اخبار اقتصادی قبرس
گزیدۀ اخبار و تحولات اقتصادی قبرس در هفتۀ دوم دیماه 1403، مندرج در رسانه‌ها و روزنامه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:
رئیس اتاق بازرگانی و صنعت قبرس: رشد اقتصادی فراتر از انتظار قبرس در سال 2024
استاوروس استاورو، رئیس اتاق بازرگانی و صنعت قبرس در گزارش پایان سال اتاق، پیشرفت‌های اقتصادی این کشور را برشمرد. وی همچنین به چالش‌های مختلف، در سطح داخلی، خطرات ژئوپلیتیکی و چالش‌های اقتصادی بین‌المللی و تلاش برای هدایت سرمایه‌گذاری و رشد صادرات پرداخت. وی افزود: با اینکه همه انتظار داشتند رشد اقتصاد کشور به دلیل شرایط بی‌ثبات ناشی از جنگ اوکراین و تحولات خاورمیانه کند شود، با پایان سال 2024 تقریباً در همۀ شاخص‌های کلیدی اقتصادی شاهد بهبود وضعیت هستیم. در این سال، قبرس به نرخ رشد 3.7درصدی تولید ناخالص داخلی دست یافت و تورم را با موفقیت به حدود 2درصد کاهش داد. وی همچنین خاطرنشان کرد که بیکاری به زیر 6 درصد و بدهی عمومی‌به کمتر از 70 درصد تولید ناخالص داخلی کاهش یافته و سیر نزولی خود را حفظ کرده است. وی در ادامه اظهار داشت که تا پایان سال، سه آژانس بین‌المللی، جایگاه اقتصاد قبرس را به رتبۀ«A» ارتقا داده‌اند. استاورو این تحولات را دستاورد مهمی دانست که تلاش‌های مدام کشور برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی را تقویت می‌کند. وی با اشاره به تحولات منطقه‌ای و بین المللی ازجمله ادامۀ جنگ اوکراین، تعلیق آتش‌بس در خاورمیانه، چالش‌های جدید ناشی از تحولات سریع در سوریه خاطرنشان کرد که در سال آینده، برخی از کشورهای عضو اتحادیۀ اروپا مانند آلمان و فرانسه، احتمالاً به دلیل محدودیت‌های مالی، رکود اقتصادی طولانی‌مدت را تجربه خواهند کرد. وی افزود در هر دو کشور، وضعیت وخیم اقتصادی حال حاضر همراه با زنجیره‌ای از تغییرات سیاسی را آغاز کرده اند. وی دربارۀ ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و پیامدهای احتمالی آن برای اروپا گفت به نظر می‌رسد ترامپ مصمم به اعمال تعرفه‌های جدید بر محصولات چین و احتمالاً اروپا است؛ موضوعی که می‌تواند تجارت جهانی را مختل و معاملات بین‌المللی را بی‌ثبات کند. استاورو افزود اقتصاد کوچک قبرس که به‌شدت به محیط خارجی وابسته است، باید این چالش‌ها را مدیریت و در عین حال خود را برای حفظ پویایی و رشد تقویت کند. وی در پایان به پیشنهادات اتاق در سطوح دولتی و در حوزۀ عمومی اشاره کرد و گفت قبرس باید در سال 2025 بر دو ستون کلیدی تمرکز کند: در مسائل داخلی به کاهش قیمت‌ها، اصلاح نظام سلامت، دولت دیجیتال، کاهش بوروکراسی، افزایش صادرات و جذب سرمایه‌گذاری خارجی و در حوزۀ خارجی بر واکنش سریع به تغییرات ژئوپلیتیکی و تقویت صادرات. وی افزود اتاق قبرس نقش مهمی در اقتصاد کشور داشته و با حمایت از مدرن‌سازی اقتصاد و توسعۀ کسب وکارها به رشد پایدار کمک می‌کند. استاورو با خوش‌بینی محتاطانه اعلام کرد که با تلاش‌های مداوم، سال 2025 می‌تواند برای اقتصاد و مردم قبرس موفقیت‌آمیز باشد.
