افزایش تعرفه ها و اثرات آن بر اقتصاد رومانی

ده‌ها کشور از روز پنجشنبه با اعمال آخرین دور تعرفه‌های دونالد ترامپ، با مالیات‌های بالاتر بر صادرات به ایالات متحده مواجه خواهند شد. به دلیل وابستگی به اقتصادهای اروپایی، رومانی تحت تأثیر تعرفه‌های تازه‌ای خواهد بود که توسط دولت رئیس‌جمهور دونالد ترامپ آمریکا اعلام شده است.

کاهش صادرات در رومانی می‌تواند چندین پیامد منفی برای اقتصاد (هر چند نه به مقدار زیاد) این کشور داشته باشد؛ از جمله رشد اقتصادی ضعیف یا رکود، افزایش کسری حساب جاری، تضعیف اشتغال و کاهش سرمایه گذاری، افزایش آسیب‌پذیری اقتصادی، تداوم کسری بودجه بالا و افزایش تورم نسبی و فشار بر واحد پول.

به گزارش گاردین، آخرین اقدامات تلافی‌جویانه تجاری رئیس جمهور ایالات متحده اجرا شد. این تعرفه‌ها از 41 درصد برای سوریه جنگ‌زده تا 10 درصد برای بریتانیا متغیر است و علاوه بر تعرفه‌های معمول موجود بر محصولات وارداتی به ایالات متحده اعمال می‌شود. این بدان معناست که، برای مثال، در حالی که سطح «متقابل» برای برزیل ۱۰٪ است، نرخ کل پس از صدور یک فرمان اجرایی که روز چهارشنبه 40 % مالیات اضافی را در رابطه با پیگرد قانونی کیفری رئیس جمهور سابق، جایر بولسونارو، اعمال کرد، به ۵۰٪ می‌رسد. برخی از شرکای تجاری از طریق مذاکره یا انعقاد توافق‌نامه‌ها، از جمله بریتانیا، تایلند، کامبوج، ویتنام، اندونزی، فیلیپین، ژاپن، کره جنوبی، پاکستان و اتحادیه اروپا، کاهش‌هایی را به دست آورده‌اند. کشورهای دیگر در حال مذاکره در مورد تعرفه‌هایی هستند که در اطلاعیه هفته گذشته لحاظ نشده بودند. کانادا از جمعه گذشته با تعرفه کامل ۳۵ درصدی مواجه شد، در حالی که مکزیک پس از دریافت مهلت ۹۰ روزه از افزایش ۲۵ درصدی اجتناب کرد. چین با ادامه مذاکرات پیش از مهلت جداگانه ۱۲ آگوست خود برای تعرفه‌های بالاتر، با نرخ ۳۰ درصدی روبرو است. روز چهارشنبه، ترامپ همچنین هشدار داد که ایالات متحده مالیات تقریباً تعرفه ۱۰۰ درصدی را بر تراشه‌های نیمه‌هادی وارداتی از کشورهایی که در آمریکا تولید نمی‌کنند یا برنامه مشخصی برای شروع تولید در آنجا ندارند، اعمال خواهد کرد.

رومانی انتظار دارد توافق تجاری جدید اروپا با آمریکا تأثیر جزئی بر رشد اقتصادی داشته باشد. کارشناسان اقتصادی در رومانی اعلام کرده اند که تعرفه واردات ۱۵ درصدی آمریکا بر کالاهای اروپایی، تأثیر کوچکی بر دومین اقتصاد بزرگ اروپای مرکزی خواهد گذاشت، در حالی که اسلواکی که به صادرات وابسته است، این توافق تجاری را «نتیجه ای خوب» خواند. توافق چارچوبی که یکشنبه میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا حاصل شد، تهدید جنگ تجاری را که بر اقتصادهای منطقه–جزو وابسته ترین‌ها به تجارت در اتحادیه اروپا–سایه افکنده بود، دفع کرد.

به دلیل وابستگی به اقتصادهای اروپایی، رومانی تحت تأثیر تعرفه‌های تازه‌ای خواهد بود که توسط دولت رئیس‌جمهور دونالد ترامپ آمریکا اعلام شده است. رنسانسی که ترامپ به آن اشاره می‌کند، بهایی دارد که رومانی نیز آن را پرداخت خواهد کرد. راه حل های جایگزین به این صورت تعریف می‌شوند که تولیدکنندگان محلی رومانی باید به دنبال بازارهای جایگزین باشند و بسیاری از شرکت‌ها مجبور به بازسازی و کاهش تولید خواهند شد. بسیاری از شرکت‌های رومانیایی، به ویژه در قسمت غربی کشور که قطعات خودرو تولید می‌کنند، فعلاً درحال آماده‌سازی برای کاهش تقاضا و اخراج دسته‌جمعی در ماه ژوئن هستند. به نظر برخی تحلیل‌گران اقتصادی، تولیدکنندگان خودرو سفارش‌های خود را حداقل به صورت جزئی لغو خواهند کرد، زیرا همه قطعات توسط کشورهای ثالث تولید می‌شوند، و این منجر به اخراج‌های گسترده در ماه ژوئن در سراسر صنایع خودرویی در اروپای شرقی، از جمله رومانی، خواهد شد.

