اخبار اقتصادی تاجیکستان
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی تاجیکستان در هفته اول شهریورماه 1404 مندرج در روزنامهها و رسانههای این کشور به شرح زیر میباشد:
افزایش 12 در صدی تولید ماهی در تاجیکستان
آسیا پلاس: در تاجیکستان، بیش از ۲ هزار تن ماهی در نیمه اول سال ۲۰۲۵ صید شد که ۱۲درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.
طبق گزارش آژانس آمار وابسته به ریاست جمهوری تاجیکستان، حجم اصلی تولید، از مخازن منطقه ختلان، جایی که بیشتر مزارع به طور سنتی متمرکز هستند، حاصل شد.
در ژانویه تا ژوئیه ۲۰۲۵، کل حجم محصولات ماهی تولید شده به ۶۱.۲ میلیون سامانی رسید که ۱۹.۶در صد بیشتر از سال گذشته است.
کل صید ماهی به ۲ هزار و ۲۱ تن رسید. بیش از نیمی از این حجم از منطقه ختلان (حدود ۱.۱ هزار تن) حاصل شد. در منطقه سغد، ۴۸۱ تن و در وحدت (نواحی تابع مرکز) حدود ۴۲۶ تن صید شد.
در میان انواع اصلی ماهیهای پرورشی در تاجیکستان، کپور نقرهای ۶۹۰ تن، قزلآلا ۴۱۹ تن، کپور علفخوار - ۲۳۶ تن و کپور معمولی - ۲۱۹ تن، از جمله ماهیهای پیشرو هستند. حجم کل تولید سایر انواع ماهی به ۴۴۷ تن رسیده است.
رشد تولید با افزایش تعداد مزارع و معرفی فناوریهای جدید آبزیپروری مرتبط است. امروزه بیش از ۳۰۰ مزرعه پرورش ماهی در این کشور وجود دارد.
با وجود شاخصهای مثبت، این صنعت با مشکلات متعددی روبرو است. بهرهوری حوضههای شیلات طی سه دهه تقریبا به نصف کاهش یافته است: از35-30 سنت در هکتار در دهه ۱۹۹۰ به16-15 سنت در هکتار در حال حاضر. دلایل اصلی آن، کمبود خوراک، فرسودگی سیستمها و تجهیزات آبرسانی و همچنین تخریب برخی از مخازن است. کارشناسان خاطرنشان میکنند که بهبود وضعیت استخرها و زیرساختها، بهرهوری را ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش داده و هزینههای اضافی را کاهش میدهد.
تاجیکستان رشد مداومی را در تولید ماهی پیشبینی میکند: در سال ۲۰۲۶، تولید ۶.۶ هزار تن خواهد بود که ۸ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۵ است؛ در سال ۲۰۲۷، تولید به ۷.۲ هزار تن افزایش خواهد یافت که ۹ درصد افزایش نسبت به سال قبل را نشان میدهد؛ و در سال ۲۰۲۸، انتظار میرود تولید ۷.۸ هزار تن باشد که ۹.۲ درصد بیشتر از سطح سال ۲۰۲۷ است.
برای توسعه صنعت پرورش ماهی در این کشور، از ۱۳۰۰ دریاچه طبیعی، ۸ مخزن و ۳۸۵ مزرعه پرورش ماهی با مساحت کل حدود ۷۶ هزار هکتار استفاده میشود که ۷۳.۳ هزار هکتار آن مخزن و ۲.۶ هزار هکتار آن استخر پرورش ماهی است.
https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/economic/20250821/v-tadzhikistane-na-12-uvelichili-proizvodstvo-ribi
اجرای گردش الکترونیکی اسناد به طور کامل در سازمان هواپیمایی کشوری
خبرگزاری خاور: با ریاست حبیبالله نظرزاده، مدیر آژانس هواپیمایی کشوری وابسته به دولت جمهوری تاجیکستان، اجرای سیستم یکپارچه گردش الکترونیکی اسناد ( (edo.innovation.tj) مورد بحث قرار گرفت.
تأکید شد که گردش الکترونیکی اسناد به طور کامل در سازمان هواپیمایی کشوری وابسته به دولت جمهوری تاجیکستان اجرا شده است.
