آشنایی با بنادر و اقتصاد دریا محور در کوبا

فعالیت های بندری و دریانوردی در سطح ملی در کشور جزیره ای کوبا توسط قانون بنادر به شماره 230 تنظیم شده است که هدف آن سازماندهی و توسعه پایدار بنادر، تعیین و طبقه بندی بنادر و ارائه خدمات بندری دریایی است. سیستم بنادر ملی کوبا تمامی امکانات بندری در کشور اعم از بارگیری و تخلیه انواع کالاها و مسافران، تعمیر و یا ساخت کشتی‌ها و نیز مسائل دفاعی، گردشگری، ورزشی و سایر خدمات دریایی را تحت پوشش قرار می‌دهد. این سیستم همچنین شامل لنگرگاه‌ها، اسکله‌ها و کانال‌هایی است که به کشتی‌ها اجازه دسترسی به خشکی را می دهد و نیز امکان استفاده از سیستم‌های ارتباطی و علائم برای ایمنی ناوبری را فراهم می سازد. گوبا دارای 5 بندر اصلی و بزرگ و تعداد زیادی بنادر کوچک می‌باشد.

سیستم بنادر ملی کوبا متشکل از پایانه‌های مختلف جهت مصارف متعدد است که از جمله می‌توان به پایانه‌های مدرن بارگیری شکر فله، پایگاه سوپر تانکرها، بنادر مدرن ماهیگیری، تسهیلات جابجایی تخصصی غلات و فله تمیز، پایگاه سیمان و سایر فله‌های کثیف، اسکله‌ها و تجهیزات تکنولوژیکی برای جابجایی محموله‌های معمولی، سنگین و کانتینرها اشاره کرد.

وظایف نهادهای بندری کوبا

• حمل و بارگیری نفت پالایش شده و محصولات نفتی فرآوری شده و سوخت، روغن‌های روان کننده و گاز تولیدی در پالایشگاه‌ها .
• بارگیری، تخلیه، انبارداری، پذیرش و ارسال انواع کالا از جمله محموله عمومی، محموله‌های مایع، محموله دریایی کثیف، بار کیسه‌دار، عملیات حمل و نقل چند وجهی با Transcargo ، حمل و نقل کانتینر، ارائه خدمات حمل و نقل کالا، انبارهای خالی کانتینری، تحت قوانین گمرکی و از طریق پایانه‌های بندری.
• تولید کود و خوراک دام، دریافت مواد خام از طریق پایانه‌های بندری یا استفاده از ضایعات تولید غلات.
• امکانات پذیرش و نگهداری مواد اولیه تولید صابون و مواد شوینده در مخازن.
• ذخیره سازی روغن‌های خام با منشاء گیاهی پالایش شده برای مصارف انسانی
• مدیریت شرکت های با فعالیت های مختلف مانند قایق های حمل و نقل مسافری .
• شرکت هایی که فعالیت های ناوگان، تعمیر کشتی و فرآوری مواد غذایی را با هم انجام می دهند.
• ایجاد سرمایه گذاری مشترک با سرمایه خارجی و کوبایی در ساخت کارخانه کشتی سازی و تعمیر کشتی.
• اجاره محوطه، انبار، اسکله، آکواریوم، ادارات، تجهیزات بندری و ... توسط شرکت های مستقر در بنادر

پنج بندر اصلی کوبا

کوبا جزیره ای است که در دریای کارائیب و در 145 کیلومتری فلوریدا واقع شده است. این جزیره به عنوان یک مقصد گردشگری چیزهای زیادی برای کشف دارد. بنادر کوبا نقطه شروعی عالی برای کاوش در این جزیره و جاذبه‌های فراوان آن است. بنادر اصلی کوبا عبارتند از: هاوانا، سانتیاگو د کوبا، سینفوئگوس، ماتانزاس و ماریل که آخری به تازگی توسعه یافته است. در ادامه توضیحاتی در خصوص این بنادر ارائه می‌گردد:

