تجارت خارجی و جذب سرمایه‌ خارجی ازبکستان در سال 2024

بر اساس گزارشی که در حضور رئیس جمهور ازبکستان از وضعیت توسعه اقتصادی و تجارت خارجی و همچنین جذب سرمایه گذاری خارجی ازبکستان در سال 2024 ارائه گردید، میزان تولید ناخالص داخلی کشور 6.5 درصد افزایش و به رقم 115 میلیارد دلار رسیده است. همچنین طی سال گذشته، 242 پروژه بزرگ و متوسط به ارزش 10 میلیارد دلار در کشور وارد فاز اجرایی شده است.

مهمترین نکات گزارش مقامات ازبک که در تاریخ 27 دیماه ارائه گردید بدین شرح است:

 جذب سرمایه گذاری خارجی

میزان جذب سرمایه گذاری خارجی در سال 2024 میلادی 1.6 برابر افزایش و به حدود 35 میلیارد دلار ارتقاء یافته است. بطور مشخص در سال گذشته میزان جذب سرمایه در زمینه‌هایی نظیر معدن، نفت و گاز، شیمی و کشاورزی دو برابر بالا رفته و حدود 50 شهرستان کشور بیش از 100 میلیون دلار سرمایه جذب نموده اند.

البته میزان جذب سرمایه گذاری در صنایع نساجی، کشف و استخراج گاز (سیستم‎های تحت مدیریت اوز ترانس گاز) ، آهن و فلزات (مجتمع متالورژی ازبکستان) و مدیریت و تأمین آب ازبکستان در این سال کاهش یافته است.

 این گزارش می افزاید:

سرمایه و کمکهای جذب شده توسط وزارت خانه‌هایی نظیر، اکولوژی و حفاظت محیط زیست، کشاورزی، فناوری‎های دیجیتال، حمل و نقل، ساخت و ساز، بهداشت، ورزش و فرهنگ در حد انتظار نبوده است. در سال 2024 برخی از فرمانداران شهرستان‌ها موضوع جذب سرمایه‎‌گذاری و افزایش صادرات را کنار گذاشته و به آن توجه نکرده اند. در این راستا، اکمل‎جان محمود‎علیف، استاندار سیردریا به دلیل اهمال و کم کاری از سمت خود برکنار گردید.

اهم برنامه‌های دولت برای افزایش جذب سرمایه گذاری خارجی در سال 2025

• تدوین برنامه برای 27 منطقه کشور با هدف جذب سرمایه 200 میلیون دلاری
• ماموریت به مقامات محلی برای افزایش بهره وری سرمایه گذاری‌های خارجی و جذاب نمودن فرصت های سرمایه گذاری
• تاسیس مرکز حمایت از کارفرمایان برای ورود به بازارهای بین المللی در محل اتاق های بازرگانی استانها
• جذب حمایت مالی بانک اروپایی ترمیم و توسعه (1.1 میلیارد دلار) و بانک توسعه اسلامی (یک میلیارد دلار) از پروژه‌های ازبکستان
• انتقال 12 پارک علمی و فناوری به شرکت های خارجی: تا اکنون 27 پروژه به ارزش 2.5 میلیارد دلار در این پارک ها مستقر بودند و در سال جدید قرار است با همکاری و مشارکت شرکتها و برندهای خارجی، پارک های علمی فناوری بیشتری ایجاد شوند.
• تقویت روند ایجاد مناطق آزاد تجاری: طی سال گذشته 589 شرکت در 22 منطقه آزاد تجاری حدود 42 تریلیون صوم (حدود 3.3 میلیارد دلار) تولید داشته اند که تنها 18 درصد کالاهای تولیدی آنها صادر شده و 372 کارفرما اصلا موفق به ارسال کالاهای خود به بازارهای خارجی نشدند. در این نشست مقرر گردید از این به بعد، مناطق آزاد تجاری صادرات محور تاسیس و در این راستا، شرکتهای ازبک با مشارکت شرکتهای خارجی، ارتقاء استانداردهای بین المللی و تولید کالاهایی با ارزش افزوده بالا را جهت ورود به بازارهای جهانی در دستور کار قرار دهند. طبق این گزارش، تاسیس منطقه آزاد تجاری نمنگان یکی از اولین پروژه‌هایی است که در حوزه نساجی و پوشاک در زمینی به مساحت 30 هکتار اجرایی خواهد شد.

در پایان این نشست به نخست وزیر ازبکستان دستور داده شد که برنامه ای سه ماهه با هدف جذب 42 میلیارد دلار سرمایه خارجی در سال 2025 تدوین نماید.

 

تجارت خارجی کشور

میزان تجارت خارجی کشور در سال 2024 به حدود 66 میلیارد دلار رسیده که نکته‌ حائز اهمیت افزایش 8.5 درصدی حجم صادرات ازبکستان برای اولین بار است که به میزان 27 میلیارد دلار رسیده است. در این نشست ارتقای صادرات کشور در سال 2025 تا سطح 30 میلیارد دلار هدف گذاری و در این راستا تصمیمات ذیل گرفته شد:

• تقویت حمایت های دولتی از کارفرمایان بخش های نساجی و صنایع تولید محصولات الکتریکی: به عقیده مقامات ازبک این صنایع به علت اینکه مواد خام آنها در کشور موجود و از طرف دیگر تجربه و دانش فنی آنها موجود است، ظرفیت افزایش تولید تا سه برابر وضعیت فعلی و صادرات به کشورهای منطقه را دارند.
• اختصاص 100 میلیون دلار جهت تاسیس سازمان مجزا برای تامین سرمایه در گردش صادرکنندگان ازبک
• اعطای مبلغ تا 20 هزار دلار به شرکتهای ازبک برای انطباق تولیدات با الزامات استانداردهای بین المللی با هدف ورود به بازار جهانی
• اختصاص 2 میلیون دلار برای ارتقاء تولیدات داخلی برای ورود به بازارهای بین المللی
• معافیت عوارض گمرکی واردات تجهیزات آزمایشگاهی به کشور توسط مراکز تحقیق و توسعه
• در راستای شناسایی ظرفیت ها و فرصت های بازارهای خارجی مقرر شد وزارت سرمایه گذاری، صنعت و تجارت ازبکستان امور تهیه و تدوین راهبرد 3 ساله صادراتی کشور را بر عهده داشته باشد.

در خصوص مکانیزم تولید و فراوری محصول پنبه نیز قرار شد از شروع سال جدید خوشه‌های تولید پنبه کشور محصولات خود و قیمتهای پیشنهادی، همچنین نیازهای خود را در بورس کالا عرضه کنند. بدین ترتیب کشاورزان و تجار مساعدترین شرایط را انتخاب و بر مبنای آن قراردادهای اتی خود را منعقد خواهند ساخت.