مبادلات تجارت خارجی لهستان در سال 2023

بر مبنای گزارش اکتبر سال جاری بانک جهانی در مورد صادرات کشورها در سال 2023، لهستان با 469 میلیارد دلار، نوزدهمین صادر کننده برتر دنیا و نهمین صادر کننده برتر در بین کشورهای اتحادیه اروپا بوده است.

الف.دیباچه

بر اساس داده‌های بانک جهانی در مورد صادرات کشورها در سال 2023 که مهر ماه سال جاری منتشر شده است، ارزش صادرات کالا و خدمات لهستان در سال گذشته به 469 میلیارد دلار رسیده است. همچنین پیشتر، اداره مرکزی آمار لهستان، حجم واردات به این کشور در سال 2023 را 340.5 میلیارد دلار اعلام کرده بود. بدین ترتیب حجم تجارت خارجی لهستان در سال 2023 به 809.5 میلیارد دلار رسید و این کشور موفق شد تراز تجاری مثبت 129 میلیارد دلار را ثبت نماید. همچنین بر اساس داده‌های بانک جهانی ارزش صادرات کالا و خدمات لهستان به ایران در سال 2023، 36.07 میلیون دلار و ارزش صادرات کالا و خدمات وراداتی لهستان از ایران 48.82 میلیون دلار بوده است تا تراز تجاری مثبت 12.75 میلیون دلار ایران در داد و ستد با لهستان ثبت شود. در گزارش ذیل، علاوه بر برشمردن بزرگترین شرکای تجاری لهستان به تفکیک صادرات و واردات، بزرگترین محصولات صادراتی و وارداتی این کشور نیز با مقدار هر محصول تشریح شده است. همچنین در بخش مربوط به تبادلات تجاری کشورمان با لهستان، مهمترین کالاهای صادراتی لهستان به ایران و نیز مهمترین کالاهای وارداتی لهستان از مقصد ایران برشمرده شده است.

ب. صادرات لهستان

گزارش اکتبر 2024 بانک جهانی در مورد صادرات کشورها در سال گذشته ، حاکی از آن است که حجم صادرات کالا و خدمات لهستان در سال 2023 به 469 میلیارد دلار رسید است. بدین ترتیب، لهستان موفق شد با 36 میلیارد دلار افزایش صادرات نسبت به سال گذشته، همانطور که در نمودار زیر مشخص است، روند رو به رشد افزایش صادرات محصولات و خدمات خود را ادامه دهد.

 

همچنین در مقایسه با دیگر کشورها، لهستان موفق شد در سال 2023 ، پس از بلژیک و اسپانیا، در رده نوزدهم برترین صادر کننده دنیا و نهمین صادر کننده برتر در بین کشورهای اتحادیه اروپا قرار بگیرد. نمودار زیر جایگاه لهستان را در بین بیست صادر کننده برتر دنیا نشان می دهد. نکته قابل توجه آن است که ارزش صادرات کالا و خدمات لهستان در سال 2023، برای اولین بار از روسیه که از زمان آغاز جنگ با اکراین تحت تحریم های اقتصادی قرار گرفته است پیشی گرفت. ارزش کل صادرات کالا و خدمات روسیه در سال 2023، به  466.6 میلیارد دلار رسید. با این وجود تولید ناخالص داخلی روسیه به میزان 2.02 تریلیون دلار، فاصله دو برابری خود با تولید ناخالص داخلی لهستان به ارزش811.23 میلیارد دلار را در سال 2023 حفظ کرده است.  

 

 

اگرچه جایگاه لهستان در بین کشورهای اتحادیه چند سالی است که تغییری نکرده است، اما چنانچه روند رو به رشد صادرات لهستان ادامه یابد، در سال های آینده باید شاهد ارتقای جایگاه آن در بین 27 کشور اتحادیه اروپا باشیم. چنانکه بر مبنای آخرین آمار ارائه شده توسط یورواستات در 16 اکتبر سال جاری نیز، حجم مبادلات لهستان در ماه اوت  به 28.1 میلیارد یورو رسید و این کشور را با فاصله کمی‌بعد از بلژیک و فرانسه، در رتبه ششم قرار گرفت. همچنین در این ماه تنها 7 کشور از 27 کشور عضو اتحادیه، رشد صادرات را نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ثبت نموده اند و لهستان، پس از ایرلند، در رده دوم با بیشترین افزایش صادرات قرار گرفته است.

