اخبار اقتصادی عربستان سعودی - جده
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی عربستان سعودی در هفته سوم اردیبهشت ماه 1403 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.
ورود هواپیماهای فلای ناس عربستان سعودی به آسمان ایران
نخستین پرواز شرکت هواپیمایی «فلای ناس» عربستان سعودی به تهران در روز پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت 1404، انجام شد. شرکت هواپیمایی «فلای ناس»، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های هواپیمایی عربستان، اعلام کرد که پس از حدود ۱۰ سال توقف پروازهای این شرکت هواپیمایی سعودی به ایران، پروازهای مستقیم خود به مقصد ایران را از سر می‌گیرد. طبق اعلام رسمی، نخستین پرواز از ریاض به تهران، انجام و به این ترتیب آسمان ایران بار دیگر به روی پروازهای تجاری عربستان گشوده شد. پروازهای شرکت فلای ناس قرار است به طور منظم میان تهران و ریاض برقرار شود و به‌مرور شهرهای مشهد و جده نیز به فهرست مسیرهای این شرکت افزوده خواهد شد. به نوشته رسانه‌های محلی این اقدام در ادامه عادی‌سازی روابط سیاسی و اقتصادی تهران و ریاض صورت گرفته است.
استمرار کاهش جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سعودی
«بلومبرگ» گزارش داد، در سال 2024 میزان جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سعودی با کاهش 19 درصدی نسبت به سال گذشته، به 20.7 میلیارد دلار رسید که پایین‌ترین رقم ثبت‌شده از سال 2020 تاکنون به‌شمار می‌رود. بر اساس این گزارش، این رقم فاصله معناداری با هدفگذاری سالانه 29 میلیارد دلاری کشور دارد و نشان‌دهنده تداوم چالش‌ها در مسیر جذب سرمایه‌گذاران خارجی است. در حالی‌که سعودی در سه سال پیشین موفق به تحقق اهداف سرمایه‌گذاری خود شده بود، شرایط جهانی از جمله کاهش نقدینگی و سیاست‌های پولی انقباضی، روند جذب سرمایه را با کندی مواجه ساخته است. با این حال، دولت سعودی همچنان دستیابی به هدفگذاری سالانه بیش از 100 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی تا سال 2030 را در دستور کار دارد تا بخشی از هزینه‌های برنامه تحول اقتصادی «محمد بن سلمان» تأمین شود.
رشد تولید ناخالص داخلی عربستان در سه‌ماهه نخست سال 2025
سازمان ملی آمارعربستان سعودی طی گزارشی خبر داد، تولید ناخالص داخل این کشور در سه‌ماهه نخست سال 2025 نسبت به مدت مشابه سال گذشته 2.7 درصد افزایش یافته است.
اعلام آمادگی وزارت حمل‌ونقل و خدمات لجستیک عربستان سعودی برای استقبال از حجاج
وزارت حمل‌ونقل و خدمات لجستیک عربستان سعودی از آمادگی خود برای استقبال از حجاج در مسیرهای زمینی، دریایی و هوایی در موسم مناسک حج تمتع 1404 خبر داد. ضمنا وزارت منابع انسانی و توسعه اجتماعی» سعودی اعلام کرد، کارمندان در این کشور می‌توانند برای «حج» یک‌بار در طول خدمت خود و پس از دو سال کار مداوم از مرخصی با حقوق بین 10 تا 15 روز شامل تعطیلات «عید قربان» استفاده کنند.
