حمایت بانک جهانی از بازار سرمایه رواندا و توسعه دیجیتال
در سال‌های اخیر، رواندا با تمرکز بر دیجیتالی‌سازی اقتصاد، تلاش گسترده‌ای برای تقویت زیرساخت‌های فناورانه و توسعۀ بازار سرمایۀ داخلی آغاز کرده است. در این چارچوب، شرکت مالی بین‌المللی وابسته به گروه بانک جهانی، با انتشار اوراق قرضه‌ای به فرانک رواندا، گامی مهم در راستای تامین مالی محلی و حمایت از پروژه‌های دیجیتال این کشور برداشته است.
در گامی مهم برای تقویت بخش مالی و توسعۀ دیجیتال رواندا، شرکت مالی بین‌المللی[1] وابسته به گروه بانک جهانی، اوراق قرضه‌ای به ارزش ۲۴ میلیارد فرانک رواندا (معادل تقریبی ۱۷ میلیون دلار) منتشر کرده است. این اقدام، بازگشت شرکت مالی بین‌المللی به بازار سرمایۀ داخلی رواندا پس از بیش از یک دهه را رقم زده است.
این اوراق قرضۀ هشت‌ساله با بازپرداخت تدریجی در بورس اوراق بهادار رواندا فهرست شده و نقطه عطفی در تقویت بازار سرمایۀ محلی به شمار می‌رود؛ همچنین نشانه‌ای از افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به اقتصاد رواندا است. منابع مالی حاصل از این انتشار، صرف اجرایِ یک پروژۀ زیرساختیِ دیجیتال خواهد شد که تامین مالی به فرانک رواندا را فراهم کرده و از این طریق، ریسک نوسانات ارزیِ ناشی از اخذ وام به ارزهای خارجی مانند دلار آمریکا را کاهش می‌دهد.
استقبال پررنگ سرمایه‌گذاران داخلی از اوراق با رتبۀ اعتباری جهانی
این اوراق با استقبال چشمگیرِ سرمایه‌گذاران نهادی از جمله صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های بیمه‌ای، بانک‌های تجاری و مدیران دارایی مواجه شده و با ۱.۷۵ برابر تقاضا نسبت به حجم انتشار، اشتراک بیشتری برای آن ثبت شده است که همین امر، نشان‌دهندۀ تقاضای قوی برای ابزارهای مالی با پشتوانۀ صادرکنندگانی با رتبۀ اعتباریِ «AAA» همچون شرکت مالی بین‌المللی است.
این اوراق دارای نرخ بهرۀ ۱۰.۵ درصد هستند که حدود ۰.۵۵ درصد کمتر از نرخ بازدهی اوراق دولتی در سررسید مشابه است. از این رو، علاوه بر جذابیت برای سرمایه‌گذاران، برای صادرکننده نیز کارآمد و کم‌هزینه است. شرکت «BK Capital» و بانک «Rand Merchant Bank» به‌عنوان مدیران مشترک این معامله، نقش مهمی در ساختاردهی و مدیریت این ابزار مالی پیچیده ایفا کرده‌اند که نشان‌دهندۀ رشد نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری منطقه‌ای است.
این، دومین اوراق قرضۀ شرکت مالی بین‌المللی به فرانک رواندا در داخل کشور و اولین مورد از سال ۲۰۱۴ تاکنون است. شرکت مالی بین‌المللی در آن سال با انتشار اوراق موسوم به «اوراق اوموگاندا»[2] که نامی برگرفته از مشارکت اجتماعی در رواندا است، مفهومی نوین را برای انتشار اوراق بهادار به فرانک رواندا توسط نهادهای غیرمقیم معرفی کرد. آن اوراق، نقطه عطفی تاریخی در بازار سرمایۀ داخلی رواندا به شمار می‌رفت که زمینه‌ساز نوآوری‌های بعدی در این حوزه شد.
یوسف مورانگوا وزیر دارایی و برنامه‌ریزی اقتصادی رواندا طی بیانیه‌ای در همین زمینه اعلام کرد: «انتشار دومین اوراق اوموگاندا توسط شرکت مالی بین‌المللی به تقویت بازار سرمایۀ داخلی رواندا کمک خواهد کرد. انتشار اوراق توسط نهادهای بین‌المللی، فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاران داخلی ایجاد کرده و در عین حال، منابع مالی ضروری به فرانک رواندا برای کسب‌وکارهای محلی فراهم می‌کند».
