اخبار اقتصادی تاجیکستان
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی تاجیکستان در هفته اول آبان ماه 1404 مندرج در روزنامهها و رسانههای این کشور به شرح زیر میباشد:
فعالیت نزدیک به ۴۰۰۰ شرکت صنعتی در تاجیکستان
خبرگزاری اوستا: طبق گزارش آژانس آمار تحت ریاست جمهوری تاجیکستان، در حال حاضر ۳۹۳۶ مرکز تولیدی و شرکت صنعتی در سراسر کشور فعالیت میکنند.
بر اساس دادههای رسمی، بیشترین سهم مربوط به بخش تولید است که شامل ۳۴۰۷ مرکز (حدود ۸۷ درصد از کل) میباشد. این بخش حوزههایی همچون صنایع غذایی، صنایع سبک، مصالح ساختمانی، فرآوری سنگ معدن و فلزات و سایر فعالیتهای صنعتی را در بر میگیرد.
همچنین، ۳۵۴ شرکت در زمینه استخراج مواد معدنی، زغالسنگ، سنگهای قیمتی و سایر منابع طبیعی فعالیت دارند.
۷۲ شرکت در بخش برق، گاز، بخار و تصفیه هوا خدمات مربوط به تأمین انرژی و حفاظت محیط زیست را ارائه میدهند و ۱۰۳ شرکت در زمینه تأمین آب و تصفیه فاضلاب مشغول به کار هستند که بیانگر اهمیت مسائل زیستمحیطی و مدیریت پسماندهای صنعتی است.
از نظر توزیع منطقهای، تمرکز شرکتهای صنعتی به این ترتیب است:
استان سغد – ۱۳۰۱ شرکت (۳۳ درصد)،
استان ختلان – ۸۹۷ شرکت (۲۲.۸ درصد)،
شهر دوشنبه – ۸۴۹ شرکت (۲۱.۶ درصد)،
نواحی تابع مرکز – ۷۰۳ شرکت (۱۷.۹ درصد)،
استان خودمختار کوهستانی بدخشان – ۱۸۶ شرکت (۴.۷ درصد).
به گفته کارشناسان، این آمار نشاندهنده تداوم روند صنعتیشدن تاجیکستان است که در حال حاضر در مرحله توسعه فعال قرار دارد. اجرای برنامه استراتژیک دولتی «سالهای توسعه صنعتی۲۰۲۶ -۲۰۲۲» زمینهساز تقویت زیرساختهای صنعتی و افزایش تعداد شرکتهای تولیدی در کشور شده است.
https://avesta.tj/2025/10/22/v-tadzhikistane-dejstvuyut-pochti-4-tysyachi-promyshlennyh-predpriyatij/
گردش مالی تجارت خارجی تاجیکستان حدود ۸ میلیارد دلار
اسپوتنیک: تراز تجارت خارجی تاجیکستان شاخصهای خود را حفظ کرده است، به طوری که حجم واردات به شکل قابل توجهی از حجم صادرات فراتر رفته است.
بر اساس آمار رسمی نه ماه اول سال جاری، حجم گردش مالی تجارت خارجی تاجیکستان بیش از ۷.۸ میلیارد دلار برآورد شده است.
طبق اعلام آژانس آمار تاجیکستان، حجم صادرات کالا به ۱.۸ میلیارد دلار رسیده که ۳۰.۲ درصد(۴۲۵.۲ میلیون دلار) افزایش نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان میدهد.
ساختار صادرات کشور عمدتاً شامل:
محصولات معدنی (۴۳.۳ درصد یا ۱۷۲.۴ میلیون دلار بیشتر)،
فلزات پایه و محصولات آنها (۱.۸ برابر یا ۳۰۶.۱ میلیون دلار)،
فلزات گرانبها (۱۰.۴ درصد یا ۳۱.۲ میلیون دلار)،
محصولات گیاهی (۴۸.۳ درصد یا ۱۸.۳ میلیون دلار) بوده است.
در همین حال، واردات کالاها به تاجیکستان در نه ماه اول سال به ۶.۰۲۳ میلیارد دلار رسید که ۱۹.۳ درصد(۹۷۶.۲ میلیون دلار) افزایش نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است.
