قهوه کوبا

قهوه از اواسط قرن هجدهم میلادی در کوبا تولید شده است. مزارع قهوه با کمک کشاورزان فرانسوی فراری از انقلاب در هائیتی، از دشت های غربی به رشته کوه‌های مجاور آن گسترش یافتند. تولید قهوه در شرق کوبا در طول قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به طور قابل توجهی افزایش یافت. در اواسط دهه ۵۰ میلادی کوبا در اوج تولید خود، سالانه بیش از 20 هزار تن (22046 تن) دانه قهوه صادر می‌کرد. پس از انقلاب کوبا و ملی شدن صنعت قهوه، تولید قهوه به آرامی‌شروع به کاهش نمود تا اینکه در طول دوره رکود بزرگ در اوایل دهه 1990 میلادی و فروپاشی اتحاد شوروری سابق به پایین ترین حد خود رسید. گزارش حاضر نگاهی دارد به تاریخچه تولید و صادرات قهوه در کوبا.

تاریخچه

خوزه آنتونیو گلابرت اولین کارخانه تولید قهوه را در سال 1748 در کوبا تاسیس نمود . در سال 1791، استعمارگران فرانسوی که از لغو برده داری در انقلاب هائیتی فرار می‌کردند، روش های بهتری برای تولید قهوه به کوبا معرفی کردند. تولید قهوه در شرق کوبا در طول قرن 19 و اوایل قرن 20 به ایجاد یک چشم انداز فرهنگی منحصر به فرد منجر شد که نشان دهنده مرحله مهمی در توسعه این شکل از کشاورزی است. به این ترتیب، یونسکو از سال 2000 منظر باستان شناسی اولین کشتزارهای قهوه در جنوب شرقی کوبا را در فهرست میراث جهانی بشریت قرار داده است. پس از شروع جنگ جهانی اول در سال 1914 صادرات کالاهای کوبایی از جمله قهوه به اروپا دشوار شد.

پس از انقلاب کوبا در سال 1959، تولید قهوه در کوبا تا حد زیادی به دلیل انحلال مزارع بزرگ و عامل بازدارنده برای تولید در مزارع کوچک کاهش یافت. در نتیجه تولیدکنندگان قهوه کوبا شروع به مخلوط کردن دانه‌های قهوه با نخود فرنگی برشته کردند. مخلوط کردن دانه‌های قهوه با نخودفرنگی در کوبا به یک عادت تبدیل شد تا اینکه قهوه خالص در سال 2005 به دفترچه اقلام مصرف خانوار بازگشت. افزایش قیمت قهوه گیاه روبوستا منجر به بازگشت نخود فرنگی بو داده به قهوه کوبا در سال 2011 شد.

در سال 1962، ایالات متحده همه کالاهای وارداتی از کوبا را تحریم کرد، که به صنعت قهوه کوبا آسیب بیشتری وارد کرد. در دوران تحریم، قهوه کوبایی در بازار آمریکا رایج نبود. انحلال اتحاد جماهیر شوروی باعث کاهش عمده در تولید قهوه کوبا شد و از 440 هزار کیسه 60 کیلوگرمی قهوه در بازه تولید 1990-1989 در نهایت به 7000 کیسه قهوه در بازه 2008-2007 رسید. تولید قهوه کوبایی از آن زمان به دلیل سرمایه گذاری دولت در افزایش تولید قهوه از جمله افزایش قیمت قهوه و ارائه تجهیزات بهتر، بین 100 هزار تا 130 هزار کیسه در سال افزایش یافته است.

تولید فعلی قهوه در کوبا

در قرن بیست و یکم، 92 درصد قهوه کشور در مناطقی از کوه‌های سیرا مائسترا به ویژه در زیر سایبان‌های طبیعی و درختان جنگلی کشت می‌شد. برداشت قهوه از سپتامبر تا ژانویه ادامه دارد و در اکتبر و نوامبر به اوج خود می رسد. در جزیره  کوبا هم دانه‌های عربیکا و هم دانه‌های روبوستا را تولید می‌کند که بیشتر تولیدات آن از مزارع کوچک خانوادگی بدست می‌آید. در سال 2003، کوبا صادرات قهوه ارگانیک را با بیش از 4000 هکتار زمین زیر کشت به اروپا و ژاپن آغاز کرد. مرکز بخش شرقی جزیره 93 تن قهوه ارگانیک تولید می‌کرد که با قیمت 40 درصد بالاتر از قهوه استاندارد کوبا به فروش می رسید. طبق گزارش فائو، تعداد کل هکتار زمین‌هایی که قهوه در کوبا برداشت می‌شود از 170 هزار هکتار در سال 1961 به 28 هزار هکتار در سال 2013 کاهش یافته است.

توزیع قهوه در کوبا  به بازار های داخلی و خارجی

بخش اعظم قهوه کوبا اساساً توسط شرکت کوبایی کوبا اکسپورت (CUBAEXPORT) صادر می‌شود که قیمت ثابت و تنظیم ‌شده‌ای توسط دولت به تولیدکنندگان و فرآوری‌کنندگان قهوه می‌پردازد. در حال حاضر ژاپن و فرانسه بازارهای عمده صادرات قهوه کوبا هستند و مقادیر کمتری از آن به آلمان، بریتانیا، کانادا، ایتالیا، بلژیک و نیوزلند صادر می‌گردد . فدراسیون روسیه نیز قهوه کوبایی وارد می‌کند. توزیع داخلی قهوه در کوبا در حال حاضر به دو اونس جیره قهوه هر 15 روز برای شهروندان کوبایی محدود شده است.  کوبا اکسپورت شرکت متخصص در صادرات و واردات مواد غذایی و مواد اولیه برای مصارف انسانی و دام است. همچنین این شرکت در زمینه واردات ماشین آلات تولید، بازاریابی و صادرات محصولات تمام شده  نیز فعالیت می‌کند. این نهاد با چندین شرکت مستقر در بریتانیا، کانادا و برزیل قراردادهای نمایندگی امضا کرده است. این شرکت همچنین واسطه ای بین صادرات دولتی و خصوصی به بازارهای بین المللی است. بسیاری از محصولاتی که به داخل یا خارج از کشور منتقل می‌شوند از طریق این شرکت ارسال می‌گردند . عسل، قهوه و زغال چوب برخی از محصولات صادراتی این شرکت کوبائی هستند.

ارقام برخی از بازارهای صادراتی:

• ایتالیا 119 میلیون دلار
• ژاپن 982 هزار دلار
• نیوزلند 957 هزار دلار
• آلمان 540 هزار دلار
• بلژیک 482 هزار دلار