت می‌کند، در حالی که بریتانیا ۲۷ درصد، خاورمیانه ۶ درصد و خاور دور و آسیا ۵ درصد را دریافت می‌کنند. به گفته این شورا، این صنعت، رقابتی و نفوذ به آن دشوار است زیرا پرو، هلند، اسپانیا، شیلی، مراکش، آمریکا، مکزیک و کانادا همچنان بر تجارت جهانی تسلط دارند. در حال حاضر، بلوبری آفریقای جنوبی در خاور دور و آسیا به کامبوج، هنگ کنگ، مالزی و سنگاپور صادر می‌شود.
استینهویزن تاکید کرد: "سودآوری کشاورزان این محصول در سال‌های اخیر به دلیل افزایش هزینه‌ها و اختلالات لجستیکی که بر درآمد آنان تأثیر گذاشته، تحت فشار قرار گرفته است. این اختلالات، تاب‌آوری ما را آزمایش کرده‌اند ولی حتی با وجود چنین موانعی، صادرات همچنان ۷ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و از ۲۲۵۰۰ تن فراتر رفته که نشانه‌ای از توان و سازگاری این صنعت است و پیش‌بینی می‌شود حجم آن تا سال ۲۰۳۳ از ۴۶ هزار تن فراتر رود."
https://www.news24.com/business/economy/steenhuisen-eyes-china-middle-east-for-sa-cherry-blueberry-exports-20250925-0829