اقتصاد دریامحور هند

اقتصاد هند با 7500 کیلومتر خط ساحلی مشتمل بر 9 ایالت و 12 بندر بزرگ و 200 بندر کوچک که هر سال حدود 1400 میلیون تن بار را جابجا می‌کنند، به شدت به دریا وابسته است. طبق آمار، 95 درصد تجارت این کشور از طریق حمل و نقل دریایی صورت می‌گیرد. بخش دریایی حدود 4 درصد تولید ناخالص داخلی هند را تشکیل می‌‎دهد و انتظار می‌رود این بخش در دهه آینده با نرخ رشد مرکب سالانه 10 درصد رشد کند.

حوزه‌های مورد توجه هند در اقتصاد آبی

شیلات و آبزی‌پروری

هند دومین کشور بزرگ تولیدکننده ماهی در جهان است و با استفاده از روش‌های صیادی پایدار و تکنیک‌های مدرن آبزی‌پروری بدنبال افزایش بهره‌وری و حمایت از جوامع ساحلی است. بخش شیلات تامین کننده معیشت بیش از 14 میلیون نفر در هند است.

حمل و نقل و لجستیک دریایی

توسعه بنادر، کشتیرانی و آبراه‌های داخلی برای تقویت تجارت و مواصلات یک اولویت مهم دولت هند است. از جمله طرح‌های مهم دولت در این زمینه می‌توان به پروژه "ساگارمالا" اشاره کرد که هدف آن "مدرن‌سازی و بهبود اتصال بنادر بندرها" است. طبق آمار، بنادر هند در سال 2020-21 تقریباً 1.2 میلیارد تن بار را جابجا کرده‌اند.

گردشگری

گردشگری ساحلی، گردشگری کروز و ورزش‌های آبی، نقش قابل‌توجهی در درآمد و اشتغال هند ایفا می‌کنند.

بیوتکنولوژی دریایی

استفاده از منابع دریایی برای تولید داروها، لوازم آرایشی و مواد غذایی مکمل از دیگر بخش‌های زیرمجموعه اقتصاد آبی هند بوده و دولت این کشور در حال سرمایه‌گذاری در حوزه بیوتکنولوژی دریایی است.

انرژی تجدیدپذیر فراساحلی

دولت هند بدنبال بهره‌برداری از انرژی باد، امواج و جزر و مد برای دستیابی به اهداف انرژی تجدیدپذیر است. این کشور دارای پتانسیل انرژی بادی فراساحلی[1] حدود 70 گیگاوات در طول سواحل خود بوده و وزارت انرژی‌های نو و تجدیدپذیر اقداماتی در زمینه "کاوش" و "بهره‌برداری" انجام داده است.

استخراج معادن کف دریا

از آنجا که هند منطقه‌ای به وسعت 75,000 کیلومتر مربع در بخش مرکزی اقیانوس هند تحت مالکیت دارد، دولت این کشور برنامه‌ریزی‌هایی جهت استخراج پایدار منابع معدنی و دریایی از کف اقیانوس انجام داده است.

برنامه‌ریزی فضایی دریایی

مدیریت موثر فضای دریایی و ساحلی برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی مختلف در عین حفظ محیط زیست، از اهداف مهم هند بوده و بر همین اساس حدود دویست هزار کیلومتر مربع از دریاهای خود را به عنوان "مناطق حفاظت‌شده دریایی" تعیین کرده است.

 ابتکارات دولت هند جهت توسعه اقتصاد دریامحور

دولت هند در سال‌های گذشت در حمایت از اقتصاد آبی طرح های متعددی را اجرا و حمایت نموده که در زیر بطور مختصر مورد اشاره قرار می‌گیرد.

Maritime India Vision 2030

"چشم‌انداز دریایی هند 2030" یک برنامه جامع است که هدف آن ارتقاء بخش دریایی هند و تبدیل این کشور به یک رهبر جهانی در بخش‌های حمل و نقل، بنادر و لجستیک است.

هندی‌ها از طریق ارتقاء زیرساخت‌های بندری موجود با تکنولوژی‌ها و امکانات پیشرفته و ایجاد بنادر جدید برای مدیریت ترافیک بار و کاهش تراکم در بنادر موجود، بدنبال افزایش ظرفیت جابجایی بنادر خود از 1500 میلیون تن فعلی به 3500  میلیون تن تا سال 2030 می‌باشند. یکی از اهداف این طرح ایجاد بیش از 2 میلیون شغل جدید و جذب سرمایه‌گذاری به ارزش تقریبی 40 میلیارد دلار در بخش دریایی طی یک دهه آینده است.