افزایش 3.8درصدی تولیدات صنعتی قبرس
براساس گزارش مرکز آمار قبرس، از ژانویه تا اکتبر 2024، شاخص تولید صنعتی در قبرس 3.8درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است. تأمین آب 22.9درصد ، تولید تجهیزات الکترونیکی 12.8درصد ، معدن 12درصد ، تولید ماشین‌آلات و وسایل نقلیه 11درصد و بازیابی مواد 9.2 درصد افزایش یافت. اما تولید کاغذ و چاپ منفی 11درصد و تولیدات نساجی، پوشاک و کالاهای چرمی منفی4.1 درصد ثبت شد. اما تولید کاغذ و چاپ ( 11- درصد) و صنایع نساجی، پوشاک، و محصولات چرمی (4.1- درصد) کاهش داشتند. در اکتبر 2024، شاخص تولید صنعتی به 112.5 امتیاز رسید (بر اساس سال پایه 2021)، که نشان‌دهندۀ رشد 2 درصدی نسبت به اکتبر سال گذشته بود. رشد سالانه در اکتبر در بخش‌هایی چون پلاستیک و لاستیک (12.5 درصد)، ماشین‌آلات و تجهیزات حمل‌ونقل (9.1 درصد)، و صنایع غذایی، نوشیدنی و دخانیات (6.3 درصد) قابل‌توجه بود. بیشترین کاهش نیز در تولید کاغذ و چاپ (17.9- درصد) و صنایع نساجی و پوشاک (11.5- درصد) ثبت شد.
اقتصاد قبرس در سال 2024: تاب‌آوری باوجود عدم اطمینان جهانی
اقتصاد قبرس در سال 2024 توانست با وجود چالش‌های ژئوپلیتیکی و داخلی، انعطاف‌پذیری قابل توجهی از خود نشان دهد. رشد تولید ناخالص داخلی به 3.7 درصد رسید که بیشتر از انتظارات قبلی بود. این رشد، تحت تأثیر بخش‌هایی چون گردشگری، ساخت‌وساز، و عمده فروشی و خرده فروشی و با حمایت از سرمایه‌گذاری‌های جدید حاصل شد. بیکاری نیز که به حدود 5 درصد رسیده بود، کاهش یافت و به مرز اشتغال کامل نزدیک شد. تورم با روندی نزولی از 3.9درصد در سال گذشته به 2.2درصد در سال 2024 کاهش یافت که ازجمله دستاوردهای کلیدی این سال بود. دولت در سه ماهه سوم موفق شد مازاد بودجه، معادل 867.5 میلیون یورو، را حفظ کند و بدهی عمومی را در مسیر کاهش قرار دهد. هدف‌گذاری برای کاهش بدهی عمومی‌به 56.7 درصد از تولید ناخالص داخلی تا سال 2026 در حال پیشرفت است. این موفقیت‌ها درحالی حاصل شد که قبرس همچنان با مشکلات ساختاری چون وام های غیرجاری (NPL)، افزایش هزینه های عمومی و کسری صندوق های بازنشستگی روبرو بود. نگرانی‌ها دربارۀ خطرات داخلی ازجمله پرداخت غرامت‌های احتمالی ناشی از احکام دادگاه ها نیز در دستور کار دولت قرار گرفت.
آغاز سال در سایه تنش‌های جهانی
سال 2024 با نگرانی‌های ناشی از حمله حماس به اسرائیل و تأثیر احتمالی آن بر افزایش قیمت نفت آغاز شد. با وجود این چالش‌ها، اقتصاد قبرس توانست مسیر رشد را حفظ کند. تورم در ابتدای سال به 1.7 درصد کاهش یافت و تا مارس به 1.2درصد رسید که پایین‌ترین سطح در سه سال اخیر بود. کاهش مالیات بر ارزش افزوده بر برخی کالاهای اساسی و کاهش عوارض سوخت به این روند کمک کرد. با این حال، افزایش قیمت نفت در نیمۀ اول سال، تورم را به طور موقت به 2.7 درصد رساند.