این سیستم با هدف تقویت دولت الکترونیک و افزایش سطح مدیریت مدرن، خودکارسازی دسترسی به گواهینامهها و مجوزها برای شرکتهای هواپیمایی، متخصصان صنعت و تجهیزات هواپیمایی اجرا شد.
به مقامات آژانس دستور داده شد تا استفاده صحیح و رعایت الزامات سیستم الکترونیکی را به طور کامل تضمین کنند.
https://khovar.tj/2025/08/dar-agentii-aviatsiyai-grazhdan-gardishi-u-at-oi-elektron-purra-ba-ro-monda-shud/
کاهش قیمت طلا و تاثیر آن بر اقتصاد تاجیکستان
آسیا پلاس: در دو سال آینده، قیمت طلا در بازارهای جهانی ممکن است سقوط کند.به گفته تحلیلگران آژانس Standard & Poor's Global Ratings، کاهش پیشبینیشده قیمت جهانی طلا در سالهای آینده ممکن است بر اقتصاد تاجیکستان تأثیر منفی بگذارد.
توجیه رتبهبندی حاکمیتی تاجیکستان که توسط این آژانس تعیین شده است، فرض میکند که قیمت طلا از ۲۹۰۰ دلار در هر اونس در سال ۲۰۲۵ به ۲۵۰۰ دلار در سال ۲۰۲۶ و ۲۱۰۰ دلار در سال ۲۰۲۷ کاهش یابد.
علاوه بر این، در این نشریه آمده است که به دلیل عدم اطمینان در مورد عوارض ایالات متحده بر صادرات سوئیس، جایی که بیشتر طلای تاجیکستان در آنجا ذوب میشود، ممکن است عرضه طلا تغییر جهت دهد.
تحلیلگران S&P خاطرنشان میکنند که اقتصاد این جمهوری به شدت به استخراج و فروش طلا وابسته است.
به گفته کارشناسان این آژانس، جایگاه اقتصاد خارجی تاجیکستان به دلیل سطح بالای حوالهها و قیمتهای مطلوب طلا همچنان در حال بهبود است.
این نشریه تأکید میکند که تبدیل طلا به پول توسط بانک ملی تاجیکستان، ذخایر بینالمللی این جمهوری را تا مارس ۲۰۲۵ (۷.۴ ماه پوشش واردات) به سطح بیسابقهای ۴.۶ میلیارد دلار (۳۰ در صد از تولید ناخالص داخلی) افزایش داده است.
کارشناسان S&P خاطرنشان میکنند که فروش طلا از طریق وزارت دارایی، بازپرداخت بدهی خارجی کشور را تضمین میکند.
پیش از این، در ابتدای این ماه، فردوس طالبزاده، رئیس بانک ملی تاجیکستان، به خبرنگاران گفت که سهم طلای پولی در ذخایر بینالمللی در سطح ۲۰ در صد است.
به گفته وی، حجم فلز اصلی در ذخایر طلا و ارز خارجی از طریق خرید آن در خود جمهوری و تبدیل آن به طلای پولی در خارج از کشور افزایش مییابد.
طالبزاده خاطرنشان کرد که «شرکتهای معتبر خارجی» در تبدیل طلای تاجیکستان به طلای پولی فعالیت میکنند.
طلای پولی، طلای فیزیکی به شکل سکه، شمش و .. است که برای حذف ناخالصیها تصفیه شده و خلوص آن بین ۹۹۵ تا ۱۰۰۰ است. شمش فلزی باید الزامات استاندارد بینالمللی تحویل کالا را برآورده کند.
طبق اعلام اداره آمار جمهوری تاجیکستان، در سال ۲۰۲۴، تاجیکستان فلزات گرانبهایی به ارزش حدود ۳۵۰ میلیون دلار صادر کرده است که ۱۷.۸در صد از کل صادرات این کشور را تشکیل میدهد.
