اخبار اقتصادی صربستان

گزیدۀ اخبار و تحولات اقتصادی صربستان در هفتۀ چهارم شهریور 1403 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

افزایش قیمت متوسط مسکن در بلگراد

قیمت متوسط آپارتمان‌های فعلی در بلگراد، در وبسایت 4zida، در حدود 2640 یورو است که نشان‌دهنده افزایش حدود 40 یورو از ابتدای سال است. انتظار کاهش اندک نرخ بهره نیز می‌رود، کاهش بیشتر نرخ‌های بهره مرجع اتحادیه اروپا، تقاضا را در میان شهروندان صربستان تحریک خواهد کرد، زیرا رشد اقتصادی ساخت و ساز به طور قابل توجهی کند شده است. البته بازارهای مالی آنقدر سریع واکنش نشان نمی‌دهند. از سوی دیگر، فشار تورمی‌ به ویژه در بالکان همچنان باقی است. تا ماه مه یا ژوئن سال آینده این موج می‌تواند به صربستان برسد. بانک مرکزی اروپا چند بار دیگر نرخ‌های بهره مرجع را کاهش خواهد داد. در حال حاضر، نرخ‌های وام مسکن در صربستان بین 5 تا 6 درصد است و سال آینده زیر 5 درصد کاهش می یابد.

قیمت‌های بالای املاک و نرخ‌های بالای بهره دو عامل بازدارنده برای خرید املاک از طریق وام هستند، همان طور که در آمار نشان داده شده است که سهم وام‌های مسکن در فروش املاک از 31.5 درصد در سال 2021 به 18.2 درصد در ابتدای سال 2024 کاهش یافته است. از سوی دیگر، کاهش نیم درصدی نرخ‌های بهره برای افرادی که وام 30 ساله می‌گیرند، می‌تواند پرداخت‌های ماهانه را به طور قابل توجهی کاهش دهد و برای کسانی که وام بانکی تنها فرصت برای تأمین خانه است، بسیار مهم است.

https://bif.rs/2024/09/prosecna-cena-kvadrata-u-beogradu-je-2-640-eur

توافق صربستان با آذربایجان در مورد دریافت گاز بیشتر

وزیر معدن و انرژی صربستان، دوبراوکا جدوویچ هاندانوویچ، اظهار داشت که ذخایر گاز در صربستان و مجارستان به خوبی پر شده است و در مورد تحویل گاز اضافی از آذربایجان توافق شده است. وزیر انرژی صربستان در جریان بازدید از دفتر مرکزی صربیاگاز (Srbijagas) و گفتگو با مدیر آن شرکت، دوشان بایاتوویچ گفت که در ماه نوامبر 750 میلیون مترمکعب گاز در باناتسکی دوور (Banatski Dvor) و 163 میلیون مترمکعب در مجارستان ذخیره می‌شود. جدوویچ هاندانوویچ همچنین اضافه کرد که صربستان مقادیر اضافی گاز را از آذربایجان تأمین کرده‌ است و به زودی این توافق رسمی خواهد شد. وزیر انرژی صربستان اضافه می‌کند که در رابطه با توسعه تأسیسات ذخیره سازی گاز زیرزمینی باناتسکی دوور گفت که به نفع صربستان است که تأسیسات ذخیره گاز در خاک خود داشته باشد و انتظار می رود که تا پایان سال 2026 ظرفیت ذخیره سازی 1.5 میلیارد متر مکعب گاز در باناتسکی دوور باشد که نقش مهمی در امنیت و ثبات انرژی در 25 سال آینده صربستان خواهد داشت.

https://www.rts.rs/lat/vesti/ekonomija/5530036/skladista-gasa-u-srbiji-i-madjarskoj-dobro-zapunjena-dogovorene-dodatne-isporuke-iz-azerbejdzana.html

کشورهای بالکان غربی در آستانه پیوستن به منطقه واحد پرداخت یورو

بانک مرکزی صربستان پیش‌نویس نخستین قوانین پیوستن به منطقه واحد پرداخت یورو را منتشر کرده است. این منطقه به شرکت‌ها و شهروندان منطقه این امکان را می‌دهد تا تمام پرداخت‌های خود را در داخل این اتحادیه به سادگی، با سرعت و بدون هزینه اضافی و بروکراسی اداری، همانند انتقال‌های داخلی انجام دهند. آلبانی پیش‌تر درخواست پیوستن به این سیستم را ارائه داده و مونته‌نگرو نیز در حال آماده‌سازی برای این کار است، البته به نظر می‌رسد بانک مرکزی  صربستان با احتیاط بیشتری به این موضوع می‌نگرد.