بزرگترین انجمن کارفرمایان رومانی، کنکوردیا–که نمایندگی ۲۰ صنعت معادل ۳۰٪ از تولیدات رومانی را بر عهده دارد–برآورد کرده است که این تعرفه‌ها ممکن است تا 0.2 درصد (0.2 %) از رشد اقتصادی کشور را کاهش دهد که مقدار کمی است. رشد اقتصادی در منطقه یورو متأثر خواهد شد و برآوردهای نهادهای بی‌المللی نشان می دهد نرخ رشد ممکن است 0.3 % تا 0.4 % کاهش یابد، که برای رومانی به معنای کاهش 0.15 % تا 0.2 % در رشد اقتصادی است. تقویت یورو در برابر دلار نیز محصولات اروپایی را در بازار آمریکا کم رقیب تر می‌کند.

اقتصاد رومانی سال گذشته تنها 0.8% رشد داشت که کندترین نرخ از زمان همه‌گیری کرونا بوده است، و تلاش دولت برای مهار کسر بودجه بالای اتحادیه اروپا که به سطوحی غیرقابل دوام رسیده است، نیز ممکن است چشم انداز رشد را خدشه دار کند. این توافق، تعرفه پایه ۱۵٪ را برای واردات–از جمله خودرو، یکی از ارکان صادرات اروپای مرکزی که پیشتر با تعرفه 27.5 % مواجه بود–تعیین می‌کند. با این وجود این نرخ همچنان به طور قابل توجهی بالاتر از نرخ پیشین 2.5 % است.

 

واکنش ها به توافق تجاری

انجمن صنعت خودروسازی چک گفت تعرفه ۱۵%  پایین نیست اما «خطر تشدید بیشتر رفع شده و میزان معقولی از پیش‌بینی پذیری بازیافته است.

نخست وزیر رومانی، ایلیه بولوجان گفت توافق روز یکشنبه برخی ابهامات موجود بر تجارت فراآتلانتیک را رفع کرد.

نخست وزیر اسلواکی، روبرت فیتسو، که بیشترین سهم صادرات کالا نسبت به تولید ناخالص داخلی را در اتحادیه اروپا دارد، این توافق را «نتیجه ای خوب» نامید و منتظر جزئیات خرید انرژی و تجهیزات نظامی آمریکایی است. همه ما علاقمندیم ببینیم تعهد اتحادیه اروپا به خرید انرژی آمریکا به ارزش ۷۵۰ میلیارد دلار و سرمایه گذاری بیشتر در تسلیحات آمریکایی چه مفهومی خواهد داشت.

نخست وزیر مجارستان، ویکتور اوربان، رئیس کمیسیون اروپا اورزولا فندرلاین را به دلیل آنچه «توافق ضعیف مذاکره شده» خواند به شدت مورد انتقاد قرار داد.

توافق تجاری اتحادیه اروپا و ایالات متحده باعث سردرگمی‌شده است: بروکسل و واشنگتن بر سر مفاد توافق به توافق نرسیده‌اند. توافق تجاری بین اتحادیه اروپا و آمریکا که به عنوان راه حلی برای جلوگیری از افزایش تعرفه‌های اعلا مشده توسط دولت ترامپ ارائه شده بود، با علامت هایی از سردرگمی و نبود شفافیت همراه است. بروکسل و واشنگتن نسخه‌های متناقضی از این توافق را منتشر کرده اند و جزئیات مهم مانند فهرست کالاهای مشمول تعرفه و زمان اعمال تعرفه‌ها هنوز نامشخص باقی مانده اند.

کمیسیون اروپا با مشکلاتی در حمایت از این توافق مواجه است، چرا که روشن می‌شود که بسیاری از مسائل حل نشده به زمان بعدی موکول شده اند. در تلاش آخر برای اجتناب از تهدید رئیس جمهور آمریکا برای اعمال تعرفه ۳۰ درصدی بر اکثر کالاهای اتحادیه اروپا از اول اوت، اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، روز یکشنبه توافق اولیه ای با رئیس جمهور آمریکا حاصل کرد که بر این اساس تعرفه ۱۵ درصدی برای بیشتر واردات از اتحادیه اروپا تعیین شده است.

سخنگوی اجرایی اتحادیه اروپا، اولاف گیل، در یک نشست خبری گفت: «دقیقاً نمیدانم تعرفه‌ها در چه روز و چه زمانی اعمال خواهند شد و نمی‌توانم حالا با قطعیت بگویم که معافیت های این تعرفه که در حال مذاکره با شرکای آمریکایی هستند کی به اجرا در می آیند. تنها میتوانم بگویم که بدترین سناریو را دور کردیم، تعرفه را به ۱۵ درصد رساندیم و حالا تلاش میکنیم که این تعرفه به گونه ای فنی، با حداقل هزینه و کمترین آسیب برای صادرکنندگان ما اجرا شود.