یک سال قبل، جمهوری تاجیکستان این محصولات را به ارزش بیش از ۱.۱ میلیارد دلار صادر کرده است که تقریبا نیمی (۴۶.۶ در صد) از کل صادرات کشور میباشد.
https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/economic/20250822/tadzhikistan-predupredili-o-snizhenii-tsen-na-zoloto-eto-negativno-povliyaet-na-ekonomiku-strani
افزایش تولید صنعتی در تاجیکستان در 7 ماه سال 2025
خبرگزاری اوستا: بر اساس گزارش آژانس آمار وابسته به ریاست جمهور تاجیکستان، در هفت ماه اول سال 2025، شرکتهای صنعتی تاجیکستان به همراه کارآفرینان خصوصی، کالاهایی به ارزش 34 میلیارد و 894.1 میلیون سامانی تولید کردند. این رقم 24.5 درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته با قیمتهای مشابه است.
به گفته این آژانس، سهم اصلی در رشد تولید صنعتی توسط صنایع معدنی و تولیدی و همچنین بخش انرژی انجام شده است. بنابراین، حجم تولید صنعت معدن به 11.7 میلیارد سامانی رسیده است که 1.7 برابر بیشتر از سال گذشته است. این افزایش به دلیل استخراج زغال سنگ و بور (رشد 5.6 درصدی)، نفت خام و گاز طبیعی (رشد 2 برابری)، سنگ معدن فلزی (رشد 1.7 برابری) و همچنین مواد معدنی مختلف (رشد 42.2 درصدی) بوده است.
صنایع تولیدی کالاهایی به ارزش 16.2 میلیارد سامانی تولید کردهاند. به طور خاص، حجم تولیدات صنایع غذایی، شامل نوشیدنیها و دخانیات، به ۵.۵ میلیارد سامانی، محصولات نساجی و پوشاک ۱.۵ میلیارد سامانی، محصولات چوبی و کاغذی، شامل فعالیت انتشارات ۳۹۳.۵ میلیون سامانی رسید. تولید فرآوردههای نفتی ۲۷ میلیون سامانی، محصولات شیمیایی ۳۰۳.۳ میلیون سامانی، محصولات معدنی غیرفلزی ۲.۲ میلیارد سامانی، محصولات متالورژی و محصولات فلزی نهایی ۵.۳ میلیارد سامانی بود.
همچنین رشد در زمینههای تولید و توزیع برق، گاز، بخار و تصفیه هوا ۱۲.۷ درصد و همچنین تامین آب، تصفیه و بازیافت زباله و مواد اولیه ثانویه ۱۵.۲ درصد ثبت شد.
بنابراین، طبق نتایج ژانویه تا ژوئیه ۲۰۲۵، بخش صنعت تاجیکستان پویایی پایداری را نشان داد و تقریبا در تمام زمینههای اصلی از شاخصهای سال گذشته فراتر رفت.
خبرگزاری اوستا
افزایش تولید محصولات کشاورزی تاجیکستان در ۷ ماه سال 2025
خبرگزاری اوستا: خورشید قاسموف، رئیس اداره آمار کشاورزی و حفاظت از محیط زیست آژانس آمار وابسته به ریاست جمهوری گفت: در ژانویه تا ژوئیه ۲۰۲۵، حجم تولید محصولات کشاورزی در تاجیکستان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۵ درصد افزایش یافته است.
به گفته وی، توسعه بخش کشاورزی با اقدامات انجام شده و حمایت دولت تضمین میشود که امکان افزایش تولید سالانه را فراهم میکند.
حجم تولید ناخالص کشاورزی در تمام دستههای مزارع برای دوره گزارش به ۳۲ میلیارد و ۲۶۰.۱ میلیون سامانی رسید. از این میزان، تولید محصولات زراعی ۲۱ میلیارد و ۲۲۸.۷ میلیون سامانی (افزایش ۱.۹ درصدی) و دامداری ۱۱ میلیارد و ۳۱.۴ میلیون سامانی (افزایش ۱۱.۴ درصدی) بوده است.
بیشترین سهم در توسعه این صنعت متعلق به منطقه ختلان بود که 54.5 درصد از کل تولیدات کشاورزی کشور را به خود اختصاص داد. در هفت ماه، کالاهایی به ارزش 17 میلیارد و 600.5 میلیون سامانی تولید شد که 104.1 درصد از سطح سال قبل است.