اتحادیه اروپا بلافاصله پس از معرفی واحد پول مشترک در سال 2008، سیستم پرداخت یکپارچه‌ای به نام SEPA (منطقه واحد پرداخت یورو) را راه‌اندازی کرد. در این سیستم، پرداخت‌های متقابل در همان روز یا حداکثر روز بعد، بدون کارمزد انجام می‌شود، صرف نظر از اینکه کشور عضو منطقه یورو باشد یا نباشند. این سیستم به سرعت فراتر از اتحادیه گسترش یافت و تاکنون 36 کشور اروپایی به آن پیوسته‌اند که 27 عضو اتحادیه اروپا هستند و همچنین ایسلند، لیختنشتاین، نروژ، سوئیس، بریتانیا، موناکو، سان مارینو، آندورا و واتیکان نیز عضو این شبکه مالی هستند. این سیستم توسط یک نهاد نظارتی به نام شورای پرداخت‌های اروپا اداره می‌شود که شرایط پیوستن را تعیین کرده و بر تراکنش‌ها نظارت می‌کند. تنها شکاف در نقشه SEPA، بالکان غربی است، اما این کشورها نیز در حال آماده شدن برای پیوستن به این سیستم هستند، پیشنهاد پیوستن به مدت طولانی باز بوده است و در اواسط ماه مه سال جاری در شهر کوتور مونته‌نگرو، در نشست سران کشورهای بالکان غربی و اتحادیه اروپا، مجدداً مطرح شد.

https://bif.rs/2024/09/ukljucivanje-zapadnog-balkana-u-jedinstveni-evropski-platni-sistem

افزایش تورم سالانه صربستان در ماه اوت

بر اساس گزارش موسسه آمار صربستان، قیمت کالاها و خدمات مصرفی در ماه اوت سال 2024 نسبت به ماه قبل، به طور متوسط 0.4 درصد افزایش یافته است. تورم قیمت مصرف‌کننده در ماه اوت 2024 نسبت به ماه مشابه سال قبل، به 3.4 درصد رسیده است. با بررسی گروه‌های اصلی کالاها و خدمات طبقه‌بندی شده بر اساس هدف مصرف، در ماه اوت نسبت به ماه قبل، افزایش قیمت در گروه‌های زیر ثبت شده است، نوشیدنی‌های الکلی و تنباکو (1.7 درصد)، تفریح و فرهنگ (1.3 درصد)، غذا و نوشیدنی‌های غیرالکلی (0.9 درصد)، رستوران‌ها و هتل‌ها (0.8 درصد)، مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها (0.7 درصد)، بهداشت (0.5 درصد) و تجهیزات خانگی و نگهداری عادی (0.4 درصد) و از سوی دیگر، کاهش قیمت ماهانه در گروه‌های حمل‌ونقل (1.6- درصد)، پوشاک و کفش (0.4- درصد) و ارتباطات (0.1- درصد) مشاهده شده است و قیمت سایر کالاها و خدمات تقریباً بدون تغییر باقی مانده است. از نظر سالانه، بزرگترین افزایش قیمت در شکر (12.3 درصد)، اجاره واقعی مسکن (15.1 درصد)، خدمات دفع زباله (17 درصد) و خدمات پستی (47 درصد) رخ داده است. کاهش جزئی سالانه نیز در تجهیزات رایانه‌ای (0.01- درصد)، تجهیزات ضبط صدا (1.5- درصد) و حمل‌ونقل هوایی (0.01- درصد) ثبت شده است.

https://biznis.rs/vesti/srbija/u-avgustu-godisnja-inflacija-43-odsto

مازاد بودجه صربستان در هفت ماه نخست سال جاری

به گزارش وزارت دارایی صربستان، بودجه ملی این کشور در هفت ماه نخست سال جاری، مازاد 70.8 میلیارد دیناری را ثبت کرد. با توجه به اینکه در ابتدا، کسری 40.2 میلیارد دیناری پیش‌بینی شده بود، نتیجه حاصل شده 111 میلیارد دینار بهتر از انتظار است. در این دوره، درآمدهای بودجه به 1.26 تریلیون دینار و هزینه‌ها به 1.19 تریلیون دینار رسید. بیشترین بخش مازاد در ماه ژوئیه، به میزان 43.2 میلیارد دینار ثبت شد. از 197.8 میلیارد دینار درآمد عمومی جمع‌آوری شده در ژوئیه، تقریباً نیمی از آن، یعنی 90.6 میلیارد دینار، از مالیات بر ارزش افزوده حاصل شد. مالیات‌های خاص 42.1 میلیارد دینار و مالیات بر درآمد شرکت‌ها 24.8 میلیارد دینار را به همراه آورد. درآمدهای غیرمالیاتی 19.6 میلیارد دینار و کمک‌های مالی در ژوئیه به 1.8 میلیارد دینار رسید.