ج. مهمترین مقاصد صادارتی لهستانی در سال 2023

در سال 2023، آلمان با 28 درصد، کماکان بزرگترین مقصد دریافت محصولات تولیدی لهستان است و پس از آن با اختلاف زیاد، همسایه جنوبی لهستان، یعنی چک با خرید 22 میلیارد دلار محصولات لهستانی معادل  6.3% از مجموع آن قرار دارد که نسبت به سال گذشته، 3.9% کاهش داشته است. فرانسه با دریافت کالاها و خدمات لهستانی به ارزش21.5 میلیارد دلار که 8.4 بیش از سال گذشته بوده است،  6.2% از کل صادرات لهستان را دریافت کرده است و سومین مقصد بزرگ  صادراتی این کشور بوده است.

همچنین شرکت های لهستانی در سال 2023 کالاها و خدماتی به ارزش 11.89 میلیارد دلار به اکراین صادر کردند که 3.3 درصد از مجموع صادرات لهستان را تشکیل می دهد و نسبت به سال قبل 16.8 درصد بهبود یافته است تا اکراین تبدیل به هفتمین مقصد بزرگ کالاهای لهستانی شود. این بزرگترین افزایش در سال 2023 با در نظر گرفتن ده بازار مهم صادراتی لهستان بوده است.

افزایش قابل توجه دیگر در صادرات محصولات لهستانی، در مورد اسپانیا، نهمین بازار صادرات لهستان بوده است که با 8.3 درصد افزایش، به 9.6 میلیارد دلار در سال 2023 رسید.

علاوه بر این بر مبنای داده‌های یوراستات، کشورهای اتحادیه اروپا، مقصد بیش از 70% از محصولات لهستانی بوده اند. در عین حال صادرات به کشورهای در حال توسعه 7 درصد افزایش یافته و به حدود 31.2 میلیارد دلار رسیده است. اگرچه بیشترین پویایی رشد با 14.1 درصد معادل 3.3 میلیارد دلار در صادرات لهستان به کشورهای اروپای مرکزی و شرقی ثبت شد که هرچند، بسیار کمتر از کشورهای توسعه یافته بود، اما تراز تجارت خارجی لهستان را به میزان قابل توجهی بهبود بخشیده است.  در جدول زیر، 10 گروه کالایی برتر در صادرات لهستان به ترتیب و با تفکیک مقدار هر کالا برشمرده شده است.

10 کالای برتر صادراتی لهستان

دسته گروهی کالاها	ارزش	ردیف
ماشین آلات، قطعات مورد استفاده در راکتورهای هسته ای، بویلرها	49.38 میلیارد دلار	1
تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی	43.88 میلیارد دلار	2
قطعات خودرو	37.99 میلیارد دلار	3
محصولات تولید شده از پلاستیک	17.40 میلیارد دلار	4
مبلمان، تابلوهای روشنایی، سازه‌های پیش ساخته	11.89 میلیارد دلار	5
تولیدات آهن یا فولاد	11.83 میلیارد دلار	6
سوخت های معدنی، انواع روغن، محصولات تقطیر شده	11.44 میلیارد دلار	7
انواع گوشت قرمز	8.10 میلیارد دلار	8
دستگاه نوری دارای مصارف صنعتی و  پزشکی	7.63 میلیارد دلار	9
محصولات تولید شده از انواع لاستیک	6.77 میلیارد دلار	10

د. واردات به لهستان

بر مبنای گزارش اداره مرکزی آمار لهستان، حجم واردات کالا و خدمات به این کشور در سال 2023 به 340.5 میلیارد دلار رسید. آلمان همسایه غربی لهستان با صادرات 70.1 میلیارد دلار کالا و خدمات معادل 21% از مجموع کالاهای وارد شده به لهستان، درست مانند بخش صادرات، رقیب بلامنازع تجاری لهستان است. پس از آلمان، چین با 41.96 میلیارد دلار معادل 12% و سپس ایتالیا با 16.9 میلیارد دلار معادل 5% از بازار واردات لهستان را به خود اختصاص داده اند.

