بازار غلات جمهوری قزاقستان در سال2024

براساس گزارش بانک جهانی، کشاورزی بخش کلیدی توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی قزاقستان بوده و این کشور بزرگترین تولیدکننده غلات آسیای مرکزی است.

    گندم بزرگترین محصول قزاقستان از نظر سطح زیر کشت است که ۸۰ درصد از تولید غلات را به خود اختصاص می‌دهد. بر اساس گزارش خدمات کشاورزی خارجیFAS(ذیل وزارت کشاورزی ایالات متحده) و تایید ضمنی وزارت کشاورزی قزاقستان، تولید گندم در سال 2025-2024 حدود ۱۵.۸ میلیون تن برآورد شده است. ترکیبی از خشکسالی و باران‌های بیش از حد، منجر به کاهش ۲۶ درصدی تولید در سال 2024-2023 نسبت به فصل قبل از آن شد. قزاقستان علاوه بر گندم؛ جو، پنبه، تخمه آفتابگردان و برنج نیز تولید می‌کند. براساس گزارش FAS، صادرات گندم و آرد قزاقستان در سال‌های 2024-2023 حدود ۱۰ میلیون تن برآورد شد، اما انتظار می‌رود صادرات در سال‌های ۲۰۲5-۲024 به ۱۱.۱ میلیون تن افزایش یابد.

     مجموع گردش مالی محصولات کشاورزی در قزاقستان 11.3 میلیارد دلار در سال 2023 بود که کاهش جزئی نسبت به 11.5 میلیارد دلار ثبت شده در سال 2022 داشت. صادرات به 5.35 میلیارد دلار رسید که نشان دهنده کاهش 5 درصدی نسبت به سال 2022 است. صادرات کشاورزی قزاقستان حدود 7 درصد از کل صادرات این کشور را تشکیل می دهد. در پایان ژوئن 2024، سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی تنها 2.5٪ بود. در همین دوره زمانی، در کشورهای همسایه مانند ازبکستان - 25٪، ودر قرقیزستان - 14٪ می‌باشد.

     صادرات محصولات کشاورزی در پنج سال گذشته دو برابر شده و به 5.4 میلیارد دلار رسیده است. قزاقستان متعهد شده است که حجم صادرات خود را تا سال 2029 دو برابر کند. دولت همچنین طرح جامعی را برای افزایش سهم محصولات فرآوری شده به 70 درصد تا سال 2028 با مجموع سرمایه گذاری 372 میلیارد تنگه (775 میلیون دلار آمریکا) تصویب کرده است. از این مبلغ، 150 میلیارد تنگه (312.5 میلیون دلار آمریکا) به سرمایه گذاری اختصاص داده می‌شود، در حالی که 222 میلیارد تنگه (462.5 میلیون دلار آمریکا) سرمایه در گردش را پشتیبانی می‌کند. قزاقستان با داشتن ۲۵ میلیون هکتار زمین زراعی و بیش از ۷۰ میلیون هکتار مرتع، دارای پتانسیل کشاورزی قابل توجهی است. تولید جو این کشور در سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۵ حدود ۳.۲۵ میلیون تن تخمین زده می‌شود که نسبت به ۲.۶ میلیون تن در فصل گذشته، روند افزایشی داشته است. قزاقستان همچنین شاهد افزایش تولید دانه‌های روغنی خود از ۲.۵ میلیون هکتار در سال ۲۰۲۰ به ۳.۴ میلیون هکتار در سال ۲۰۲۲ بوده که پیش بینی می‌شود تولید آن تا سال ۲۰۲۷ با افزایش استفاده از روش‌های تولید مدرن، قیمت‌های داخلی مناسب و تقاضای قوی از چین به ۵ میلیون هکتار برسد.