افزایش واردات عمدتاً به دلیل واردات دام زنده و محصولات دامی (۱.۹ برابر یا ۵۹.۱ میلیون دلار)، محصولات غذایی نهایی(۱۶.۴ درصد یا ۶۸.۶ میلیون دلار)، چربیها و روغنهای حیوانی و گیاهی (۳۳ درصد یا ۳۳.۶ میلیون دلار) و سایر کالاها بوده است.
https://sputnik.tj/20251022/gardishi-savdoi-khorijii-tojikiston-1072310599.htm
بازدید بیش از ۱.۵ میلیون گردشگر در ۹ ماه از جاذبههای تاجیکستان
خبرگزاری خاور: در ۹ ماه اول امسال، ۱ میلیون و ۵۱۹.۵ هزار خارجی از تاجیکستان بازدید کردند که ۲۹۶.۳ هزار نفر یا ۲۴.۲ درصد بیشتر از مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ است.
گردشگری در تاجیکستان یکی از مهمترین بخشهای توسعه اقتصادی این کشور محسوب میشود و در سالهای اخیر این بخش در جمهوری تاجیکستان به سرعت در حال توسعه بوده است. به همین دلیل است که تعداد گردشگران خارجی که از تاجیکستان بازدید میکنند هر ساله در حال افزایش است.
طبق دادههای آماری، بیش از ۱.۲ میلیون نفر از آنها طبق روش سازمان جهانی گردشگری، گردشگر محسوب میشوند. این رقم ۳۳.۹ درصد بیشتر از مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ است.
تعداد شهروندان خارجی از کشورهای مستقل مشترک المنافع که از این جمهوری بازدید کردهاند، ۱ میلیون و ۳۸۸.۸ هزار نفر یا ۹۱.۴ درصد از کل تعداد بوده است که از این تعداد ۱ میلیون و ۱۴۷.۶ هزار نفر گردشگر هستند.
در همین زمان، تعداد شهروندان خارجی که از کشورهای خارجی دور به این جمهوری وارد شدهاند، ۱۳۰.۷ هزار نفر بوده است که از این تعداد ۱۱۳.۲ هزار نفر گردشگر بودهاند.
در این مدت، اکثر شهروندان خارجی که به تاجیکستان وارد شدهاند، اهل ازبکستان بودهاند. تعداد آنها بیش از ۸۳۵.۸ هزار نفر بوده که ۵۵ درصد از کل گردشگران را تشکیل میدهد.
تعداد گردشگرانی که در طول نه ماه از روسیه به این کشور وارد شدهاند، بیش از ۴۱۴.۲ هزار نفر بوده است. قرقیزستان با ۹۷.۶ هزار نفر در جایگاه سوم قرار دارد. گردشگران از قزاقستان ۲۸.۶ هزار نفر، ترکمنستان۴.۸ هزار نفر، کشورهای خارجی دور: از چین ۳۰.۴ هزار نفر، افغانستان ۱۳.۹ هزار نفر، ایران ۶.۸ هزار نفر، ایالات متحده آمریکا ۱۰.۳ هزار نفر، آلمان ۶.۷ هزار نفر، ترکیه ۵.۱ هزار نفر، هند ۳.۷ هزار نفر، ایتالیا ۳.۴ هزار نفر، ژاپن ۳.۳ هزار نفر، فرانسه ۳ هزار نفر، استرالیا و لهستان ۲.۹ هزار نفر، پاکستان ۲.۸ هزار نفر، بریتانیا و جمهوری کره ۲.۵ هزار نفر و کانادا ۲.۱ هزار نفر را در بر میگیرد.
https://khovar.tj/2025/10/dar-nu-mo-besh-az-1-5-million-sajyo-mavze-oi-olibi-to-ikistonro-tamosho-namudand/
انتشار اولین اوراق قرضه «سبز» دولتی در تاجیکستان
آسیا پلاس: این اوراق بهادار، به ارزش تقریبی ۲۲ میلیون دلار، بازده ۱۳ در صد در سال را ارائه میدهند.