طبق گزارش آژانس آمار، در ساختار تولید کشاورزی، مزارع دولتی 14.4 درصد از تولید را شامل میشوند، از جمله 20.8 درصد در منطقه سغد، 11.9 درصد در منطقه ختلان، 6.6 درصد در منطقه خودمختار بدخشان و 11.4 درصد در شهرها و مناطق تابع مرکز در بر گرفته است. بیشترین سهم تولید مربوط به مزارع دهقانی 38.8 درصد و همچنین مزارع خصوصی 46.8 درصد است.
بنابراین، بخش کشاورزی تاجیکستان همچنان پویایی مثبت و پایداری را نشان میدهد و اهمیت کلیدی در تأمین امنیت غذایی کشور را حفظ میکند.
خبرگزاری ویچیارکا
دریافت بودجههای بین المللی برای نیروگاه «راغون» مشروط به انجام تمام شروط
آسیا پلاس: بر اساس توجیه رتبهبندی حاکمیتی تاجیکستان که توسط آژانس بینالمللی رتبهبندی Standard & Poor's Global Ratings. تهیه شده است، تأمین مالی پروژه نیروگاه برق آبی راغون از شرکای توسعه، به ویژه بانک جهانی، تا زمان برآورده شدن شرایط باقی مانده به تعویق افتاده است.
این نشریه تأکید میکند: دولت با کنسرسیومی از شرکای چندجانبه و دوجانبه در مورد بستههای تأمین مالی برای پوشش حدود 50 درصد از 6.4 میلیارد دلار مورد نیاز (40 در صد از تولید ناخالص داخلی پیشبینی شده برای سال 2025) برای تکمیل پروژه تا سال 2035 توافق کرده است.
شایان ذکر است که تکمیل نیروگاه برق آبی «راغون» در سال 2016 آغاز شد و بیش از 3 میلیارد دلار تاکنون برای راهاندازی دو توربین اول از شش توربین سرمایهگذاری شده است (پیشبینی میشود توربین سوم در سال 2025 راهاندازی شود).
تحلیلگران S&P تأکید میکنند: پس از تکمیل پروژه در سال ۲۰۳۵، ظرفیت تولید برق کشور بیش از ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت که به حل مشکل کمبود برق و صادرات حدود ۶۰ درصد از تولید به آسیای مرکزی کمک خواهد کرد. با این حال، این پروژه همچنان گران است و دایره سایر سرمایهگذاریهای دولتی را تنگ کرده است.
در آن نشریه آمده است که هزینه باقیمانده ساخت نیروگاه برق آبی راغون ۶.۴ میلیارد دلار تخمین زده میشود.
نمایندگان S&P خاطرنشان میکنند: دولت موافقت کرده است که نیمی از این مبلغ را با کنسرسیومی از شرکای بینالمللی تأمین مالی کند، بقیه باید از بودجه و درآمدهای پروژه تأمین شود. بسته اولیه شامل ۱.۵ میلیارد دلار وامهای بدون امتیاز، ۸۵۰ میلیون دلار کمکهای بلاعوض و ۵۵۰ میلیون دلار وامهای با امتیاز است. مشخص است که بخشی از کمکهای بلاعوض به وضعیت تاجیکستان به عنوان «کشور کمتر توسعهیافته» بستگی دارد که ممکن است در سال ۲۰۲۶ مورد تجدیدنظر قرار گیرد.
درباره نیروگاه برق آبی «راغون»
نیروگاه برق آبی «راغون» با ظرفیت نصب شده ۳۷۸۰ مگاوات به بزرگترین نیروگاه برق آبی در آسیای مرکزی تبدیل خواهد شد. انتظار میرود پس از راهاندازی کامل این نیروگاه، حجم تولید برق سالانه آن به بیش از ۱۴.۵ میلیارد کیلووات ساعت برسد.
موتورخانه این نیروگاه دارای ۶ واحد با ظرفیت هر کدام ۶۳۰ مگاوات خواهد بود. راهاندازی آخرین واحد در سال ۲۰۲۹ پیشبینی میشود.
در حال حاضر، دو واحد از نیروگاه برق آبی «راغون» که در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ راهاندازی شدهاند، با ظرفیت کم در حال فعالیت هستند.