      با رونق تجارت قزاقستان و چین، صادرات محصولات زراعی به این کشور از ۷۵۰هزارتن در سال ۲۰۱۹ به ۳.۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت. براساس اعلام آیدربیک ساپاروف وزیر کشاورزی قزاقستان، این کشور در ژانویه تا می 2024مقدار ۲.۶ میلیون تن غلات صادر کرده است.خریداران اولیه غلات قزاقستان ازبکستان، چین، تاجیکستان، ایتالیا و افغانستان بودند. شایان ذکر است، صادرات به چین ۶۶ درصد افزایش یافت و از ۱۵۲۸۰۰ تن در پنج ماهه اول سال ۲۰۲۳ به ۲۵۴۲۰۰ تن در مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ رسید.

     تا اول سپتامبر2024، ذخایر غلات قزاقستان بالغ بر 17.2 میلیون تن بود که 9.1 میلیون تن آن گندم، از جمله هفت میلیون تن گندم خوراکی است. تقاضای مؤثر خوبی در چین وجود دارد، ماهانه حدود 15 تا 16 قطار غلات به سمت آلاشانکو می روند. استفاده از راه آهن در دسترس ترین روش حمل و نقل برای قزاقستان به شمار می آید. به همین دلیل است که در سفر اخیر هیات افغانستانی به شهر آکتائو و بازدید از از ‏ذخیره‌گاه غله جات "بینو" که ظرفیت ذخیره بیش از 100 هزار تُن را دارا است، طرفین  متعهد شدند تا در زمینه انتقال کالا از طریق خطوط آهن قزاقستان به افغانستان ۵۰ درصد تخفیف قائل شده و در صورت توافق، غلات خریداری شده در این سیلو نگهداری و در صورت نیاز به استان‌های غربی کشور افغانستان به صورت مستقیم انتقال یابد.

     روسیه، ازبکستان، چین، افغانستان و تاجیکستان پنج شریک تجاری برتر کشاورزی قزاقستان را تشکیل می دهند. در سال 2023، گردش تجاری در بخش کشاورزی با روسیه 3.46 میلیارد دلار، 1.71 میلیارد دلار با ازبکستان و 1.3 میلیارد دلار با چین بود. مجموع گردش مالی محصولات کشاورزی با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) در سال گذشته 7.7 میلیارد دلار بود که معادل 68 درصد از حجم کل تجارت کشاورزی قزاقستان در سال 2022 است.

روسیه رقیب دائمی قزاقستان در صادرات غلات و آرد است. در سال‌های اخیر به دلیل جنگ در اوکراین و به دلیل تحریم‌ها، روسیه توجه بیشتری به بازارهای سنتی داشته و سعی دارد در این بازارها با قزاقستان رقابت کند. بر اساس اعلام وزارت کشاورزی روسیه برداشت امسال در این کشور 132 میلیون تن گندم خواهد بود که نسبت به 94 میلیون تن گندم در سال 2023 از خود افزایش نشان داده و رقیب اصلی برای ده میلیون تن غله صادراتی قزاقستان در منطقه خواهد بود.

با توجه به افزایش تولید در قزاقستان، اتحادیه غله اعلام کرد بازار محصولات غلات به ویژه برای گندم و جو درداخل کشور با قیمت های کاهشی روبرو خواهند بود. البته در مورد قیمت نان با توجه به سهم 35درصدی هزینه آرد همه چیز بستگی به هزینه‌های مربوط به تولید آن از قبیل برق، آب،حمل و نقل، لجستیک و دستمزد می‌باشد.

https://inbusiness.kz/ru/news/kakie-signaly-shlet-urozhaj-2024-kak-pavodki-otrazyatsya-na-cene-hleba

https://inbusiness.kz/ru/news/potencial-est-a-razvitiya-net-chto-sderzhivaet-selskoe-hozyajstvo-kazahstana

https://www.avapress.com/fa/news/293818/

http://www.ghalatnews.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=2804&newsview=37997

https://iran-grains.com/

https://astanatimes.com/2024/08/kazakhstan-to-double-volume-of-agricultural-exports-by-2029/