در ژوئیه، 154.6 میلیارد دینار از بودجه هزینه شد. هزینه‌های مربوط به حقوق کارمندان 39.3 میلیارد دینار، هزینه‌های سرمایه‌ای 24.2  میلیارد دینار، انتقال‌ها به صندوق بازنشستگی، صندوق بیمه سلامت، خدمت ملی اشتغال و صندوق بیمه نظامی 22.8 میلیارد دینار، یارانه‌ها 19.3 میلیارد دینار، هزینه‌های حفاظت اجتماعی 15.1 میلیارد دینار و کالاها و خدمات با 13.1 میلیارد دینار پرداخت شد. در سطح ملی، در هفت ماه نخست سال جاری، مازاد 75.1 میلیارد دینار و مازاد اولیه مالی (بدون احتساب هزینه‌های بهره) 177.8 میلیارد دینار بود.

https://bif.rs/2024/09/za-sedam-meseci-u-budzetu-srbije-ostvaren-visak-od-708-milijardi-dinara

رشد بالای تولید ناخالص داخلی به لطف رونق ساخت‌وساز

صربستان در هفت سال گذشته، از جمله کشورهای برتر اروپا از نظر رشد تولید ناخالص داخلی بوده است، به طوری که رشد تولید ناخالص داخلی آن، دو و نیم برابر سریع‌تر از رشد تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا است. مطابق تحلیل مؤسسه سیاست و اقتصاد جنوب شرقی اروپا (IPESE) که اخیرا منتشر شد، ساخت‌وساز به یک عامل کلیدی در این زمینه تبدیل شده است. این تحلیل تأکید می‌کند که رشد اقتصادی شتابان صربستان و همچنین کاهش اثرات کاهش گردش تجاری، به طور قابل‌توجهی توسط بخش ساخت‌وساز که در سال‌های اخیر بین 5.5 تا 6.4 درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل داده است، پشتیبانی شده است.

طبق آمار رسمی صندوق بین‌المللی پول (IMF)، از سال 2018، تولید ناخالص داخلی صربستان در مجموع 26.5 درصد افزایش یافته است، در حالی که در اتحادیه اروپا این افزایش 10.2 درصد بوده است. طبق داده‌های مرکز آمار صربستان، ارزش کل تولیدات صربستان در سه ماه نخست امسال 4.7 درصد و در سه ماهه دوم 4.2 درصد نسبت به دوره مشابه در سال 2023 افزایش یافته است. در همین حال، طبق داده‌های آژانس آمار اتحادیۀ اروپا (Eurostat)، تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا و منطقه یورو در سه ماهه دوم امسال نسبت به سه ماهه مشابه سال گذشته، به ترتیب تنها 0.8 درصد و 0.6 درصد افزایش یافته است که نرخ رشد در اتحادیه اروپا پنج برابر و در منطقه یورو هفت برابر کندتر از صربستان بوده است و حتی سریع‌ترین کشورهای در حال رشد در اتحادیه اروپا، یعنی لهستان با 1.5 درصد و ایرلند با 2.1 درصد است.

در صربستان، در سه ماهه نخست سال 2024، رشد واقعی در ارزش افزوده ناخالص بخش ساخت‌وساز 14.2 درصد بود که تقریباً دو برابر رشد واقعی در بخش‌های عمده‌فروشی و خرده‌فروشی، حمل‌ونقل و خدمات (7.3 درصد) و تقریباً پنج برابر بیشتر از بخش صنعت (2.9 درصد) بود. بانک مرکزی صربستان همچنین انتظار دارد که رشد تولید ناخالص داخلی در سال‌های 2025 و 2026، همسو با چرخه سرمایه‌گذاری جدید، به 4 تا 5 درصد برسد.

https://www.b92.net/biz/srbija/vesti/56715/srbija-u-vrhu-evrope-po-rastu-bdp-a-gradevinarstvo-kljucni-faktor/vest

اشتغال بیشتر در کسب و کارهای کوچک و خرد صربستان

در صربستان، در سال 2023، در حدود 14309 شرکت کوچک و 93573 شرکت خرد گزارش‌های مالی خود را به آژانس ثبت کسب و کار صربستان ارائه کردند؛ در حالی که تعداد شرکت‌های کوچک با رشد سالانه 6.6 درصد مواجه بود، تعداد شرکت‌های خرد در واقع 2.6 درصد کاهش یافته است. از کل بنگاه‌های اقتصادی صربستان، شرکت‌های کوچک حدود 12.5 درصد و شرکت‌های خرد حدود 82 درصد را تشکیل می‌دهند. در حالی که شرکت‌های کوچک سهم قابل توجهی در اشتغال صربستان دارند، در سال 2023 در مجموع 332928 نفر در آنها مشغول به کار بودند که معادل 14.1 درصد از کل نیروی کار در ماه دسامبر سال گذشته است، با این حال، این رقم همچنین 2 درصد کمتر از سال 2022 است.

https://biznis.rs/vesti/srbija/99-najuspesnijih-mala-preduzeca-prosle-godine-umanjila-prihode-a-uvecala-plate/