1. بندر هاوانا

بندر هاوانا در ساحل شمالی استان‌هاوانا و در خلیجی به همین نام واقع شده و کانال ورودی نسبتا کوتاه و مستقیمی دارد. در سمت شمال ورودی قلعه موررو و فانوس دریایی قرار دارد. بندر هاوانا بندر اصلی کوبا و یکی از مهم ترین بنادر در دریای کارائیب است. هاوانا پایتخت کوبا و پرجمعیت ترین شهر این جزیره است و به همین دلیل این بندر شلوغ است. بندر هاوانا از طریق یک کانال مستقیم کوتاه به طول 1.5 کیلومتر و عرض 220 تا 330 متر شروع می‌شود . این بندر سه لنگرگاه دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:

لنگرگاه شماره ۱ (لنگرگاه اصلی لاتاساخرا و یا به اختصار Atares) : این لنگرگاه در بخش مرکزی بندر واقع شده است و ظرفیت 5 شناور با حداکثر طول 230 متر را دارد. کف آن از گل سخت است و در مقابل بادهای شدید حفاظت شده است به جز زمانی که بادهای شمال غربی مداوم وجود داشته باشد.

لنگرگاه شماره 2 ( Marimelena  معروف به کازابلانکا) : این لنگرگاه در شمال کانال و برای دسترسی به پالایشگاه‌هاوانا ایجاد شده است و توسط کشتی‌های کروز و ساحلی استفاده می‌شود. عمق آن بین ۷.۶ تا ۸.۲ متر است و کف آن از گل نرم است. لنگرگاه دارای ظرفیت لنگر انداختن برای 4 کشتی با حداکثر طول 165 متر است.

لنگرگاه شماره 3 (گواناباکوا / Guanabacoa ) : این لنگرگاه واقع در ورودی گواناباکوا است و ظرفیت لنگر انداختن 3 کشتی با حداکثر طول 150 متر را دارد. از این لنگرگاه برای ماهیگیری و کشتی‌های متفرقه استفاده می‌شود. عمق آن 4.6 تا 11.9 متر است و کف آن از گل نرم است.

بندر هاوانا با توجه به امکاناتی که دارد، مهمترین بندر است و تردد بار آن عمدتاً به سمت واردات، صادرات و کابوتاژ انواع کالاها است.

خدمات اصلی ارائه شده توسط بندر هاوانا

خدمات ارائه شده در بندر هاوانا متشکل است از واردات و صادرات محموله‌های عمومی‌شامل محموله‌های فله کثیف، ضایعات، مصالح ساختمانی، بارهای فله تمیز، محموله‌های کیسه ای، الوار، مواد غذایی، روغن خودرو، محموله‌های مایع و تنباکو . علاوه بر این ارائه خدمات حمل و نقل کانتینری، پهلوگرفتن، بکسل کردن شناورها ، جمع آوری زباله، تعمیر کشتی، کنترل گمرکی و خدمات دریانوردی و نجات.

2. بندر ماریل

ترمینال کانتینری ماریل: این پایانه به دلیل موقعیت ممتاز خود، یک تأسیسات بندری لجستیکی است که به عنوان یک نقطه حمل و نقلی کوبا برای تردد دریایی در دریای کارائیب استفاده می‌شود. این بندر با اتصال مسیرهای شمال - جنوب و شرق - غرب در منطقه که در ۴۵ کیلومتری‌هاوانا واقع شده است در هسته منطقه توسعه ویژه اقتصادی ماریل (ZEDM) قرار دارد. وسعت این بندر ۴۶۵ کیلومتر مربع است. این پایانه که با عنوان TC Mariel نیز شناخته می‌شود در 27 ژانویه 2014 و همزمان با آغاز مراسم دومین اجلاس جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب در هاوانا افتتاح شد. این بندر با هدف ترویج منفعت اقتصادی پایدار همگام با توسعه  آینده در کوبا ساخته شده است و بهترین و جدیدترین بندر کوبا برای حمل و نقل کانتینری قلمداد می‌گردد و از تجهیزات نو به روز بندری استفاده می نماید.