مهمترین اقدامات تعریف شده ذیل این سند چشم انداز عبارتند از:

- توسعه‌هاب‌های لجستیک چندوجهی یکپارچه برای بهبود اتصال بنادر با جاده، ریل و آبراه‌های داخلی

- گسترش ناوگان حمل و نقل و تقویت صنایع داخلی کشتی‌سازی و تعمیرات از طریق سیاست‌های حمایتی و مشوق‌ها

- اجرای سیستم‌های جامع بندری در تمامی‌بنادر اصلی برای بهینه‌سازی عملیات و افزایش کارایی

- اتوماسیون و دیجیتالی‌سازی در عملیات بندری، رویه‌های گمرکی و لجستیک

- ارتقاء امکانات آموزش و تربیت نیروی دریایی برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون این بخش به نیروی کار ماهر

- ترویج طرح‌های بندری سبز و پایدار از جمله استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و مدیریت پسماند

- حفاظت از تنوع زیستی دریایی از طریق مقررات زیست محیطی سختگیرانه و تلاش‌های حفاظتی

- بهبود فضای کسب و کار از طریق کاهش موانع قانونی و ساده‌سازی رویه‌ها

- تشویق مدل‌های مشارکت عمومی-خصوصی برای استفاده از سرمایه‌گذاری و تخصص بخش خصوصی در توسعه زیرساخت‌ها و بنادر

- تقویت نوآوری و تحقیق و توسعه در فناوری‌های دریایی، کشتی‌سازی و لجستیک

- تقویت همکاری‌ها و مشارکت‌های بین‌المللی با دیگر کشورهای دریایی برای افزایش تجارت و اتصال جهانی

Deep Ocean Mission

"ماموریت اقیانوس عمیق" یک ابتکار جاه‌طلبانه ارائه شده توسط دولت هند است که هدف آن کاوش و بهره‌برداری از منابع اقیانوسی عمیق است. این پروژه چند‌رشته‌ای و چند نهادی قصد دارد با کاوش منابع اقیانوسی عمیق و ترویج توسعه پایدار، از اقتصاد آبی حمایت کند. دولت هند "ماموریت اقیانوس عمیق" را در ژوئن 2021 تصویب کرده و این طرح به صورت مرحله‌ای و طی پنج سال توسط وزارت علوم زمین اجرا خواهد شد.

اهداف طرح

بررسی اکوسیستم دریای عمیق به منظور شناسایی منابع معدنی

طراحی و توسعه فناوری‌های جدید برای بررسی و استخراج منابع دریای عمیق و نظارت محیطی

 تضمین استفاده پایدار از منابع دریای عمیق با حداقل تأثیرات محیطی

اجزای کلیدی

- تحقیقات و بررسی

 انجام نظارت‌ها و مطالعات علمی‌برای درک تنوع زیستی، زمین‌شناسی و اکولوژی محیط‌های دریایی عمیق

- توسعه فناوری

نوآوری و استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای بررسی و استخراج منابع دریایی عمیق، شامل وسایل نقلیه زیر آبی اتوماتیک[2] (AUVs) و وسایل نقلیه زیر آبی کنترل از راه دور[3] (ROVs)

- تقویت ظرفیت

آموزش محققان، مهندسان و تکنسین‌ها در زمینه تحقیقات دریای عمیق و فناوری‌های مرتبط

- توسعه همکاری بین‌المللی                                                   

همکاری با سازمان‌ها و کشورهای بین‌المللی متخصص در بررسی دریای عمیق برای به اشتراک گذاری دانش و منابع

Pradhan Mantri Matsya Sampada Yojana

طرح "PMMSY" یک طرح جامع و استراتژیک با هدف ایجاد تحول و توسعه پایدار در بخش شیلات و آبزی‌پروری هند است. این طرح با بودجه‌ 2.7 میلیارد دلاری و با مشارکت دولت و بخش خصوصی  به دنبال تقویت اقتصاد آبی و تأمین امنیت غذایی هند است. افزایش تولید، بهبود معیشت ماهیگیران و توسعه زیرساخت‌ها محورهای اصلی طرح هستند.

اهداف و چشم‌انداز این طرح عبارتند از:

- افزایش تولید ماهی از 13.75 میلیون تن به 22 میلیون تن تا سال 2024-25

- دو برابر کردن درآمد ماهیگیران و پرورش‌دهندگان ماهی

- ایجاد حدود 5.5 میلیون شغل در بخش شیلات و آبزی‌پروری

- ترویج توسعه پایدار و شیوه‌های صیادی مسئولانه

- تقویت و مدرن‌سازی زنجیره ارزش در بخش شیلات

مولفه‌های کلیدی طرح عبارتند از:

- توسعه زیرساخت‌های زنجیره سرد

ایجاد و ارتقاء کیفیت انبارهای سرد و واحدهای یخ‌سازی برای حفظ کیفیت ماهی و محصولات دریایی

توسعه ناوگان حمل و نقل مجهز به سردخانه برای انتقال محصولات دریایی به بازارها

- توسعه و مدیریت منابع آبی

ترویج پرورش ماهی در آب‌های داخلی مانند مخازن، استخرها و رودخانه‌ها

توسعه آبزی‌پروری در آب‌های ساحلی و دریایی

- نوآوری و فناوری

معرفی تکنولوژی‌های نوین در آبزی‌پروری مانند سیستم‌های آبزی‌پروری متراکم و فناوری‌های هوشمند