ورود شرکت بی‌وای‌دی، غول خودروسازی برقی چین
شرکت نفتی آرامکو عربستان سعودی و شرکت بی‌وای‌دی، غول خودروسازی برقی چین، از امضای توافقی برای همکاری در حوزه فناوری‌های نوین خودرو خبر دادند. هدف از این همکاری، توسعه فناوری‌هایی عنوان شده که بهره‌وری را افزایش داده و عملکرد زیست‌محیطی خودروها را بهبود می‌بخشند. آرامکو پیش از این نیز با رنو فرانسه و جیلی چین در پروژه‌ای مشترک برای تولید موتورهای‌حرارتی‌همکاری داشته و این بار، از طریق شرکت تابعه خود «فناوری‌های آرامکو»، وارد حوزه خودروهای‌برقی و هیبریدی شده است. عربستان سعودی که به دنبال کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است، قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ حدود ۵۰۰۰ ایستگاه شارژ خودروهای برقی در کشور راه‌اندازی کند. صندوق سرمایه‌گذاری دولتی سعودی نیز ۶۰ درصد از سهام شرکت آمریکایی لوسید را در اختیار دارد و با شرکت هیوندای کره‌جنوبی برای ساخت کارخانه خودروهای برقی و حرارتی در عربستان سعودی به توافق رسیده است.
درآمد صنعت سینمای در عربستان
سازمان سینمایی عربستان سعودی با انتشار گزارش عملکرد سینماهای این کشور در سال 2024 اعلام کرد، درآمد صنعت سینمای این پادشاهی در سال گذشته 845.6 میلیون ریال (225.4 میلیون دلار) برآورد می‌شود که تنها 6.7% از این رقم یعنی 56.8 میلیون ریال سهم فیلم‌های تولید داخل است. در سال گذشته 504 فیلم در سعودی اکران شد بااین‌حال سهم تولیدات سینمایی داخل 18 اثر است و از مجموع 17.5 میلیون بلیط فروخته‌شده در این مدت تنها 1.4 میلیون بلیط برای این آثار خریداری شد. داده‌های این گزارش نشان می‌دهند که در 2024 متوسط قیمت بلیط سینما در عربستان سعودی 48.2 ریال (حدود 1.1 میلیون تومان) بوده است. و این درحالی است که گران‌ترین بلیط‌ها در این کشور مربوط به شنبه‌ها و ارزان‌ترین بلیط‌ها نیز مربوط به دوشنبه‌ها می‌باشند. در 2024 فیلم سینمایی پسران بد: بران یا بمیر ساخت امریکا با بیش از 88 میلیون ریال فروش و فیلم سینمایی «ولاد رزق 3» ساخت مصر با بیش از 39 میلیون ریال فروش پرمخاطب‌ترین فیلم‌های اکران‌شده در سینماهای سعودی محسوب می‌شود.
شرکت وزارت صنعت و منابع معدنی سعودی در نشست منابع طبیعی «استانبول»
خالد المدیفر معاون امور معادن وزیر صنعت و منابع معدنی عربستان سعودی ضمن مشارکت در نشست منابع طبیعی «استانبول» تأکید کرد، «چشم‌انداز 2030» این پادشاهی نقشه‌راهی جامع برای تحول اقتصادی است که بخش معدن را به عنوان سومین ستون اصلی صنعت ملی این کشور قرار داده است.
گسترش حضور شرکت‌های فرانسوی در صنعت هوانوردی سعودی
نشریه الإقتصادیة گزارش داد، در چارچوب تقویت همکاری‌های اقتصادی سعودی و فرانسه، هیاتی متشکل از 20 شرکت فرانسوی فعال در حوزه هوانوردی با همکاری سازمان هواپیمایی کشوری عربستان سعودی، به‌منظور بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های فرودگاهی، تعمیر و نگهداری و خدمات پروازی به این کشور سفر می‌کنند. بر اساس اظهارات وزیر سرمایه‌گذاری سعودی، حجم سرمایه‌گذاری مستقیم فرانسه در این کشور تا پایان سال 2024 به بیش از 17 میلیارد یورو رسیده و فرانسه جایگاه دوم را در میان کشورهای سرمایه‌گذار در سعودی به خود اختصاص داده است. بنابر اعلام سرکنسول فرانسه در سعودی، در حال حاضر 350 شرکت فرانسوی در این کشور فعالیت دارند که از این میان، 170 شرکت به‌صورت دائم در بازار سعودی حضور دارند و مجموع سرمایه‌گذاری آن‌ها بالغ بر 2.8 میلیارد یورو برآورد می‌شود.