ویژگی‌های اصلی بندر ماریل

• طراحی شده برای ارائه خدمات به کشتی‌های با سایز پاناماکس جدید
• قابلیت ردیابی کانتینرها به صورت 24 ساعته در کل طول هفته
• بندر امن در برابر طوفان
• دسترسی سریع و ایمن به اسکله ترمینال
• کارکنان واجد شرایط و دارای انگیزه بالا

بندر ماریل فرآیندهای دریافت و تحویل کانتینرها، ذخیره سازی و همچنین بارگیری و تخلیه را انجام می دهد. در این بندر همچنین پهلوگیری کشتی‌ها، تثبیت و استحکام بخشیدن به محموله‌های نورد، تعمیر واحدهای یخچال دار و وزن مجدد، بازرسی، تمیز کردن و ضد عفونی کردن کانتینرها صورت می‌پذیرد. خدمات ارائه شده برای طیف گسترده ای از مشتریان از جمله خطوط کشتیرانی، واردکنندگان و صادرکنندگان، حمل و نقل کالا، سایر نهادهای بندری و زنجیره لجستیک داخلی انجام می‌گیرد.

این بندر به سه نوع وسیله حمل و نقل شامل خودرویی، راه آّهن و دریایی دسترسی دارد که این امر موجب می‌شود طیف وسیعی از نیازهای شرکت ها را برآورده کند. همچنین امکان ادغام ساختارهای مختلف را فراهم می‌کند تا با مدیریت صحیح فرآیندها از رضایت مشتریان اطمینان حاصل شود.

جهت انجام فرآیند پذیرش و تحویل، بندر ماریل دارای یک پارکینگ در فضای باز برای وسایل نقلیه سبک و سنگین است که برای فعالیت بازرسی طراحی شده است. این ترمینال از طریق شش درب برای وسایل نقلیه موتوری قابل دسترسی است: دسترسی شماره 1 برای ورود و خروج بارهای بزرگ طراحی شده است. در حالی که دسترسی‌های 2 و 3 امکان ورود و توزین وسایل نقلیه با کانتینرهای پر و خالی را فراهم می‌کند. علاوه بر این دارای ترازو و چاپگر های مخصوص است که منعکس کننده ترتیب عملیات در داخل ترمینال و محل کانتینرها برای دریافت یا تحویل، اسکن و یا وزن کردن است. از طرفی دربهای 4 و 5 و 6 به خروجی خودروهای کانتینری دار اختصاص یافته و دارای باسکول نیز می‌باشد. همه دربها دارای سیستم های هوشمند برای ضبط داده‌ها و همچنین کنترل های اشعه X هستند. آنها به طور مستقیم به سیستم عامل ترمینال (TOS) مرتبط می‌باشند، بنابراین فعالیت های انجام شده در آنها در سیستم ثبت می‌شود. برای عملیات پذیرش و یا تحویل بار از طریق خط راه آهن، برنامه ریزی‌های لازم بایستی از قبل هماهنگ گردد .

بارگیری و تخلیه

کلیه فرآیندهای بارگیری و تخلیه شناورها، قایق ها و تجهیزات دریایی به چهار فرآیند فرعی تقسیم می‌شوند:

• برنامه ریزی قبل از ورود کشتی
• پهلوگیری، بازرسی و رهاسازی شناور توسط مقامات مرزبانی
• بازکردن، تخلیه، بارگیری
• بسته شدن اسنادی عملیات و اعزام شناور

سیستم عامل ترمینال هوشمند کانتینری (CITOS) قابل مقایسه با موارد استفاده در مدرن ترین بندرهای جهان است که امکان ردیابی کانتینرها در 24 ساعت شبانه روز و 7 روز هفته و همچنین اجرای موارد زیر را فراهم می‌کند:

• برنامه ریزی و نظارت خودکار
• کنترل عملیات اسکله و محوطه
• تبادل الکترونیکی داده (EDI)
• تجزیه و تحلیل تصمیمات اتخاذ شده
• در دسترس بودن پورتال وب برای مشتریان و همچنین خدمات گمرکی و خدمات اداره بندر و غیره

علاوه بر این، تمام دروازه‌ها مجهز به موارد زیر هستند:

• سیستم های هوشمند برای جمع آوری داده‌ها
• سیستم تشخیص خودکار کاراکتر (OCR)
• کنترل بررسی آسیب (CDI)
• تشخیص خودکار حروف اختصاری و شماره پلاک جلوی خودروها
• نمایشگر LCD/LED
• ویدئو-اینترکام

مدیریت این بندر مطابق با استانداردهای  NC ISO 9001، NC ISO 14001  و  NC ISO 45001 کار می‌کند. سیستم مدیریت بر حصول اطمینان از باقی ماندن شرکت در اولویت مشتریان برای عملیات بندری خود، ارتقای آموزش و توسعه پرسنل، با هدف داشتن سرمایه انسانی شایسته برای تحقق اهداف استراتژیک و اهداف شرکت متمرکز است.

زیرساخت های بندر ماریل

ترمینال کانتینری برای بهره برداری از کشتی‌های مدل جدید پانامکس با کمک زیرساخت های نصب شده زیر طراحی شده است:

• طول اسکله: 702 متر
• عمق اسکله: 17.9 متر
• مساحت کل: 54.9 هکتار
• مساحت محوطه کانتینر: 27.7 هکتار و با ظرفیت ۸۰۰ هزار TEU در سال
• ظرفیت انباشته کانتینر ریفر: 2 بلوک
• جرثقیل اسکله سوپر پست پانامکس (STS): ۴ (ظرفیت بالابری 65 تن با پخش کننده)
• جرثقیل دروازه ای تایر لاستیکی (RTG): ۱۲ عدد (ظرفیت بالابری 40 تن)
• جرثقیل دروازه ای ریلی (RMG): ۲ عدد (ظرفیت بالابری 40 تن)
• نگهدارنده کانتینرهای خالی (ECH): ۲ عدد (به ارتفاع 7 طبقه روی هم چیده می‌شوند)
• Prime Movers: ۲۲ دستگاه با تریلر با ظرفیت بارگیری 70 تن
• محوطه راه آهن: 4 مسیر عملیاتی با طول 650 متر
• کنترل های اشعه X : 2 دستگاه اشعه ایکس با 2 اسکنر با تکنولوژی بالا که 24 ساعته توسط گمرک عمومی‌کوبا کار می‌کنند
• دروازه‌های دسترسی خودرو و راه آهن
• اینترکام تصویری، نمایشگر LCD/LED و کنترل های اشعه X
• سیستم توزین با 7 باسکول

محوطه کانتینری به سه قسمت بزرگ تقسیم شده است:

• کانتینرهای خالی
• کانتینرهای یخچال دار
• کانتینرهای خشک

3. بندر سانتیاگو دِکوبا

سانتیاگو دِ کوبا دومین شهر بزرگ کوبا و در جنوب این جزیره واقع شده و تقریباً 965 کیلومتر با هاوانا فاصله دارد. این بندر به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز خود یک بندر کلیدی در کوبا محسوب می‌شود، زیرا در گذرگاه مسیرهای دریایی مهم، مرتبط با تجارت بین المللی، عمدتاً با حمل و نقل کانتینری قرار دارد.