عملکرد چشمگیر حوزۀ گردشگری
گردشگری در سال 2024 به رشد 5 درصدی و تعداد گردشگران به 3.91 میلیون نفر رسید. تابستان این سال رکوردهای جدیدی در درآمد حاصل از گردشگری ثبت شد. امضای قرارداد توسعه فرودگاه‌های لارناکا و پافوس نیز چشم‌انداز گردشگری را تقویت کرد.
پیشرفت‌های بخش انرژی
بخش انرژی قبرس در سال 2024 شاهد چالش‌ها و تحولات مهمی‌بود. قرارداد پایانه گاز طبیعی مایع (LNG) در واسیلیکوس لغو شد و درگیری‌های حقوقی پیرامون آن ادامه یافت. با این حال، دولت موفق شد تحویل واحد شناور Prometheas را تضمین کند و پیشرفت‌هایی در پروژه‌های اتصال برق بین قبرس و کرت به دست آورد. در بخش اکتشاف گاز طبیعی، توافقات مهمی‌با شرکت‌هایی چون شورون و ENI برای توسعه میدان‌های گازی حاصل شد و حفاری‌های جدیدی نیز برنامه‌ریزی شد.
چشم‌انداز مثبت اقتصاد از نظر آژانس‌های رتبه‌بندی
آژانس‌های بین‌المللی با ارتقای رتبه اعتباری قبرس به سطح A، بار دیگر اعتماد خود را به اقتصاد این کشور نشان دادند. این ارتقا پس از 13 سال رخ داد و نشانه‌ای از پیشرفت‌های ساختاری و ثبات اقتصادی قبرس بود.
امکان کاهش 40 درصدی هزینه برق با ورود گاز مایع طبیعی (LNG) به پایانۀ واسیلیکو
چارلز الیناس، کارشناس انرژی می‌گوید استفاده از گاز مایع طبیعی (LNG) که به پایانۀ واسیلیکو آورده می‌شود، می‌تواند هزینۀ برق را 35 یا 40درصد کاهش دهد. وی در گفت وگو با خبرگزاری قبرس گفته روند راه‌اندازی پایانۀ گاز مایع طبیعی در واسیلیکو باید در سریع‌ترین زمان ممکن و درصورت امکان تا پایان سال تکمیل شود. با این حال، وی گفت تردید دارد این امر شدنی باشد. وی افزود این موضوع برای قبرس بسیار مهم است. اگر تا سال 2026 تکمیل شود، قیمت برق ممکن است بین 35 تا 40 درصد کاهش یابد. بنابراین هر کاری از دست ما برمی‌آید باید انجام دهیم چرا که این پروژه را کاملاً در دست داریم و به دیگران وابسته نیست. گام بعدی برای ایجاد پایانۀ گاز طبیعی واسیلیکو، ورود یک واحد ذخیره‌سازی شناور و گازسازی مجدد (FSRU) در قبرس است که در حال حاضر تحت بررسی‌های فنی در مالزی است. وی همچنین در مورد موضوع حفاری در سواحل نزدیک قبرس در بلوک 5 منطقه اقتصادی انحصاری قبرس (EEZ) که شرکت چندملیتی نفت و گاز آمریکایی اکسون‌موبیل قرار است در هفته‌های آینده حفاری را آغاز کند گفت که نشانه‌های مثبتی می‌بیند. وی ابراز امیدواری کرد که این حفاری یک کشف مهم در سال 2025 باشد. با این حال، وی گفت نباید انتظار تحولات فوری داشته باشیم. شرکت اکسون‌موبیل یک شرکت بسیار محتاط است و پروژه های خود را به سرعت پیش نمی‌برد. این شرکت قبلاً گفته که به دنبال ذخایر بزرگ است و به همین دلیل می‌خواهد پایانۀ واسیلیکو ساخته شود تا امکان صادرات گاز طبیعی برای این شرکت و سایر شرکت‌ها را فراهم کند. «به عنوان مثال، اگر 20 یا 30 تریلیون فوت مکعب یا حتی کمی‌بیش از 15 تریلیون کشف کند، من معتقدم در آینده با ایدۀ صادرات گاز طبیعی مایع با استفاده از ذخایر گاز طبیعی در منبع گلاوکوس در بلوک 10 یا دیگر میادین متعلق به شرکت انی ایتالیا پیش خواهد رفت. اما من باور ندارم که در دو سال آینده این اتفاق بیفتد. با این حال، هدف این شرکت افزایش تولید و صادرات گاز طبیعی در سراسر جهان است و یک کشف خوب در قبرس گام مهمی در این راستا خواهد بود.» شرکت اکسون‌موبیل در نوامبر گذشته تصمیم خود را برای آغاز حفاری گاز طبیعی در بلوک 5 که حاوی یک مخزن گاز طبیعی بالقوه به نام الکترا است، اعلام کرد.
