توجه به تجاری سازی در توسعه علم و فناوری در کوبا

نوآوری و علم به عنوان ستون‌های اساسی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کوبا شناخته می‌شوند که مدیریت این مهم بر عهده وزارت علم ، فناوری و محیط زیست( CITMA ) این کشور می‌باشد.

دولت کوبا اخیرا مقررات جدیدی را با هدف تقویت سیستم علم، فناوری و نوآوری در کشور اعلام و به اجرا گذارده است . این مقررات شامل مشوق های اقتصادی برای محققان، انعطاف پذیری رویه‌ها و گسترش صندوق حمایت علم و نوآوری برای تامین مالی پروژه‌های غیرقابل بازگشت و خطر پذیر است. این مقررات با هدف تقویت ساختارهایی که علم، فناوری و نوآوری را پیش می‌برند و محققان را تشویق به ادامه فعالیت می‌کند ایجاد شده است.

وظایف این وزارتخانه دارای دو جهت اصلی است :

1-اینکه سیاست ها، هنجارها، مقررات قانونی و سایر ابزارها را برای جهت دهی فعالیت های علم، فناوری و نوآوری در سطح ملی ایجاد می‌کند.

2-مراکز مرتبط و نهادهای زیر مجموعه خود را قادر می سازد تا سیاست های مذکور را اجرا کنند. توضیح آنکه  این مراکز مرتبط در سیستمی متشکل از 87 مؤسسه مختلف که Citma در حال حاضر در درون تشکیلات خود دارد توسعه می‌یابد که در میان آنها 47 مؤسسه در حوزه علم، فناوری و نوآوری فعال هستند.

بدیهی است ادغام همه این نهادها در سیستم تجاری کشور کوبا که توسط گروه بازرگانی وزارت علم، فناوری و محیط زیست موسوم به INNOMAX در زیر مجموعه  Citma صورت می‌گیرد ، بدون تردید یک نقطه قوت بزرگ برای توسعه علم و فناوری در کشور خواهد بود.

وزارت علم، فناوری و محیط زیست کوبا تحت نظارت خود شرکت‌ هایی دارد که ارزش نسبتا" بالایی از نظر فعالیت تجاری دارند. این شرکت ها و یا آژانس ها به شیوه ای پایدار در تحول نظام علم، فناوری و نوآوری برای کل کشور فعالیت می‌کند. نهادهایی مانند آژانس محیط زیست، آژانس علوم اجتماعی و آژانس هسته ای کوبا از این جمله اند . این آژانس‌ها گروهی از خدمات مهم در سطح دولتی را ارائه می‌دهند که بر اساس اولویت‌های بخش‌های محلی و دولت‌ها، با مشارکت دانش، ابزارها و فناوری‌های جدید توسعه می‌یابند. اینها عناصر ضروری برای رسیدگی به چالش های توسعه در هر یک از مناطق هستند. خدمات ارائه شده توسط این آژانس‌ها متنوع است و حوزه‌هایی مانند اپتیک، سایبرنتیک، ریاضیات، تکنیک‌های هسته‌ای کاربردی در بهداشت عمومی، مهندسی محیط زیست، امنیت و حفاظت رادیولوژیکی را در بر می‌گیرد. آنها همچنین مسئول توسعه و نظارت بر سیستم های نظارت لرزه شناسی، هواشناسی و آب هستند. این مؤسسات تحقیقات علمی انجام می دهند و خدمات علمی-تکنولوژیکی با ارزش افزوده بالا را با هدف توسعه اجتماعی و اقتصادی و مراقبت و حفاظت از محیط زیست ارائه می نمایند. آنها همچنین مطالعاتی را در مورد آسیب پذیری‌ها و خطرات در پاسخ به سناریوهای اقلیمی انجام می دهند که به تصمیم گیری و توسعه سیاست ها و ابزارهای جدید کمک می‌کند. بیش از 130 مطالعه در مورد این موضوعات در سراسر کشور انجام شده است که منبع مهمی از دانش برای تصمیم گیری مبتنی بر علم است که امکان برنامه ریزی برای توسعه را در کشور فراهم می سازد .

یکی دیگر از وظایف مهم سیستم علم، فناوری و نوآوری در کوبا ، مشاوره و صدور گواهی در مورد جنبه‌های مالکیت صنعتی و پروژه‌های سرمایه گذاری داخلی و خارجی است. باتوجه به اینکه قابلیت ها و فناوری‌های جدید مرتبط با مدیریت اسناد و حافظه تاریخی در حال توسعه است، عملکرد لازم در زمینه استاندارد سازی، اندازه گیری و مدیریت کیفیت با هدف صادرات تجاری محصولات دانش بنیان برجسته می‌گردد .