وزارت دارایی تاجیکستان نتایج اولین حراج اوراق قرضه سبز دولتی میانمدت را که در ۱۷ اکتبر برگزار شد، اعلام کرد.
حجم انتشار ۲۰۰ میلیون سامانی (تقریبا ۲۲ میلیون دلار) بود و کل تقاضای سرمایهگذاران به ۲۷۰ میلیون سامانی رسید که ۳۵ در صد از عرضه بیشتر بود و نشاندهنده علاقه شدید شرکتکنندگان در بازار است.
در پایان حراج، بازده ۱۳ در صد در سال تعیین شد - این نرخی است که سرمایهگذاران اوراق قرضه را خریداری کردهاند.
اوراق قرضه سبز، اوراق بهادار دولتی یا شرکتی هستند که درآمد حاصل از آنها منحصرا برای پروژههای زیستمحیطی، مانند توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، تصفیه آب و هوا، بازیافت زباله و سایر ابتکارات حفاظت از محیط زیست استفاده میشود. انتظار میرود درآمد حاصل از انتشار اوراق قرضه سبز برای پروژههای زیستمحیطی، از جمله توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، صرفهجویی در مصرف آب و حفاظت از محیط زیست استفاده شود.
کارشناسان بازده ۱۳در صد در سال برای اوراق قرضه سبز جدید را بسیار بالا تخمین میزنند، با توجه به اینکه وزارت دارایی پیش از این اوراق قرضه دولتی متعارف را با نرخ کمتر از ۱۰ درصد منتشر میکرد.
شایان ذکر است که تاجیکستان در حال اجرای استراتژی توسعه اقتصاد سبز برای سالهای2037-2023 است که با هدف گذار به یک مدل رشد کم کربن و مقاوم در برابر آب و هوا انجام میشود.
در فوریه ۲۰۲۴، این کشور اولین اوراق قرضه سبز شرکتی خود را منتشر کرد. بانک «اسخاتا»، به همراه شرکت مالی بینالمللی (IFC)، از درآمد حاصل از آن برای تأمین مالی پروژههای مقاوم در برابر آب و هوا استفاده کردند.
قرار دادن اوراق قرضه سبز دولتی اولین گام ملی در توسعه یک بازار مالی پایدار است که به تاجیکستان امکان جذب سرمایهگذاری برای توسعه مناطق مهم زیستمحیطی و تقویت اعتماد شرکای بینالمللی را میدهد.
https://www.asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/economic/20251021/v-tadzhikistane-razmestili-pervie-zelenie-gosobligatsii
بهره برداری از 13 شرکت صنعتی جدید در شهر «خاروغ»
خبرگزاری خاور: در نه ماه اول امسال، ۱۳ شرکت صنعتی جدید در شهر خاروغ آغاز به کار کردند. با فعال شدن آنها، تعداد شرکتهای صنعتی در این شهر به ۵۸ شرکت رسید.
حجم تولیدات صنعتی در شهر خاروغ به بیش از ۴۵ میلیون سامانی رسید که ۱۱۷.۱ درصد بیشتر از مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ است.
گزارش شده است که به مناسبت سی و پنجمین سالگرد استقلال دولتی جمهوری تاجیکستان، قرار است ۳۰۱ مرکز مختلف ساخته و بازسازی شود. از سال ۲۰۲۲ تا نه ماه اول سال ۲۰۲۵، ۲۷۳ مرکز کوچک و بزرگ به بهرهبرداری رسیده است.
امسال، ۳۶ مرکز حیاتی اقتصادی و اجتماعی در این شهر آغاز به کار کردند.
https://khovar.tj/2025/10/dar-sha-ri-horu-13-korhonai-navi-sanoat-ba-faoliyat-o-oz-namud/
امضا کنسرسیوم سرمایهگذاری منطقه ویژه هوش مصنوعی در «دوشنبه»
خبرگزاری خاور: در چارچوب کنفرانس بینالمللی هوش مصنوعی که اخیرا در شهر دوشنبه برگزار شد، مراسم رسمی امضای کنسرسیوم سرمایهگذاری منطقه ویژه هوش مصنوعی Area AI» » برگزار شد.