سرمایۀ جذب‌شده از این اوراق مستقیماً صرف پروژۀ زیرساخت دیجیتال خواهد شد که به تقویت زیربنایِ فناورانۀ رواندا کمک می‌کند. این امر در راستای راهبرد تحول دیجیتال رواندا بوده که هدف آن، ایجاد دسترسی فراگیر و پایدار به فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان یکی از پایه‌های توسعۀ اقتصادی کشور است.
در همین راستا، مَری پورتر پِشکا مدیر منطقه‌ای شرکت مالی بین‌المللی در شرق آفریقا با ابراز خرسندی از بازگشت به بازار سرمایۀ داخلی رواندا تاکید کرد: «این اوراق از زیرساخت‌های حیاتی رواندا پشتیبانی نموده و بازارهای مالی این کشور را تقویت می‌کند. این اوراق نه‌تنها به سرمایه‌گذاران امکان بهره‌گیری از اعتبار بالای شرکت مالی بین‌المللی را می‌دهد، بلکه به شرکت مالی بین‌المللی نیز این امکان را می‌دهد که تامین مالی به ارز محلی را برای پروژه‌ای مهم در حوزه اتصال دیجیتال فراهم سازد».
شرکت مالی بین‌المللی علاوه بر انتشار اوراق، از حامیان دیرینۀ اصلاحات در بازار سرمایۀ رواندا بوده است. در چارچوب پروژۀ توسعۀ بازار سرمایه رواندا که به‌طور مشترک توسط شرکت مالی بین‌المللی و بانک جهانی اجرا می‌شود، این نهاد با مشارکت بازیگران ملی به دنبال تحقق اهدافی همچون افزایش نقدشوندگی بازار ثانویۀ اوراق قرضۀ دولتی، گسترش عرضه و انتشار اوراق غیردولتی، توسعۀ پایگاه سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و متنوع، و تسهیل دسترسی بلندمدت به تامین مالی به ارز محلی برای بخش‌های اولویت‌داری نظیر زیرساخت، مسکن و شرکت‌های کوچک و متوسط است. این اقدامات، نقش قابل توجهی در تحقق چشم‌انداز بلندمدت رواندا برای ایجاد بازار سرمایه‌ایِ پایدار و کارآمد ایفا می‌کند که بتواند منابع مالی داخلی را برای رشد اقتصادی فراهم سازد.
حرکت رواندا به‌سوی مرکز مالی منطقه‌ای و پیوند با بازارهای جهانی
در حالی که این اوراق، بازگشت شرکت مالی بین‌المللی به بازار داخلیِ فرانک رواندا را نشان می‌دهد، این نهاد همچنان در زمینۀ اوراق قرضه به فرانک رواندا در سطح بین‌المللی فعال بوده است. در سال ۲۰۲۳، شرکت مالی بین‌المللی دو اوراق قرضه به فرانک رواندا در بازارهای خارجی منتشر کرد که در بورس لندن و بورس لوکزامبورگ فهرست شدند. این اوراق همچنین موجب افزایش آشنایی جهانی با ارز رواندا و تقویت روند بین‌المللی‌سازی نظام مالی کشور شدند.
انتشار جدید اوراق شرکت مالی بین‌المللی، بخشی از اقدامات گسترده‌تر در راستای پیوند اقتصادهای آفریقایی به بازارهای بین‌المللی سرمایه و در عین حال، پرورش اکوسیستم‌های مالی قوی در داخل این قاره است. این اقدامات هم‌راستا با اهداف منطقۀ آزاد تجاری قاره آفریقا[3] برای افزایش تحرک سرمایه و جریان سرمایه‌گذاریِ درون‌قاره‌ای هستند. با ادامۀ حرکت رواندا به سمت تبدیل شدن به مرکز مالی منطقه‌ای، ابزارهایی مانند اوراق اوموگاندا نشان‌دهندۀ توان رو به رشد این کشور در جذب سرمایۀ جهانی برای پروژه‌های توسعه‌ای محلی هستند که تقویت حوزۀ دیجیتال، فراگیری اقتصادی و تاب‌آوری را در پی دارند.
[1] International Finance Corporation (IFC)
[2] Umuganda bond
[3] African Continental Free Trade Area (AfCFTA)