تقویت تحقیق و توسعه برای بهبود بهره‌وری و مدیریت منابع شیلات

- توسعه بازاریابی و تجارت

تقویت بازاریابی داخلی و صادراتی محصولات دریایی

ترویج محصولات دریایی هندی در بازارهای بین‌المللی از طریق برندینگ و تبلیغات

- پایداری و حفاظت از محیط زیست

اجرای شیوه‌های مدیریت پایدار برای حفظ منابع دریایی

ترویج شیوه‌های صیادی مسئولانه و حفاظت از تنوع زیستی آبی

- برنامه‌های رفاهی برای ماهیگیران

ارائه بیمه و طرح‌های امنیت اجتماعی برای ماهیگیران و کارگران صنعت شیلات

ارائه آموزش‌های فنی و برنامه‌های ظرفیت‌سازی برای ماهیگیران و پرورش‌دهندگان ماهی

Integrated Coastal Zone Management (ICZM)

"مدیریت یکپارچه منطقه ساحلی" به رویکرد گسترده و چند رشته‌ای اطلاق می‌شود که توسط دولت هند برای مدیریت مناطق ساحلی گسترده و متنوع این کشور به‌کار می‌رود. خط ساحلی هند با بیش از ۷٬۵۰۰ کیلومتر طول، محلی برای تنوع زیستی غنی، سیستم‌های بوم‌شناسی حیاتی و جوامع مختلف است که به منابع ساحلی وابسته‌اند.

مولفه‌های کلیدی طرح عبارتند از:

- مدیریت مناطق ساحلی از طریق:

ارائه دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌های مربوط به استفاده از زمین، مقررات و اولویت‌های توسعه ساحلی

به‌روزرسانی دوره‌ای بر مبنای شرایط زیست‌محیطی متغیر و نیازهای توسعه‌ای

- مدیریت مبتنی بر اکوسیستم

ترویج حفظ و استفاده پایدار از اکوسیستم‌های ساحلی و دریایی شامل اقدامات بازسازی زیستگاه، کنترل آلودگی و حفاظت از تنوع زیستی

- توسعه زیرساخت‌های ساحلی

برنامه‌ریزی و کنترل فعالیت‌های گردشگری به‌منظور کمینه‌سازی تأثیرات زیست‌محیطی و ترویج شیوه‌های گردشگری پایدار

توسعه اقدامات گردشگری اکولوژیک که برای جوامع محلی مفید است و منابع طبیعی را حفظ می‌کند.

- افزایش ظرفیت و آموزش

برگزاری کارگاه‌ها، برنامه‌های آموزشی و فعالیت‌های آموزشی برای ذینفعان با هدف ارتقای مهارت‌های فنی

- نظارت و ارزیابی

نظارت بر شاخص‌های زیست‌محیطی، کیفیت آب، سلامت زیستگاه و تأثیرات اجتماعی-اقتصادی

Blue Economy 2.0

طرح اقتصاد آبی 2.0 در هند به رویکردی تکامل یافته برای استفاده پایدار از منابع اقیانوسی اشاره دارد، که شامل رشد اقتصادی، حفظ محیط زیست و شمول اجتماعی است. این طرح نشان‌دهنده تعهد هند به توسعه پایدار منابع اقیانوسی از طریق سیاست‌های نوآورانه، سرمایه‌گذاری در فناوری‌ها و مشارکت جامعه با هدف بهره‌برداری از اقتصاد آبی خود و حفظ اکوسیستم‌های دریایی برای نسل‌های آینده است.

سیاست‌ها و طرح‌های دولتی

برنامه دیدگاه ملی [4]که هدف آن بهره‌برداری از ساحل و منابع دریایی هند از طریق استراتژی‌های توسعه پایدار است.

مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی[5] که به دنبال هماهنگی فعالیت‌های توسعه‌ای با حفظ اکوسیستم‌های ساحلی است.

پروژه ساگار مالا[6] با هدف تقویت زیرساخت‌های بندری، اتصالات و توسعه صنعتی در امتداد خط ساحلی

حوزه‌های تمرکز طرح اقتصاد آبی 2.0

ماهیگیری و آبزی‌پروری: ترویج شیوه‌های پایدار ماهیگیری، توسعه آبزی‌پروری و صنایع فراوری ماهی

گردشگری و خدمات: توسعه گردشگری ساحلی و دریایی با تأکید بر پایداری محیطی و مشارکت جامعه

انرژی‌های تجدیدپذیر: بررسی ظرفیت‌های انرژی باد، جوی و موجی در دریا به‌منظور کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی

بیوتکنولوژی دریایی: استفاده از ارگانیسم‌های دریایی برای داروسازی، تصفیه محیطی و مواد غذایی

• [1] Offshore Wind Energy
• [2] Autonomous Underwater Vehicles (AUVs)
• [3] Remotely Operated Vehicles (ROVs)
• [4] National Perspective Plan (NPP)
• [5] Integrated Coastal Zone Management (ICZM)
• [6]  Sagar Mala Project