آغاز وضع تعرفه تجاری آمریکا و تاثیر آن بر روابط تجاری قزاقستان

ایالات متحده با وضع تعرفه 25 درصدی بر قزاقستان بالاترین سطح ممکن را برای این کشور در منطقه اوراسیا در نظر گرفته است. وزارت تجارت و همگرایی جمهوری قزاقستان اظهار داشت که اقدامات تعرفه‌ای معرفی شده تنها ۴.۸٪ از کل حجم صادرات داخلی به ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. و ۹۵.۲٪ باقی‌مانده از منابع قزاقستان خارج از محدوده عوارض جدید باقی خواهد ماند.

قزاقستان به سیاست تنوع‌بخشی به شرکای تجاری خود پایبند است. برای جمهوری قزاقستان که سیاست چندبُرداری را دنبال می‌کند، حفظ توانایی صادرات بدون مانع به بازارهای بزرگترین شرکای تجاری و اقتصادی کشور بسیار مهم است. طبق اعلام دفتر آمار ملی جمهوری قزاقستان، در سال 2024، گردش مالی تجاری بین قزاقستان و ایالات متحده به 4.2 میلیارد دلار رسید که 4 درصد بیشتر از سال قبل (4.1 میلیارد دلار) است.

در عین حال، صادرات از قزاقستان به ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ با ۳۰.۶ درصد افزایش به ۲ میلیارد دلار و واردات از ایالات متحده به ۲.۲ میلیارد دلار رسید. نفت قزاقستان یک محصول صادراتی سنتی در بازار آمریکا است. تا پایان سال 2024، سهم آن حدود 56 درصد از کل حجم عرضه به ایالات متحده بود.

یکی از مواد اولیه مهم صادراتی، اورانیوم با سهم حدود ۱۶٪ است. به ترتیب نزولی، صادرات نقره - ۱۲٪، آلیاژهای آهن - ۹.۵٪ و غیره قرار دارند. همانطور که در وزارت تجارت توضیح داده شد، این دسته‌ها در فهرست استثنائات قرار دارند . آنها ۹۲٪ از کل صادرات قزاقستان به ایالات متحده را تشکیل می‌دهند.

این وزارتخانه تصریح کرد که عوارض بیشتر برای گروه‌های خاصی از کالاها اعمال خواهد شد که صادرات آنها در سال 2024 تقریباً 100 میلیون دلار بوده است.  این کالاها عبارتند از:

فسفر (در سال 2024، صادرات بالغ بر 15.9 میلیون دلار)

فروسیلیکون (۱۲.۷ میلیون دلار)

لنزها (۴.۱ میلیون دلار)

گلوتن گندم (۴ میلیون دلار

نیترات آمونیوم۲.۴ میلیون دلار

در عین حال، به گفته آرمان شکالیف، وزیر تجارت و همگرایی جمهوری قزاقستان، سهم صادرات این اقلام تقریباً 4 تا 8 درصد از کل حجم صادرات به ایالات متحده است.

در مورد صادرات برای سال ۲۰۲۵، برای ۶ ماه از سال ۲۰۲۵، تجارت متقابل بین قزاقستان و ایالات متحده به ۱.۶ میلیارد دلار رسید که ۲۲ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل - ۲.۰ میلیارد دلار - است. حجم صادرات از قزاقستان به ایالات متحده با ۳۶.۳ درصد کاهش به ۵۶۶.۵ میلیون دلار رسید. این کاهش با کاهش حجم عرضه کالاهایی مانند: نفت خام - ۶۱.۷ درصد (از ۵۷۷.۹ میلیون دلار به ۲۲۱.۱ میلیون دلار)، آلیاژهای آهن - ۳۰.۱ درصد (از ۸۱.۱ میلیون دلار به ۵۶.۷ میلیون دلار) و نقره - ۷.۶ درصد (از ۸۹.۴ میلیون دلار به ۸۲.۶ میلیون دلار) توضیح داده شده است. اما در عین حال، محموله‌های گلوتن (گلوتن گندم) برای این دوره ۶.۷ هزار تن (حدود ۸.۱۲ میلیون دلار) بوده است.

همانطور که وزارت تجارت و ادغام خاطرنشان کرد، با وجود این کاهش، ساختار صادرات قزاقستان به ایالات متحده همچنان بر مواد خام متمرکز است. در نیمه اول سال 2025، بیش از 89 درصد از کل صادرات، نفت، اورانیوم، نقره و آلیاژهای آهن بوده است.

 

تاثیر کلان این تعرفه‌ها برتجارت قزاقستان

بیشتر کالاهای صادراتی قزاقستان مواد خام و این کشور همچنان اقتصاد نفت محور است. عرضه نفت مواد خام قزاقستان به بازار آمریکا ممکن است در مقدار نهایی متفاوت باشد. اگر میزان نفت و اورانیوم فروخته شده در ژانویه تا ژوئن ۲۰۲۴ و مدت مشابه در سال ۲۰۲۵ را بررسی و مقایسه کنیم، متوجه برخی تغییرات خواهیم شد.  این به معنای دو برابر شدن تناژ سنگ معدن اورانیوم است که منجر به افزایش تقریباً دو برابری میزان سود صادراتی برای قزاقستان شده است. با این حال، روند معکوسی در جهت صادرات نفت وجود دارد. اگر در 6 ماه اول سال گذشته، قزاقستان حدود 570 میلیون دلار با ایالات متحده تجارت داشت، در مدت مشابه امسال این مقدار به نصف کاهش یافته است، علاوه بر این، تناژ مواد اولیه حمل شده نیز کاهش یافته است.

این احتمال وجود دارد که قزاقستان هنوز بتواند به تامین نفت آمریکا برسد. با این حال، میانگین قیمت نفت برای شش ماه اول سال ۲۰۲۵ کمتر از میانگین قیمت در مدت مشابه سال ۲۰۲۴ است. در عین حال، واردات از ایالات متحده آمریکا به قزاقستان ثابت مانده است. این روند احتمالاً تا پایان سال 2025 ادامه خواهد داشت.

 بدیهی است که برای آستانه مهم است که به حفاظت از منافع ملی خود از نظر ارتقای جایگاه صادرات داخلی در عرصه بین‌المللی ادامه دهد. در این زمینه، ایالات متحده نیز از این قاعده مستثنی نیست. با این حال، باید به وضوح درک کنیم که چنین چرخش تندی در سیاست تعرفه‌ای ایالات متحده یک روند جهانی است که به منطقه آسیای مرکزی گره نخورده است.

 

منابع:

https://www.neglobal.eu/joint-statement-on-the-united-states-kazakhstan-enhanced-strategic-partnership-dialogue/?utm_source=chatgpt.com

https://www.inform.kz/ru/tramp-vvel-poshlini-v-otnoshenii-desyatkov-stran-v-tom-chisle-kazahstana-1b99c9

https://www.inform.kz/ru/tramp-vvel-poshlini-v-otnoshenii-desyatkov-stran-v-tom-chisle-kazahstana-1b99c9

https://www.inform.kz/ru/rost-poshlin-ssha-chto-zhdet-kazahstanskiy-eksport-0f4cd0

https://www.inform.kz/ru/mintorgovli-kazahstana-prokommentirovalo-vvedenie-ssha-novih-tamozhennih-poshlin-47a2bd