طبق اعلام وزارت انرژی و ذخائر آب تاجیکستان، در سال ۲۰۲۴، نیروگاه برق آبی «راغون» ۱.۲۲۰ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کرده است. این ۵.۵ در صد از کل برق تولید شده در این کشور است.
https://www.asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/economic/20250823/sp-tadzhikistan-poluchit-dengi-mezhdunarodnih-donorov-dlya-roguna-posle-vipolneniya-vseh-uslovii
اختصاص ۵ میلیون دلار برای وامهای سبز و حمایت از کسبوکارهای جوانان در تاجیکستان توسط بانک اروپایی بازسازی و توسعه
خبرگزاری اوستا: بانک اروپایی بازسازی و توسعه مبلغ ۵ میلیون دلار برای توسعه بخش خصوصی در تاجیکستان اختصاص داده است. این وجوه به ارز ملی توسط دو بانک همکار شرکت سهامی خاص «هما بانک» و شرکت سهامی خاص «اَروند» و هر کدام ۲.۵ میلیون دلار ارائه دریافت خواهند کرد.
این تأمین مالی با هدف حمایت از وامهای سبز تحت برنامه GEFF تاجیکستان (تسهیلات تأمین مالی اقتصاد سبز) و همچنین توسعه کارآفرینی جوانان از طریق برنامه شاخص جوانان در تجارت بانک اروپایی بازسازی و توسعه انجام میشود.
برنامه GEFF تاجیکستان با حمایت بودجههای اهداکنندگان از کره جنوبی، اتریش و صندوق اقلیم سبز (GCF) اجرا میشود. این برنامه بر ارائه وام برای پروژههایی در زمینه بهرهوری انرژی، انرژی تجدیدپذیر و توسعه پایدار متمرکز است.
برنامه جوانان در تجارت بانک اروپایی بازسازی و توسعه در تاجیکستان بسیار محبوب است و هدف آن تحریک فعالیت کارآفرینی در بین جوانان است. اجرای آن در این کشور با حمایت صندوق ویژه سهامداران این بانک انجام میشود.
بانک اروپایی بازسازی و توسعه در بیانیهای اعلام کرد: ما همچنان از توسعه بخش خصوصی در تاجیکستان حمایت میکنیم و اطمینان داریم که این بودجهها به تقویت جایگاه کارآفرینان محلی، به ویژه جوانان، و همچنین به توسعه یک اقتصاد پایدار و سبز کمک خواهد کرد.
خبرگزاری اوستا
ارزیابی وضعیت تجارت داخلی کشور
اسپوتنیک: به گفته مقامات آژانس آمار تاجیکستان، در ژانویه تا ژوئیه ۲۰۲۵، حجم گردش مالی عمدهفروشی، خردهفروشی و تعمیر خودرو به ۴۰ میلیارد سامانی رسیده است.
این شاخص ۱۲.۵ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل با قیمتهای قابل مقایسه است.
لازم به ذکر است که برای هفت ماه اول امسال، گردش مالی تجارت خردهفروشی و تعمیر خودرو ۱۰.۷ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته تخمین زده شده است.
در عین حال، اشاره شده است که حجم کل گردش مالی تجارت خردهفروشی و تعمیر خودرو به ۳۳.۵ میلیارد سامانی رسیده است.
مقامات این آژانس خاطرنشان کردند: به طور خاص، در بازارهای مواد غذایی، مواد اولیه و کالاهای ترکیبی این کشور به ارزش ۱۴.۶ میلیارد سامانی فروخته شده است که ۴۳.۶ درصد از کل حجم گردش مالی کالاهای خرده فروشی را تشکیل میدهد.
گفته شد که در این دوره، گردش مالی تجارت خرده فروشی و تعمیر خودرو به طور متوسط به ازای هر ساکن کشور ۳۹۱۸.۳ سامانی بوده است.
لازم به ذکر است که بیشترین سهم گردش مالی عمده فروشی، خرده فروشی و تعمیر خودرو در این دوره مربوط به منطقه شهر دوشنبه (۳۰ درصد) و سغد (۲۹.۳ درصد) بوده است.