بندر سانتیاگو دِ کوبا شامل مناطق مختلف و خلیجی به همین نام است که سه ناحیه ۱، ۲ و ۳ آن مهمترین نواحی این بندر به ترتیب در شمال، شمال شرق و شمال غرب این خلیج قرار دارد . این سه ناحیه به طور مستقیم با شهر سانتیاگو دِ کوبا ارتباط دارد. در داخل خلیج تأسیسات مهمی از اسکله‌ها قرار دارد که در آن فعالیت های بندری مختلف مانند پالایشگاه نفت، آسیاب گندم، کارخانه سیمان، کشتی سازی خوان دیاز و کشتی سازی دامکس، یخچال ها و سردخانه‌های ماهیگیری و شیلات و ترمینال جابجایی مسافر به نقاط مختلف خلیج در آن صورت می‌گیرد. در شمال منطقه خلیج شماره 1، اتصال راه‌آهن قرار دارد. دسترسی دریایی به بندر توسط یک کانال دسترسی به طول 7.63 کیلومتر صورت می‌پذیرد. در این شهر فعالیت های گردشگری همچون قایق سواری، کارناوال های آبی و غیره نیز انجام می‌شود.

زیرساخت‌های بندری-دریایی فعلی بندر سانتیاگو د کوبا امکان بهره‌برداری از کشتی‌ها و جابجایی محموله‌هایی مانند سوخت، سیمان، غلات، محموله‌های یخچال‌دار، ماهیگیری، محموله‌های عمومی، کانتینرهای مختلف، مصالح ساختمانی و فله کثیف و تمیز را فراهم می‌کند. در این بندر خدمات پهلوگیری، اجاره تجهیزات، اجاره انبار، اجاره تاسیسات بندری و سایر خدمات نیز به مشتریان عرضه می‌شود.

خدمات ارائه شده

• دارای آژانس های مختلف ترخیص کننده کالا
• هدایت کشتی و تامین نیروی انسانی ماهر برای دریانوردی
• پشتیبانی بکسل و مانور شناورها
• تعمیرات جزئی کشتی
• تامین آب
• تامین سوخت
• تامین خدمات مهاجرت
• خدمات گمرکی
• خدمات بهداشتی و گیاهی و قرنطینه ای
• ساخت و/یا تعمیر قایق
• خدمات کلی دریایی
• جابجایی مسافر: حمل و نقل محلی و سفرهای دریایی

4. بندر ماتانزاس

بندر ماتانزاس در 80 کیلومتری‌هاوانا در ساحل شمالی جزیره کوبا قرار دارد. ماتانزاس شهری شلوغ با فعالیت ها و جاذبه‌های فراوان است. خلیج ماتانزاس یک خلیج باز است که عمق آن در دهانه 546 متر است و آن را به دومین خلیج عمیق در کوبا تبدیل می‌کند. در ساحل شمالی استان ماتانزاس شهری به همین نام واقع شده است. این بندر در حال حاضر مهمترین بندر کوبا برای تردد ابر نفتکش های حامل نفت است. این خلیج دارای امکانات بندری مهمی‌برای حمل و نقل محموله‌های عمومی همچون شکر فله و کیسه ای، عسل، کود، روغن و غیره است. همچنین پایگاهی برای عملیات سوپرتانکر نیز در آنجا قرار دارد و بخش عمده ذخایر سوخت و نفت خام کوبا بهمراه تاسیسات بندری برای واردات نفت خام و سوخت در این بندر تعبیه شده است.

      5. بندر سینفوئگوس

این بندر در ساحل جنوبی کوبا و در حدود 200 کیلومتری‌هاوانا قرار دارد. سینفوئگوس شهری شلوغ با فعالیت‌ها و جاذبه‌های فراوان است. مهمترین و بزرگترین پالایشگاه کوبا در کنار این بندر قرار داشته و دارای یک ترمینال خاص برای پهلوگیری نفتکش های کوچک و متوسط  و تخلیه سوخت و نفت خام وارداتی و نیز و بارگیری فرآورده‌های نفتی و پالایش شده بوده و  نیز دارای مخازن نگاهداری سوخت می‌باشد . بطور کلی این بندر یک بندر با سایز متوسط بوده که به خط آهن سراسری کشور متصل است .

 

 

 

 

منبع :

• تارنمای ProCuba وابسته به وزارت تجارت خارجی و سرمایه گذاری خارجی کوبا