بررسی وضعیت نیروگاه‌های تولید برق شناور در کوبا

در بحران اخیر برق کوبا دولت این کشور از ظرفیت نیروگاه‌های شناور ترکیه استفاده کرد. این گزارش به بررسی رویکرد دولت کوبا به این نوع نیروگاهها و دلایل به خدمت گرفتن و از مدار خارج کردن نیروگاههای اجاره ای ترکیه ای در صنعت تولید برق کوبا می‌پردازد

در هفته‌های اخیر نیروگاه‌های شناور ترکیه با همان حالت بی سر و صدا که وارد کوبا شده بودند، شروع به ترک کوبا کردند. تا پایان ماه فوریه، تنها دو عدد از این نیروگاه‌ها در هاوانا باقی مانده بودند که مجموعاً ظرفیت آن حدود 300 مگاوات (MW) بود. اینها بقایای ناوگانی هستند که در سال 2023 از هشت کشتی تشکیل شده بود که یک چهارم برق تولید شده در جزیره را تامین می‌کردند. در سال 2022 ویسنته دلا او لوی، وزیر انرژی و معادن، از حضور شناورهای تولید برق دفاع کرد و آنها را به عنوان "سریع ترین و موثرترین راه برای افزایش ظرفیت تولید برق در کوبا " توصیف کرد. اظهارات وی که طی یک پادکست با رئیس جمهور میگل دیاز کانل بیان شد، جزئیاتی در مورد قراردادهای امضا شده بین شرکت دولتی برق کوبا (UNE) و هلدینگ کارادنیز، مالک و اپراتور نیروگاه‌ها ارائه نکرد.

یک سوال رایج در میان متخصصان این بود که چرا کوبا با هلدینگ کارادنیز ترکیه قرارداد بست، در حالی که این جزیره در حال حاضر ده‌ها دستگاه ژنراتور صنعتی با فناوری مشابه که از نفت کوره نیز به عنوان سوخت اصلی خود استفاده می‌کردند، بهره می‌برد. چرا که اگرچه برخی از مجموعه‌های ژنراتور های پشتیبان تولید برق موجود در داخل کشور نیاز به تعمیر و حتی قطعات یدکی دارند، اما به احتمال زیاد این سرمایه گذاری‌ها ارزان تر از اجاره ژنراتورهای شناور و پوشش هزینه‌های عملیاتی آنها بود.

در خلال چهار فروپاشی سیستم و شبکه سراسری برق ملی در سال‌های 2022 و 2024 ، مجموعه‌های ژنراتور نفت کوره کوبا یک مزیت اضافی دیگر را نشان دادند: توانایی آنها برای شروع به کار "سرد" - به معنای خود به خود - بر خلاف همتایان ترکیه ای خود که برای روشن کردن موتورهای خود به منبع تغذیه خارجی نیاز دارند. این شکست های سیستم ملی به مدیران UNE نشان داد که بازیابی باید از طریق زیرسیستم های منطقه ای انجام شود. ایجاد این زیرسیستم ها ، به همگام سازی مجموعه‌های ژنراتور برای تولید برق مورد نیاز برای اتصال مجدد مدارهای اولویت بندی شده متکی است. از آنجا نیروگاه‌های ترموالکتریک و بقیه شبکه دوباره فعال می‌شوند. هر منطقه باید قادر به تولید برق اولیه برای راه اندازی زیرسیستم خود باشد، کاری که نیروگاه‌های شناور قادر به انجام آن نبودند.

اعداد و ارقام

مشخص نیست که تصمیم برای کاهش تعداد ژنراتورهای شناور در کوبا تحت تأثیر ناتوانی فنی آنها در انطباق با واقعیت پیچیده انرژی جزیره بوده است یا خیر ؟ و یا اینکه هزینه تمام شده تولید برق توسط این نیروگاه‌های شناور علت اصلی پایان کار آنان در کوبا بوده است . از آنجا که میزان هزینه تولید برق نیروگاه‌های شناور تاکنون از سوی مراجع رسمی در کوبا منتشر نشده است بایستی به تجربه مشابه سایر کشورهای منطقه توجه نمود .کشور اکوادور در ماههای اخیر مجبور شد چندین شناور تولید برق از شرکت ترکیه ای را برای مقابله با بحران انرژی مورد استفاده قرار دهد که یکی از آنها تا همین اواخر در هاوانا مستقر بود. لذا تنها راه برآورد این هزینه‌ها استفاده از ارقام اکوادور به عنوان مرجع است، اگرچه شرایط توافق آنها احتمالاً با کوبا متفاوت است. قرارداد شناورهای تولید برق در اکوادور با نرخ پایه 10.37 سنت به ازای هر کیلووات برق تنظیم شدند. از این مبلغ، شرکت ترکیه ای موافقت کرد که 3.4 سنت را که به شرکت اکوادوری تامین کننده سوخت شناورها بازگرداند و در نهایت، شرکت کارادنیز ترکیه 6.97 سنت بهاء در هر کیلووات تولید برق را حفظ و برای خود اختصاص داد .