در مقایسه با سال گذشته، نروژ با حدود 70% افزایش نسبت به سال قبل، بیشترین افزایش صادرات محصول به لهستان را ثبت نموده است و سهم خود را از 1.3 درصد بازار لهستان به 2.6 افزایش داده است. عمده محصولات نروژی وارد شده به لهستان عبارتند از نفت خام، تسلیحات و تجهیزات کشتی.

همچنین بیشترین میزان کاهش واردات به لهستان نسبت به سال 2022، در مورد چین با 12.1 درصد از مجموع کالا و خدمات، ثبت شده است. همزمان افزایش چشمگیر واردات از کره جنوبی به میزان بالغ بر 10% که مجموع آنرا به بالغ 10 میلیارد دلار رسانده است موضوع قابل توجهی است. این افزایش واردات که عمدتا ناشی از خرید تسلیحات بوده است، کره جنوبی را بالاتر از نروژ، در رده هشتم بزرگترین صادر کنندگان به لهستان قرار داده است.

در بین کشورهای منطقه خاورمیانه نیز، عربستان با صادرات 7.64 میلیارد دلار که عمده آن نفت خام بوده است، بزرگترین و در بین کشورهای دنیا، دهمین صادر کننده برتر به لهستان در سال 2023 بوده است.

جدول زیر، سهم کشورهای مختلف در بازار صادرات به لهستان را نشان می دهد.

 

ه. بیشترین محصولات وارداتی به لهستان

بیشترین کالاهای وارد شده به لهستان تا پایان سال 2023، در دسته ماشین آلات، تجهیرات مورد استفاده در راکتورهای هسته ای و تجهیزات الکتریکی قرار دارند. جدول زیر، 10 کالا با بیشترین مقدار ورادات به لهستان را به تفکیک مقدار نمایش می دهد.

10 کالای برتر وارداتی به لهستان

واردات لهستان بر اساس دسته گروه کالایی	ارزش (میلیارد دلار)	ردیف
قطعات مورد استفاده در راکتورهای هسته ای	49.38	1
تجهیزات الکتریکی  و الکترونیکی	43.88	2
قطعات خودرو	37.99	3
پلاستیک	17.40	4
مبلمان، تابلوهای روشنایی، سازه‌های پیش ساخته	11.89	5
مصنوعات از آهن یا فولاد	11.83	6
سوخت های معدنی، روغن‌ها، محصولات تقطیر	11.44	7
انواع گوشت قرمز	8.10	8
دستگاه نوری دارای مصارف صنعتی و  پزشکی	7.63	9
لاستیک	6.77	10

و. صادرات لهستان به ایران

مجموع صادرات کالا و خدمات لهستان به ایران در سال 2023، 36.07 میلیون دلار بوده است تا در جدول صادرات محصولات لهستانی، ایران در رتبه 109 قرار بگیرد. در جدول ذیل، بیست کالا با بیشترین میزان صادرات از لهستان به ایران به ترتیب و با مقدار آن قید شده است که بر آن اساس، مهمترین اقلام صادراتی لهستان به کشورمان در سال 2023، همانند سال های گذشته عبارتند از انواع ماشین آلات، دیگ های بخار صنعتی و تجهیرات مورد استفاده در راکتورهای هسته ای که ارزش آن‌ها به 9.3 میلیون دلار رسیده است. پس از آن، مواد غذایی شامل انواع غلات، آرد و نشاسته به ارزش مجموع 5.4 میلیون دلار در رده بعدی قرار دارد و سپس مواد مورد نیاز برای فراوری انواع مواد غذایی به ارزش مجموعا 4.8 میلیون دلار بوده است.