افزایش بیش از انتظار کسری بودجه عربستان در سه ماهه اول 2025
نشریه بلومبرگ در گزارشی نوشت، در سه‌ماهه نخست سال 2025 سعودی با کسری بودجه‌ای معادل 15.7 میلیارد دلار مواجه شد که بالاترین رقم از سال 2021 محسوب می‌شود. این کسری عمدتاً از طریق استقراض تأمین شده و برداشت از ذخایر ارزی بانک مرکزی صورت نگرفته است. تحلیل‌های مؤسسات مالی از جمله «گلدمن ساکس»، نشان می‌دهد که در صورت تداوم افت قیمت نفت، میزان کسری بودجه سعودی در سال 2025 ممکن است به 67 میلیارد دلار برسد، رقمی‌که بیش از دوبرابر برآورد اولیه دولت است. کاهش قیمت نفت که به پایین‌ترین سطح در چهار سال گذشته رسیده، نتیجه شتاب سعودی و متحدانش در «اوپک+» برای افزایش تولید نفت است. بر اساس تحلیل‌های بلومبرگ، دولت سعودی در سال گذشته برای اجتناب از کسری بودجه، به نفت با قیمت 93 دلار در هر بشکه نیاز داشت و در صورت احتساب هزینه‌های پروژه‌های کلان ولیعهد سعودی، این قیمت به 108 دلار می‌رسید. در چنین شرایطی، فشار مضاعفی بر منابع مالی دولت وارد شده است و تداوم این روند می‌تواند توازن مالی کشور را با چالش‌های عمیق‌تری مواجه سازد.
سفر وزیر صنعت و منابع معدنی عربستان به فرانسه
بندر الخریف وزیر صنعت و منابع معدنی سعودی در جریان سفر به پاریس و بازدیدهای از شرکت «ایرباس هلیکوپترز» در «مارینیان» فرانسه، درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت هوانوردی، شامل ساخت و نگهداری هلی‌کوپتر و پهپاد، مذاکره کرد. ضمنا وی مراسم «روز صنعت» را که در دفتر مرکزی شرکت ایرباس هلیکوپترز در شهر مارینیان فرانسه برگزار شد، افتتاح کرد که هدف از آن ارتقای همکاری‌های صنعتی و معدنی و بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک در بخش‌های نویدبخش، به‌ویژه هوانوردی و مواد غذایی بود. این مراسم که تأمین‌کنندگان قطعات و ارائه خدمات هواپیماهای ایرباس و شرکت‌های هوانوردی سعودی را زیر یک سقف گردهم آورده بود، به بررسی فرصت‌های همکاری در صنعت هوانوردی و افزایش مشارکت‌های سرمایه‌گذاری بین دو طرف اختصاص داشت. وی در سخنرانی افتتاحیه خود، بر اهمیت صنعت هوانوردی به عنوان یکی از برجسته‌ترین بخش‌های صنعتی پیشرفته تأکید کرد و گفت که بومی‌سازی و توسعه این صنعت در استراتژی ملی صنعتی عربستان سعودی، بخشی از اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰ پادشاهی است. وی افزود که این صنعت نقش اساسی در تنوع‌بخشی به اقتصاد ملی و ارتقای توانمندی‌های تولیدی پادشاهی دارد. وی همچنین اشاره کرد که برای تسریع بومی‌سازی بخش هوانوردی و توسعه قابلیت‌های تولیدی آن، پادشاهی سعودی بر چندین عامل کلیدی تأکید دارد. این عوامل شامل بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته، توانمندسازی بخش خصوصی، تقویت مشارکت‌های بین‌المللی، جذب سرمایه‌گذاری‌های نویدبخش و بهره‌برداری از دارایی‌های استراتژیک عربستان نظیر موقعیت جغرافیایی، قیمت‌های رقابتی انرژی، منابع معدنی غنی و استعدادهای جوان است. هدف نهایی، تبدیل این کشور به یک قطب جهانی برای صنعت هوانوردی است. وی در پایان از شرکت ایرباس هلیکوپترز و شبکه تأمین‌کنندگان آن خواست تا همکاری‌های