گروه بازرگانی علم، فناوری و محیط زیست (INNOMAX) نیز 22 سال است که فعالیت می‌کند. در ابتدا، این گروه از هشت شرکت تشکیل شده بود، اما به مرور زمان و طی فرآیندهای مختلف، به ترکیب فعلی خود رسید که شامل پنج شرکت دولتی، یک شرکت تجاری با سرمایه 100 درصد کوبایی و یک دفتر مرکزی در هاوانا است. از میان شرکت‌های مؤسس این گروه، چهار شرکت همچنان در حال فعالیت هستند. این شرکت‌ها در طول این سال‌ها نتایج اقتصادی و مالی مطلوبی کسب کرده‌اند، سود می‌آورند و به بودجه دولت کمک می‌کنند. همچنین با بهره‌وری بالا و محیط کنترلی مناسب، بر اساس معقول بودن صورت‌های مالی و سیستم‌های کنترل داخلی کافی، رده بندی و مورد ارزیابی قرار می‌گیرند . این گروه در حال حاضر 1281 کارمند دارد که از این تعداد 29 درصد زن و 25 درصد فارغ التحصیل با تجربه و مهارت های پیشرفته هستند. از این تعداد، 30 درصد دارای مدرک دکتری، کارشناسی ارشد یا فوق لیسانس تخصصی هستند. این به گروه بازرگانی اینومکس این امکان را می دهد طیف گسترده ای از خدمات حرفه ای و عمومی را به مشتریان ارائه دهد . در میان خدمات حرفه ای، خدماتی که از فناوری‌های اطلاعاتی استفاده نوآورانه می‌کنند و خدماتی که راه حل های زیست محیطی و فناوری با ارزش افزوده بالا را ارائه می‌کنند می‌توان برشمرد . عمده این محصولات و خدمات به عنوان بستری برای صادرات عمل می‌کنند. بطوری که ایننومکس طی ده سال گذشته تقریباً 70 میلیون دلار یا معادل آن از صادرات کالا و خدمات درآمد داشته است.

از جمله اهداف آتی گروه بازرگانی اینومکس ، ترویج یک اکوسیستم کاری است که ترغیب به ادغام کارگران جدید، به ویژه جوانان، در بخش کسب و کار های نوآورانه برای بهینه سازی محصولات و خدمات خود از طریق استفاده فشرده از علم و فناوری، مدرن کردن این خدمات و همچنین کمک به تحول دیجیتالی فرآیندها را پیشنهاد می دهد.

دو شرکت گاما ( GAMMA ) و سیتماتل (  Citmatel ) که در زیر مجموعه گروه بازرگانی علم، فناوری و محیط زیست ( اینومکس ) قرار دارند از سابقه فعالیت قدیمی در حوزه تجاری سازی فناوری برخوردارند .       Inversiones Gamma یک شرکت علم، فناوری و نوآوری است که در سال 1988 میلادی تأسیس شد و توانسته خود را به عنوان معیاری در تبدیل نتایج علمی‌به محصولات و خدمات قابل اجرا برای توسعه پایدار کشور معرفی کند.  شرکت گاما با تیمی متشکل از 111 کارمند که 25 درصد آنها دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکتری هستند، همکاری نزدیکی با مراکز تحقیقاتی، دانشگاه‌ها و سایر نهادهای علمی‌کشور داشته است . یکی از برجسته ترین دستاوردهای گاما کمک آن به احیای سواحل و اکوسیستم های ساحلی است. گاما بیش از 15 سال است که مسئول برنامه سرمایه گذاری ملی برای بازیابی سواحل کوبا بوده است و  از ترکیب روش هایی که قدمت بعضی از آنها به بیش از 40 سال قبل باز می‌گردد در فعالیت های خود استفاده می‌کند. این کار نه تنها به سود سواحل اصلی کوبا بوده، بلکه امکان صادرات کمک های فنی و مهندسی به کشورهایی مانند مکزیک و جمهوری دومینیکن را نیز فراهم کرده است. گاما همچنین به توسعه فناوری‌هایی مانند SGESTMAN، ( نرم افزاری اختصاص داده شده برای تعمیر و نگهداری به کمک رایانه) که در بخش هایی مانند بیوتکنولوژی، گردشگری و  حوزه بهداشت و سلامت پیاده سازی شده ،  کمک نموده است. این شرکت همچنین در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر، نصب نیروگاه‌های تولید فتوولتائیک در تاسیسات مختلف در سراسر کشور سرمایه گذاری کرده است. از جمله پنل‌های خورشیدی را بر روی سقف تأسیسات بلااستفاده نصب کرده‌ که به حاکمیت انرژی کشور کمک نموده است . شرکت دیگر  CITMATEL است که یک شرکت با فناوری پیشرفته می‌باشد که راه حل های نوآورانه ای در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات بوجود آورده است. سیتماتل با بیش از 90 پروژه در حال توسعه، توانسته است خود را به عنوان پیشرو در ایجاد نرم افزار، خدمات زیرساختی چند رسانه ای و دیجیتال قرار دهد. CITMATEL در حقیقت یک شرکت دانش بنیان است که به ایجاد کالاها و خدماتی می‌پردازد که نیازهای اقتصاد و جمعیت را برآورده می‌کند. از جمله خدمات تجاری قابل توجه این شرکت دانش بنیان ، ثبت دامنه، چاپ سه بعدی و تجارت الکترونیک می‌باشد که به بیش از 60 فروشگاه آنلاین اجازه داده است تا محصولات خود را به بازار عرضه کنند.

با پیشرو بودن شرکت هایی مانند گاما و CITMATEL، کوبا به سمت آینده ای پایدارتر و از نظر فناوری، پیشرفته تر حرکت می‌کند. با این حال، چالش ها همچنان باقی است و ترکیب استعدادهای جدید و بهینه سازی فرآیندها همچنان کلید حفظ سرعت رشد و توسعه خواهد بود.

منبع :

http://www.cubadebate.cu/noticias/2025/02/26/grupo-empresarial-de-la-ciencia-la-tecnologia-y-el-medio-ambiente-cuales-son-sus-misiones-y-desafios/