کنسرسیوم Area AI شرکتهای پیشرو بینالمللی در حوزه هوش مصنوعی را در شهر دوشنبه گرد هم آورده و هدف آن تبدیل تاجیکستان به یکی از مراکز منطقهای توسعه فناوریهای هوش مصنوعی در جهان است.
این پروژه، نخستین منطقه ویژه در سطح جهانی محسوب میشود که بهطور کامل به توسعه، آزمایش و پیادهسازی برنامهها و راهحلهای مبتنی بر هوش مصنوعی اختصاص یافته است.
این ابتکار در ادامه پیشنهاد تاجیکستان به سازمان ملل متحد ارائه میشود که در آن بر ضرورت ایجاد سازوکارهای جهانی خودتنظیمی در عرصه هوش مصنوعی تأکید شده است.
کنسرسیوم « Area AI» بهعنوان اتحادیهای مدیریتی عمل کرده و شرکتها، مراکز علمی و استارتاپها را با هدف ایجاد یک اکوسیستم نوین فناوری در تاجیکستان متحد میسازد.
اعضای این کنسرسیوم را شرکتهایی تشکیل میدهند که هماکنون از تاجیکستان محصولات هوش مصنوعی خود را به بازارهای جهانی صادر میکنند که «zypl.ai»، «epsilon3.ai»، «zehnlab.ai»، «darya.ai» و «Qulla AI»، همچنین شرکتهایی از ایالات متحده آمریکا، امارات متحده عربی، سنگاپور، هند، اندونزی، قزاقستان و ازبکستان از آن جمله هستند.
در چارچوب این کنفرانس بینالمللی، تاجیکستان همچنین با شرکتهای برجسته فناوری از ایالات متحده آمریکا، امارات متحده عربی، فرانسه، قطر و عربستان سعودی توافقنامههایی به امضا رساند که بر اساس آنها، ایجاد آزمایشگاهها و مراکز تحقیقاتی هوش مصنوعی پیشبینی شده است.
ابتکار Area AI» »بازتابدهنده اهداف راهبردی تاجیکستان در زمینه توسعه پایدار و فناوریهای آینده است و جایگاه این کشور را بهعنوان یکی از پیشگامان حوزه هوش مصنوعی و مرکز نوین فناوری در جهان تقویت میکند.
https://khovar.tj/2025/10/dar-dushanbe-marosimi-imzoi-rasmii-konsorsiumi-sarmoyaguzorii-area-ai-barguzor-shud/
افزایش 8.1 در صدی تولید ناخالص کشاورزی تاجیکستان
خبرگزاری خاور: در نه ماه اول سال ۲۰۲۵، تولید پنبه در تاجیکستان ۲.۴ برابر افزایش یافت و به ۲۴۷۵۰۰ تن رسید، در حالی که تولید پیله کرم ابریشم تقریبا یک سوم کاهش یافت و به ۲۳۳.۴ تن رسیده است.
طبق اعلام آژانس آمار جمهوری تاجیکستان، تولید ناخالص کشاورزی تاجیکستان برای ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵ به ۵۸.۶۸ میلیارد سامانی رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸.۱ درصد افزایش داشته است.
از این مجموع، سهم تولیدات محصولات کشاورزی ۴۲.۷۸ میلیارد سامانی (۷۵ درصد افزایش) و دامداری ۱۵.۹ میلیارد سامانی (۹.۸ درصد افزایش) را به خود اختصاص داده است. مناطق ختلان و سغد بیشترین سهم را داشتند.
علاوه بر این، در کل کشور، تولید میوه (۱۶.۴ درصد)، گوشت دام سنگین و گوشت دامهای سبک (۱۰.۶ درصد) و محصولات علوفهای (۸.۹ درصد) افزایش یافته است.
البته باید گفت تولید پیله کرم ابریشم به ۲۳۳.۴ تن کاهش یافت که تنها ۶۴.۶ درصد از سطح سال گذشته را در بر گرفته است. این کاهش تحت تأثیر شرایط آب و هوایی و کاهش درختان توت بوده است.
همچنین کاهش قابل توجهی برای پیاز ثبت شد ۵۸۸،۳۰۰ تن، کاهشی ۲۶.۹ درصدی.