نسبت گردش مالی بخش غیردولتی در این دوره ۹۹.۸ درصد از کل حجم را تشکیل داده است.
https://sputnik.tj/20250825/dar-bozorhoi-kishvar-436-molu-ashyoi-furukhtashuda-istehsoli-tojikiston-budaand-1070390633.html
افزایش حجم وامهای خرد در تاجیکستان
اسپوتنیک: به گفته دفتر مطبوعات بانک ملی تاجیکستان: در شش ماه اول سال ۲۰۲۵ حجم وامهای صادر شده در تاجیکستان به ۱۳.۷ میلیارد سامانی رسید.این رقم ۳.۱ میلیارد سامانی (یا ۲۸.۹ درصد) بیشتر از مدت مشابه سال ۲۰۲۴ است.
در عین حال، مشخص است که بخش عمدهای از حجم وام به بخش مصرفکننده ۴۹.۸ درصد اختصاص دارد.
پس از آن تجارت خارجی ۱۵.۱ درصد، در بخش کشاورزی، وامهای کمتری در شش ماه ۱۲.۶ درصد دریافت شده است.
علاوه بر این، ۹.۳ درصد از کل حجم به صنعت اختصاص دارد. در صدر این فهرست، بخشهای خدمات و ساختوساز قرار دارند که به ترتیب ۶.۴ و ۳.۶ درصد را تشکیل میدهند.
همچنین گفته شد که در این دوره، حجم وامهای خرد صادر شده به ۱۰.۲ میلیارد سامانی افزایش یافته است.
طبق بیانیه مطبوعاتی بانک ملی تاجیکستان، این افزایش در مقایسه با نیمه اول سال ۲۰۲۴، ۲۹.۰ درصد بوده است.
در اوایل سال جاری، بانک ملی تاجیکستان برای سومین بار نرخ بازپرداخت را کاهش داد. بنابراین، این شاخص ۰.۵ درصد یعنی از ۸.۲۵ درصد به ۷.۷۵ درصد در سال تغییر کرد.
شایان ذکر است که در اوایل فوریه ۲۰۲۵، این نرخ ۰.۲۵ درصد تغییر کرد یعنی از ۹ درصد به ۸.۷۵ درصد و در ماه مه نیز ۰.۵ درصد دیگر یعنی از ۸.۷۵ درصد به ۸.۲۵ درصد کاهش یافت.
https://sputnik.tj/20250823/tojikiston-qarz-tafsilot-1070291074.html
افزایش ارتفاع سد نیروگاه برق آبی راغون به ۱۱۱۰ متر از سطح دریا
خبرگزاری خاور: روز سی و چهارمین سالگرد استقلال دولتی (۹ سپتامبر)، سطح سد نیروگاه برق آبی راغون به ۱۱۱۰ متر از سطح دریا افزایش خواهد یافت و ارتفاع آن ۱۴۵ متر خواهد بود. این مطلب را امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان، در شهر راغون در دیدار با کارگران نیروگاه برق آبی راغون و فعالان این شهر بیان کرد.
به گفته رئیس جمهور کار سیمانکاری برای تقویت دیوارههای راست و چپ در منطقه هسته سد تا ارتفاع ۱۱۰۰ متر از سطح دریا تکمیل شده است: ۵۲۳۳ چاه(گودمته) با طول کلی ۱۱۳.۱۹۲ متر حفر شده و پرده ضد فیلتر در ۳۹۱ چاه با طول ۱۲.۹۲۲ متر سیمانکاری شده است. ۹۰ در صد از این کارها در سال ۲۰۲۵ انجام شده است.
کارهای مربوط به کوبیدن و بتن ریزی گالریهای سیمان کاری ردیف های اول، دوم و سوم کرانههای راست و چپ مطابق با پروژه تکمیل شد و میزان تکمیل کارهای سیمان کاری و تقویت به 94 درصد از حجم طرح رسیده است.
https://khovar.tj/rus/2025/08/k-34-j-godovshhine-gosudarstvennoj-nezavisimosti-plotina-rogunskoj-ges-budet-dovedena-do-1110-metrov-nad-urovnem-morya/