افزایش 1.25 درصدی حقوق کارکنان از ژانویه
وزارت دارایی قبرس اعلام کرد که حقوق پایه کارکنان و مقامات دولتی مطابق با کمک هزینه زندگی(CoLA) از ژانویه حدود 1.25درصد افزایش می‌یابد. CoLA معادل 66.7 درصد از تغییر در شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) است. این شاخص از سال گذشته تا سال جاری 1.78 درصد افزایش یافته است. بنابراین، اعمال نرخ 66.7٪ منجر به افزایش 1.25٪ می‌شود. اگر تولید ناخالص داخلی در سه ماهه دوم و سوم سال قبل رشد کند، CoLA اعمال می‌شود. در سال 2024 تولید ناخالص داخلی 3.5 درصد رشد کرد. اگر قرارداد کارمندان بخش خصوصی شامل CoLA باشد می‌توانند آن را دریافت کنند. تنها 30 درصد از کارگران بخش خصوصی واجد شرایط هستند. CoLA در طول دوران بحران اقتصادی قبرس (2011-2013) به تعلیق درآمد اما در سال 2017 تا حدی بازسازی شد. این قرارداد تا پایان سال 2021 به دلیل شیوع ویروس کرونا و اختلالات متعاقب آن در بازار کار و اقتصاد نیز به حالت تعلیق درآمد. پس از یک دوره رایزنی طولانی با وزارت کار، شرکای اجتماعی توافقنامه انتقالی سه‌ساله دیگری را در می2023 امضا کردند تا از ژوئن 2023 به بعد اعمال شود. این قرارداد افزایش نرخ را از 50 درصد به 66.7 درصد افزایش سالانه CPI تعیین کرد.
تقریباً 70٪ قبرسی‌ها صاحب‌خانه هستند
براساس داده‌های مرکز آمار اتحادیۀ اروپا، تقریباً 70 درصد جمعیت قبرس در سال 2023 صاحب خانه بودند. 68.8 درصد قبرسی‌ها مالک خانۀ شخصی هستند که نزدیک به میانگین اتحادیۀ اروپا که 69.2 درصد است، میباشد. این آمار نشان داد حدود 11درصد از جمعیت اتحادیۀ اروپا توانایی گرم نگه داشتن خانه را نداشتند. کیفیت خانه‌ها نیز با عواملی ازجمله نشتی سقف، دیوارهای مرطوب، کف یا فونداسیون، یا پوسیدگی در قاب پنجره سنجیده شد. قبرس با 31.6درصد بیشترین سهم را از این مسائل به ثبت رساند که دو برابر میانگین اتحادیۀ اروپا با 15.5درصد است. در قبرس 71.3درصد خانه‌ها در اختیار خانواده‌های پرجمعیت قرار دارد. این آمار در اتحادیۀ اروپا در سال 2023 یک‌سوم جمعیت (33.3درصد) را در بر می‌گیرد. 31.2درصد قبرسی‌ها در خانه‌های اجاره‌ای زندگی می‌کردند که کمی‌بیشتر از میانگین اتحادیۀ اروپا با 30.8درصد است. در مورد مساحت خانه‌ها، به‌طور متوسط در خانه‌های قبرسی دو اتاق برای هر نفر وجود دارد و میانگین خانوار 2.6 نفر است. قبرس با 2.2درصد یکی از پایین‌ترین نرخ‌های ازدحام جمعیت را به خود اختصاص داد که با میانگین 16.8درصدی اتحادیۀ اروپا فاصلۀ زیادی دارد. بالاترین میزان ازدحام در لتونی (40.9درصد)، رومانی (40درصد) و بلغارستان (34.9درصد) مشاهده شد.