تولید عسل نیز کاهش یافت ۳۷۰۰ تن، کاهشی ۱۲.۳ درصدی.
تولید گندم ۱۱.۴ درصد کاهش یافت و در مجموع به ۷۶۷،۷۰۰ تن رسید. دلایل اصلی آن کمبود رطوبت و کاهش عملکرد در برخی مناطق بوده است.
به طور کلی، برداشت غلات در مجموع ۱.۴۱ میلیون تن بوده است که ۶.۴ درصد کمتر از سال ۲۰۲۴ میباشد. سیبزمینی (۴.۴در صد) و سبزیجات (۳.۶در صد) نیز کاهش جزئی داشتهاند.
برداشت محصول در تاجیکستان هنوز ادامه دارد، بنابراین ممکن است ارقام نهایی تا پایان سال دیگر شوند.
https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/economic/20251027/hlopka-bolshe-shelka-menshe-selskoe-hozyaistvo-tadzhikistana-viroslo-na-8
افزایش واردات سوخت تاجیکستان از روسیه در سال 2025
آسیا پلاس: در نه ماه اول سال ۲۰۲۵، تاجیکستان ۱.۴۶ میلیون تن سوخت و فرآوردههای نفتی به ارزش بیش از ۱ میلیارد دلار وارد کرده است.
طبق اعلام خدمات گمرک، در سال ۲۰۲۴، تاجیکستان ۲ میلیارد دلار از این کالاها را از مجموع ۱.۲ میلیون تن وارد کرده است.
پیش از این، رویترز(Reuters) گزارش داده بود که دوشنبه از مسکو درخواست کرده است که سهمیههای خود برای تأمین سوخت دیزل بدون عوارض را در سال آینده ۱۰۰ هزار تن دیگر افزایش دهد و به ۵۱۰ هزار تن برساند. این امر به دلیل ساخت نیروگاه برق آبی «راغون» در شرق این کشور ضروری است.
وزارت انرژی و ذخائر آب تاجیکستان خاطرنشان کرد که روسیه «با درک متقابل به درخواست دوشنبه پاسخ داده است.» قرار است ماه آینده توافقنامهای برای تعیین میزان عرضه فرآوردههای نفتی بین دو کشور امضا شود که حجم کل آن برای سال ۲۰۲۵، ۱.۰۷ میلیون تن تعیین شده است.
طبق دادههای ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵، ۴۳۳ هزار و ۳۰۰ تن سوخت دیزل، ۳۶۳ هزار و ۱۰۰ تن بنزین، ۶۰ هزار و ۲۰۰ تن نفت سفید و ۲۷۵ هزار و ۵۰۰ تن گاز مایع از روسیه به تاجیکستان وارد شده است.
تاجیکستان عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیست، بنابراین شرکتهای روسی ملزم به پرداخت عوارض صادراتی برای محمولههای سوخت هستند. با این حال، دولتهای دو کشور سالانه توافق میکنند که چنین محمولههایی را از عوارض معاف کنند، که به حفظ ثبات قیمت سوخت در تاجیکستان کمک میکند.
شایان ذکر است که تا اکتبر سال جاری، هیچ کمبود سوخت دیزل یا بنزین در کشور به طور رسمی ثبت نشده است.
https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/economic/20251028/import-topliva-v-tadzhikistan-previsil-million-tonn-rossiya-mozhet-uvelichit-kvoti
افزایش 9 درصدی تولید ماهی در تاجیکستان
آسیا پلاس: طبق گزارش آژانس آمار ریاست جمهوری تاجیکستان، از ژانویه تا سپتامبر 2025، حجم تولید آبزی پروری در تاجیکستان به 96.7 میلیون سامانی رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 8.9 درصد افزایش داشته است.
منطقه ختلان با 53.6 میلیون سامانی (افزایش 0.8 درصدی) بیشترین سهم را در این افزایش داشته است. در حالی که منطقه سغد 13.6 میلیون سامانی (افزایش 5.9 درصدی)، مناطق تابع مرکز 29.5 میلیون سامانی (افزایش 29.6 درصدی) و منطقه خودمختار کوهستان بدخشان 0.05 میلیون سامانی (افزایش 26.4 درصدی) ماهی تولید کردهاند.