 

کالاهای برتر صادر شده از لهستان به ایران در سال 2023

کالا و محصول صادراتی	ارزش	ردیف
انواع ماشین آلات، قطعات مورد استفاده در راکتورهای هسته ای، دیگ های صنعتی (بویلر)	9.35 میلیون دلار	1
غلات، آرد، نشاسته،  فرآورده‌های شیر	5.42 میلیون دلار	2
مواد مورد نیاز برای فراوری انواع مواد غذایی	4.89 میلیون دلار	3
کاکائو و مواد مورد نیاز برای تهیه کاکائو	1.83 میلیون دلار	4
دستگاه‌های نوری دارای مصارف صنعتی و  پزشکی	1.74 میلیون دلار	5
اسانس، عطر، لوازم آرایشی و بهداشتی	1.45 میلیون دلار	6
مواد شیمیایی آلی	1.38 میلیون دلار	7
سنگ، گچ، سیمان، آزبست، میکا و دیگر مواد مشابه	1.37 میلیون دلار	8
توتون و تنباکو	1.20 میلیون دلار	9
تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی	1.16 میلیون دلار	10
آلبومینوئیدها، نشاسته‌های اصلاح شده، آنزیم ها	854.57 هزار دلار	11
کارد و چنگال تولید شده از فلز پایه	793.12 هزار دلار	12
شیشه و ظروف شیشه ای	502.69 هزار دلار	13
محصولات تولید شده از کاغذ و مقوا	498.59 هزار دلار	14
قطعات مورد استفاده در وسایل نقلیه ریلی و مترو	394.86 هزار دلار	15
انواع روان کننده‌های مورد استفاده در تولید واکس، شمع، صابون	360.53 هزار دلار	16
انواع کودهای شیمیایی	331.47 هزار دلار	17
محصولات تولید شده از آهن و فولاد	320.12 هزار دلار	18
محصولات دارویی	275.42 هزار دلار	19
عصاره‌ها، مشتقات و رنگدانه‌های مورد استفاده در رنگرزی	252.62 هزار دلار	20

 

همانطور که در جدول زیر نمایش داده شده است، به جز سال های 2016 الی 2018 که صادرات لهستان به ایران به رکورد 136 میلیون دلار رسیده است، در یک دهه گذشته، میانگین ارزش صادرات خدمات و کالا از لهستان به ایران، حدود 40 میلیون دلار بوده است.

 

ی. صادرات ایران به لهستان

بر اساس پایگاه داده سازمان ملل متحد COMTRADE واردات لهستان از ایران در سال 2023، 48.82 میلیون دلار بوده است و از این حیث ایران در رتبه 97 در جدول کشورهای صادر کننده به لهستان قرار میگیرد. ده کالا با بیشترین میزان واردات لهستان از ایران به ترتیب و با مقدار آن در جدول ذیل قید شده است که بر آن اساس، مهمترین اقلام وارداتی لهستان از ایران عبارتند از پلاستیک به ارزش 20.47 میلیون دلار، محصولات با منشاء حیوانی به ارزش 8.7 میلیون دلار و میوه‌های خوراکی، آجیل، پوست مرکبات به ارزش 5.6 میلیون دلار.

 

کالاهای برتر صادر شده از ایران به لهستان در سال 2023

واردات لهستان از ایران	ارزش	ردیف
پلاستیک	20.47 میلیون دلار	1
محصولات با منشاء حیوانی	8.70 میلیون دلار	2
میوه‌های خوراکی، آجیل، پوست مرکبات	5.64 میلیون دلار	3
آهن و فولاد	3.79 میلیون دلار	4
مواد شیمیایی معدنی، ترکیب فلزات گرانبها، ایزوتوپ	1.78 میلیون دلار	5
محصولات نساجی	1.47 میلیون دلار	6
مواد آماده سازی‌های انواع خوراکی	1.19 میلیون دلار	7
انواع محصولات شیمیایی	901.49 هزار دلار	8
روی	900.03 هزار دلار	9
انواع سبزیجات خوراکی	762.15 هزار دلار	10

         

همانطور که در جدول زیر نمایش داده شده است، الگوی صادرات ایران به لهستان نیز از صادرات لهستان به ایران تبعیت می‌کند. به این ترتیب که به جز سال های 2016 الی 2018 که صادرات کشورمان به لهستان به رکورد 183 میلیون دلار رسیده است، در یک دهه گذشته، میانگین ارزش صادرات خدمات و کالا از لهستان به ایران، حدود 40 میلیون دلار بوده است.

 

منابع:

https://data.worldbank.org/indicator/NE.EXP.GNFS.CD?view=chart&locations=PL

https://comtradeplus.un.org/Poland

https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/POL

https://www.statista.com/statistics/268184/leading-import-countries-worldwide/