تاثیر تغییرات اقلیمی بر کشاورزی یونان
بر اساس گزارش جدید بانک مورگان استنلی، اتحادیه اروپا سالانه ۶.۴ درصد از تولید کشاورزی خود را - معادل ۲۸ میلیارد یورو - به دلیل خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی از دست می‌دهد که با در نظر گرفتن دامداری، مجموع خسارات می‌تواند به ۴۰ میلیارد یورو برسد.
خشکسالی، سرمازدگی، تگرگ و بارندگی شدید، در مجموع باعث ۸۰٪ از خسارات کشاورزی مرتبط با تغییرات اقلیمی در اتحادیه اروپا می‌شوند، که در این میان، خشکسالی اصلی‌ترین عامل شناخته شده است. این گزارش هشدار می‌دهد که با شدیدتر و مکررتر شدن پیامدهای اقلیمی، نوسانات در بازدهی کشاورزی و درآمد کشاورزان نیز افزایش خواهد یافت.
در این میان کشورهای جنوب و شرق اروپا، از جمله یونان، آسیب‌پذیری بسیار بالاتری دارند. در این راستا، کشور یونان با سرعتی هشداردهنده در حال ورود به مرحله‌ای بحرانی از نظر تأثیرات تغییرات اقلیمی‌بر بخش کشاورزی و منابع آبی است. این بحران علاوه بر تهدید معیشت کشاورزان، زیرساخت‌های آبی و امنیت غذایی این کشور را نیز به چالش کشیده است.
خشکسالی و گرمای شدید در منطقه مدیترانه
خشکسالی‌های طولانی‌مدت و دمای هوای بالاتر از حد معمول، منابع آبی در سراسر منطقه مدیترانه را تحت تأثیر قرار داده‌اند. داده‌ها نشان می‌دهند که اروپا سریع‌ترین روند گرمایش در جهان را تجربه می‌کند. یونان، که در مرز جنوبی اروپا قرار دارد و سالانه حدود ۱۰ میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌کند، در سال گذشته گرم‌ترین زمستان و تابستان ثبت‌شده در تاریخ خود را تجربه کرده و در برخی مناطق کشور، ماه‌ها بارندگی وجود نداشت. طبق اعلام مقامات یونانی، این کشور از نظر خطر کمبود آب، در رتبه نوزدهم جهان قرار دارد. برای مثال، ذخایر آبی در منطقه آتیکا (شامل آتن) نسبت به سال ۲۰۲۲، بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و سطح آب در سدها به پایین‌ترین حد تاریخی رسیده، که به معنای کاهش تولید برق از منابع آبی نیز هست.
تأثیر بحران اقلیمی بر کشاورزی کشورهای عضو اتحادیه اروپا، یونان یکی از آسیب‌پذیرترین کشورها
سهم کشاورزی از تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا کم (۱.۶۵٪) است. بر این اساس، تأثیر تغییرات اقلیمی‌بر کشاورزی در کشورهای مختلف متفاوت است. با این وجود در سال‌هایی با خسارات شدید، تنها اسپانیا و ایتالیا ممکن است در حوزه کشاورزی تا ۲۰ میلیارد یورو زیان ببینند. در اقتصادهای کوچکتر اروپای مرکزی و جنوبی، خسارات سالانه می‌تواند از ۳٪ تولید ناخالص داخلی فراتر رود. به عنوان نمونه در مورد یونان، کشوری که بخش کشاورزی ۳.۳٪ از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد (سومین نرخ بالای اتحادیه اروپا)، متوسط خسارات سالانه ناشی از بلایای اقلیمی‌شدید، ۳ میلیارد یورو برآورد می‌شود. از این میزان، ۲.۶ میلیارد یورو مربوط به خشکسالی است که تا سال ۲۰۵۰ با افزایشی ۴۳ درصدی به ۳.۷ میلیارد یورو خواهد رسید.
تأثیرات غیرمستقیم تغییرات اقلیمی‌بر نیروی کار کشاورزی نیز قابل توجه است، به‌ویژه در کشورهایی مانند یونان و رومانی که بیش از ۱۰٪ نیروی کار در این بخش فعال‌اند. در یونان، ۱۱.۵٪ نیروی کار در بخش کشاورزی اشتغال دارند که دومین نرخ بالای اتحادیه اروپا است.
تدوین اصلاحات فوری یونان برای مقابله با بحران کم‌آبی
مقامات یونان اعلام کرده اند که با توجه به کاهش سریع سطح آب در مخازن کشور و پیامدهای تغییرات اقلیمی، تدوین اصلاحات فوری برای مدیریت منابع آبی ضروری بوده و در دستور کار قرار گرفته است. این اصلاحات بر چهار محور تمرکز خواهد کرد.
- توسعه فناوری‌های تأمین آب: شامل نمک‌زدایی (آب‌شیرین‌کن‌ها)، بازیافت آب و همچنین پمپاژ آب از چشمه‌های ساحلی؛
- پروژه‌های عمرانی گسترده: شامل اجرای بیش از ۱۲۰۰ پروژه مدیریت منابع آب و توسعه زیرساخت‌های آبیاری کشاورزی؛
- اصلاح ساختار مدیریتی: طی این اصلاحات، ادغام صدها شرکت محلی تأمین آب برای افزایش بهره‌وری و کاهش بدهی‌های این شرکتها در دستور کار قرار گرفته است.
- مقابله با هدررفت آب، طبق آمار رسمی، حدود ۵۰٪ آب آشامیدنی یونان به دلیل نشت لوله‌ها و سرقت از دست می‌رود که این رقم دو برابر میانگین اتحادیه اروپا (۲۳٪) است، که راهکارهائی نیز در این بخش اندیشیده شده است.
- یونان به‌عنوان کشوری با وابستگی بالای اقتصادی و شغلی به بخش کشاورزی، در خط مقدم بحران اقلیمی و کمبود منابع آبی قرار دارد. به منظور فائق آمدن بر این بحران، دولتمردان این کشور تلاشها و برنامه‌های ویژه ای را آغاز نموده اند. در این راستا هماهنگی میان سیاست‌گذاری‌های ملی، اصلاح زیرساخت‌ها و حمایت اتحادیه اروپا برای مقابله با این بحران مورد توجه ویژه خواهد بود.
- اتحادیه اروپا نیز در سالیان اخیر کمپینی برای مقابله با بحران کم‌آبی ناشی از تغییرات اقلیمی آغاز کرده است. برآوردها نشان می‌دهد که ۳۸٪ از جمعیت اتحادیه اروپا نیز تحت تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم این بحران اقلیمی و کمبود منابع آبی قرار دارند.