کل صید ماهی در نه ماه اول سال ۲۰۲۵ بالغ بر ۳۰۹۴ تن بوده است که نسبت به سال قبل ۶.۴ درصد افزایش داشته است. از این حجم، تقریبا ۶۲ درصد (۱۹۱۲.۸ تن) از استان ختلان و بیش از ۲۰ درصد از استان سغد بوده است.
طبق گزارش خدمات گمرک، از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵، تاجیکستان ماهی، سختپوستان، نرمتنان و سایر بیمهرگان آبزی به ارزش ۱۹.۴ میلیون سامانی (تقریباً۶.۹۷ میلیون دلار) وارد کرده است.
حجم اصلی واردات شامل ماهی منجمد، میگو و ماهی مرکب است که از روسیه، قزاقستان، چین و ایران وارد میشوند.
طبق پیشبینی دولت برای سالهای2027-2026، تولید ماهی در تاجیکستان به طور پیوسته رشد خواهد کرد.
انتظار میرود میزان صید در سال ۲۰۲۶ به ۶۶۰۰ تن، در سال ۲۰۲۷ به ۷۲۰۰ تن و تا سال ۲۰۲۸ به ۷۸۰۰ تن برسد.
برنامه جامع توسعه دام، طیور، پرورش ماهی و زنبورداری در جمهوری تاجیکستان برای سالهای2027-2023، صنعت ماهیگیری را به عنوان یکی از بخشهای کلیدی کشاورزی که امنیت غذایی را تضمین میکند، معرفی میکند. از سال ۲۰۱۹، پرورش ماهی از شش نوع مالیات و عوارض گمرکی برای تجهیزات و فناوری وارداتی معاف شده است که امکان گسترش قابل توجه تولید را فراهم میکند.
برنامه توسعه سیستم کشاورزی-غذایی و کشاورزی پایدار جمهوری تاجیکستان تا سال ۲۰۳۰، پرورش ماهی را به عنوان یک حوزه اولویتدار برای امنیت غذایی در نظر میگیرد.
این برنامه به پتانسیل بالای این صنعت به لطف منابع آبی آن اشاره میکند، اما همچنین به پایه تولید ضعیف، کمبود خوراک، فناوری و متخصصان اشاره میکند.
قرار است تا سال ۲۰۳۰، تولید ماهی به سطحی افزایش یابد که 60-50 درصد تقاضای داخلی را پوشش دهد، سهم بازار محصولات داخلی را افزایش دهد و مشاغل جدید ایجاد کند.
https://www.asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/economic/20251028/forel-amur-i-sazanribnoe-proizvodstvo-v-tadzhikistane-viroslo-na-9
افزایش تولید بنزین در تاجیکستان
اسپوتنیک: آژانس آمار تاجیکستان گزارش داد که تاجیکستان تولید نفت خود را افزایش داده است، اما سرعت پالایش آن کند شده است.
در ژانویه تا سپتامبر امسال، این کشور حدود ۱۴ هزار تن نفت خود را استخراج کرده است که این تقریبا ۱۹ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.
در همین زمان، حجم تولید فرآوردههای نفتی ۲۳.۲ درصد کاهش یافته است. دلیل این کاهش، کاهش تولید نفت کوره ۲۵.۶ درصد، سوخت دیزل۱۰.۷ درصد است.
در این مدت، تولید بنزین در کشور تقریبا ۱۸ برابر افزایش یافته است.
آژانس آمار گزارش داد که این کشور حدود ۵.۱ هزار تن بنزین تولید کرده است، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۲۸۷ تن بوده است.
همچنین در نه ماه اول امسال بیش از یک میلیارد دلار برای خرید سوخت از خارج از کشور هزینه کرده است.
طبق آمار خدمات گمرک تاجیکستان، این جمهوری از ژانویه تا سپتامبر امسال حدود ۱.۴۶ میلیون تن سوخت وارد کرده است، در حالی که این رقم در سال گذشته ۱.۲ میلیون تن بوده است.
https://sputnik.tj/20251029/tojikiston-istehsol-benzin-afzoish-1072490733.html