خود را با عربستان گسترش دهند و به چشم‌انداز همکاری مشترک برای ایجاد یک سیستم هوانوردی پایدار و رقابتی دست یابند. وی همچنین افزود که عربستان چندین زیربخش در صنعت هوانوردی را شناسایی کرده است که ارزش فرصت‌های سرمایه‌گذاری منحصر به فردی آن بیش از 2.7 میلیارد دلار برآورد می‌شود. این بخش‌ها شامل خدمات تعمیر و نگهداری سازه‌های هواپیما، تعمیر قطعات هواپیما و ساخت پهپادها می‌شود. وزیر الخریف همچنین به استراتژی صنعتی ملی عربستان سعودی اشاره کرد که تولیدات پیشرفته، از جمله بخش هوانوردی، را در هسته تحول صنعتی خود قرار داده و هدف دارد تا تولید ناخالص داخلی صنعتی را از ۸۸ میلیارد دلار به ۳۷۷ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۵ افزایش دهد. در این جلسه، تمرکز استراتژی ملی صنعتی عربستان بر توسعه صنعت هوانوردی به عنوان یکی از اولویت‌های راهبردی تشریح شد. ضمنا تصریح شد که عربستان در مسیر تبدیل شدن به یک قطب جهانی در صنعت هوانوردی است.
تشکیل شورای تجاری سعودی – هلندی
پس از موافقت سازمان تجارت خارجی سعودی، اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عربستان با انتشار اطلاعیه ای از تشکیل شورای تجاری سعودی–هلندی خبر داد. رئیس شورای تجاری سعودی–هلندی، اظهار داشت که تشکیل این شورا مرحله‌ای جدید در مسیر روابط اقتصادی میان عربستان سعودى و هلند به‌شمار می‌رود؛ گامی‌که با هدف توانمندسازی بخش‌های خصوصی دو کشور در بهره‌برداری از فرصت‌های سرمایه‌گذاری نویدبخش و تقویت شراکت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری میان آن‌ها صورت گرفته است. شایان ذکر است که اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عربستان و همتای آن در هلند در آوریل ۲۰۲۴ توافق‌نامه‌ای را در خصوص تأسیس شورای تجاری سعودی – هلندی به امضا رساندند که فعالیت رسمی آن آغاز شد. این شورا به‌عنوان بستری مهم برای فعالان اقتصادی دو کشور در نظر گرفته می‌شود.
پایان نخستین نمایشگاه بین‌المللی فرانچایز شناور در جده
نخستین نمایشگاه بین‌المللی فرانچایز شناور در جده با حضور سرمایه‌گذاران و کارآفرینانی از عربستان سعودی و مشارکت بیش از ۲۴ کشور جهان به کار خود پایان داد. این رویداد منحصربه‌فرد بر روی کشتی کروز "آرویا" برگزار شد و فرصتی برای تلفیق گردشگری و سرمایه‌گذاری در فضایی نوآورانه، هم‌راستا با اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان فراهم آورد. در مراسم اختتامیه، رئیس کمیته ملی فرانچایز، از راه‌اندازی یک پلتفرم الکترونیکی تعاملی برای اتصال برندها به سرمایه‌گذاران بین‌المللی خبر داد. این پلتفرم خدماتی از جمله ارزیابی صلاحیت، بازاریابی، پشتیبانی فنی و همچنین تأسیس یک شرکت ملی با هدف اتحاد برندهای سعودی و توسعه فعالیت آن‌ها در بازارهای جهانی از طریق مشارکت‌های راهبردی و ارائه خدمات یکپارچه را شامل می‌شود. در حاشیه این نمایشگاه، چندین توافق‌نامه همکاری استراتژیک میان کمیته ملی فرانچایز وابسته به فدراسیون اتاق‌های بازرگانی عربستان، سازمان شرکت‌های کوچک و متوسط (منشآت)، بانک توسعه اجتماعی و انجمن رستوران‌ها و کافه‌داران عربستان سعودی به امضا رسید.