کاخ سفید و کمیسیون اروپا قرار بود تا اول اوت بیانیه مشترکی منتشر کنند، اما با توجه به مبهم بودن بسیاری از جزئیات، زمان انتشار این بیانیه هنوز مشخص نیست. علاوه بر این، کاخ سفید و کمیسیون اروپا هرکدام برگه‌های اطلاعاتی جداگانه ای درباره توافق منتشر کرده‌اند که حاوی اطلاعات متناقض است. به عنوان مثال، کاخ سفید اعلام کرده که اتحادیه اروپا باید ۱۵ درصد تعرفه پرداخت کند، از جمله برای خودروها و قطعات خودرو، محصولات دارویی و نیمه رساناها. اما اتحادیه اروپا مدعی است که تعرفه ۱۵ درصدی برای داروها و نیمه رساناها فقط زمانی اعمال خواهد شد که آمریکا پس از بررسی‌های جداگانه تصمیم به اعمال تعرفه‌های بیشتر بر این محصولات بگیرد.

اختلاف ها در زمینه نظام تعرفه‌ای و سیستم سهمیه برای فولاد و آلومینیوم، همکاری در زمینه گواهی‌های بهداشتی و دسترسی به بازار دیجیتال نیز ادامه دارد. با این حال، اولاف گیل بر حفظ خودمختاری تنظیم مقررات اتحادیه اروپا تاکید کرده و گفته است: قوانین خود را تغییر نمیدهیم... از حق خود برای تنظیم مستقل در حوزه دیجیتال کوتاه نمی آییم.

 

اثرات بر اقتصاد رومانی

کاهش صادرات در رومانی می‌تواند چندین پیامد منفی برای اقتصاد این کشور داشته باشد:

رشد اقتصادی ضعیف یا رکود: کاهش صادرات، به ویژه کالاهای صنعتی و محصولات تولیدی، یکی از عوامل اصلی رشد اقتصادی پایین در سال ۲۰۲۵ است. پیش‌بینی می‌شود تولید ناخالص داخلی رومانی در سال ۲۰۲۵ فقط حدود 4/1 % افزایش یابد که کمتر از پتانسیل این کشور و پایین تر از پیش‌بینی‌های قبلی است. حتی احتمال رکود جزئی نیز در صورت بروز شوک های بیشتر وجود دارد؛

افزایش کسری حساب جاری: کاهش صادرات، همزمان با افزایش واردات یا کاهش رشد واردات، منجر به تداوم کسری بالای حساب جاری می‌شود. پیش‌بینی می‌شود این کسری در سال ۲۰۲۵ در حدود ۸٪ تولید ناخالص داخلی باقی بماند که اقتصاد را در برابر شوکهای خارجی آسیب پذیر می‌کند؛

تضعیف اشتغال و کاهش سرمایه گذاری: کاهش صادرات، به ویژه در شرکتهای صادرات محور، می‌تواند به رکود در تولید، کاهش تقاضا برای نیروی کار، کاهش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و کند شدن رشد درآمد خانوارها منجر شود. شاخص های مصرف کننده نیز نشان دهنده انتظارات تضعیف شده در بازار کار هستند؛

افزایش آسیب‌پذیری اقتصادی: با توجه به اتکای بالای تجارت خارجی رومانی به اقتصاد کشورهای اتحادیه اروپا، هرگونه رکود یا محدودیت در تجارت خارجی می‌تواند پایداری اقتصادی این کشور را به خطر بیندازد و توسعه پایدار را با ریسک مواجه کند؛

تداوم کسری بودجه بالا: ضعف صادرات از طریق تضعیف رشد اقتصادی و کاهش درآمدهای ارزی دولت، به تداوم کسری بودجه بالا کمک میکند؛ کسری بودجه عمومی در ۲۰۲۵ نزدیک به ۸.۶٪ تولید ناخالص داخلی پیش‌بینی شده است؛

افزایش تورم نسبی و فشار بر واحد پول: کاهش ارزآوری صادرات و نیاز به واردات می‌تواند فشار روی واحد پولی و سطح قیمت‌ها ایجاد کند، هرچند برخی تحلیل ها پیش‌بینی می‌کنند تورم تا پایان ۲۰۲۶ کاهش یاب..

در مجموع، کاهش صادرات روی رشد اقتصادی، بازار کار، بودجه دولت و ثبات مالی و پولی کشور اثر منفی قابل توجهی خواهد گذاشت و می‌تواند ریسک پذیری اقتصاد رومانی را بالا ببرد؛ هر چند میزان این اثرات شدید نخواهد بود.

 

منابع:

https://www.digi24.ro/stiri/economie/acordul-comercial-ue-sua-starneste-confuzie-bruxelles-si-washington-nu-se-pun-de-acord-pe-ce-au-convenit-3348263

https://www.reuters.com/business/romania-expects-small-growth-hit-new-us-trade-deal-2025-07-28/

https://economy-finance.ec.europa.eu/economic-surveillance-eu-economies/romania/economic-forecast-romania_en

https://www.digi24.ro/stiri/economie/noile-tarife-americane-lovesc-de-astazi-zeci-de-tari-trump-promite-ca-vor-curge-miliarde-in-sua-3361329