در سال 2023 آخرین سالی که مقامات کوبا ارقام رسمی‌برای آن منتشر کردند، نیروگاه‌های شناور برق ترکیه 4494 گیگاوات (GW) برق در کوبا تولید کردند که با توجه به ارقام فوق می‌توانست حداقل 313 میلیون دلار هزینه داشته باشد. این رقم شامل عرضه سوخت نمی‌شود که حتی با قیمت های ترجیحی، صورت حسابی بیش از 155 میلیون دلار خواهد شد که از منابع خارجی بصورت واردات سوخت تامین شده است . در مقام مقایسه و در همان سال ، نیروگاه‌های گاز سوز که به طور مشترک توسط اتحادیه برق کوبا (UNE)  و شرکت کانادایی Sherritt اداره می‌شوند، برق را به قیمت 5.74 سنت به ازای هر کیلووات در سال 2023 فروختند.

در پایان سال 2024، سایت تحلیل آماری Foresight Cuba اشاره کرد که توان خروجی نیروگاه‌های گازی Energas در کشور تنها 745 گیگاوات هستند و این مقدار تولید برق نمی‌توانند بطور مستقیم با نیروگاه‌های ترموالکتریک، نیروگاه‌های شناور یا مجموعه‌های ژنراتور مقایسه شوند . دلایل اقتصادی و زیست‌محیطی سرمایه‌گذاری در تولید برق با سوخت گاز قانع‌کننده است: جدا از انرژی‌های تجدیدپذیر، آنها نیروگاه‌هایی هستند که کمترین میزان کربن و کمترین هزینه‌های نگهداری را دارند و افزایش ظرفیت آنها از طریق سرمایه‌گذاری در صنعت نفت مفید خواهد بود.

فقدان داده‌های رسمی ، مقایسه فناوری‌های تولید برق را دشوار می‌کند. با این حال، بر اساس آمار محدود منتشر شده در گزارش‌های خبری و مقالات آکادمیک، به نظر می‌رسد که ژنراتورهای شناور برق تنها در مقایسه با منابع انرژی تجدیدپذیر مقرون به صرفه هستند، به ویژه به دلیل هزینه‌های عملیاتی بالای انرژی‌های تجدیدپذیر در مرحله راه‌اندازی. حتی مجموعه‌های دیزل ژنراتور نیز تقریباً با حاشیه‌های بازده مشابه نیروگاه‌های شناور شرکت ترکیه ای کار می‌کنند.

از سوی دیگر بنظر می رسد «مشکل» بوجود آمده برای نیروگاه‌های شناور ترکیه ای برای ادامه کار در کوبا ،  احتمالاً در دستمزد اپراتورهای خارجی و نحوه پیروی از چرخه‌های تعمیر و نگهداری مرتبط است. اپراتورهای خارجی حقوق بسیار بالاتری نسبت به کارگران کوبایی دریافت می‌کنند و به آنها به ارز خارجی پرداخت می‌شود. همچنین بعید است که چرخه‌های تعمیر و نگهداری با عجله یا نادیده گرفته شوند، همانطور که اغلب در صنایع کوبا اتفاق می افتد. انجام کارها به درستی هزینه ای دارد که در قیمت نهایی انرژی منعکس می‌شود، یکی دیگر از عوامل مهم در ساختار هزینه ژنراتورهای شناور، سوختی است که آنها استفاده می‌کنند. اگرچه نفت کوره یکی از کم هزینه ترین فرآورده‌های نفتی است، اما استفاده از آن در تولید برق هزینه قابل توجه و غیرعادی را به همراه دارد به ویژه زمانی که ژنراتور تولید برق به طور مداوم و شبانه روزی و به جای چند ساعت در روز کار می‌کنند.این در حالی است که به طور معمول، نیروگاه‌های حرارتی تولید برق که از سوخت  نفت خام، زغال سنگ یا گاز طبیعی استفاده می‌کنند برای تولید مداوم برق با مشکلات کمتری روبرو هستند چون نیاز آنان به تعمیرات دوره ای و خروج از روند تولید برق کاهش می یابد . علاوه بر این خروج نیروگاه‌های شناور شرکت ترکیه ای از کوبا همزمان با ساخت 55 پارک خورشیدی است که توسط چین تحت یک توافق دوجانبه تامین اعتبار شده و در حال اجرا می‌باشد .  

 منبع :

https://havanatimes.org/business/the-turkish-power-barges-leave-cuba-for-good/