تجارت خارجی ازبکستان در دوره 11 ماهه سال 2023
آژانس ملی آمار جمهوری ازبکستان، اطلاعات گردش تجارت خارجی جمهوری ازبکستان طی دوره 11 ماهه بین ماههای ژانویه لغایت نوامبر سال 2023 را منتشر نمود.
طبق گزارش آژانس مذکور، گردش تجارت خارجی جمهوری ازبکستان در این بازه زمانی 57.3 میلیارد دلار رقم خورده است که از این مقدار میزان صادرات ازبکستان به کشورهای همکار حدود 23.2 میلیارد و واردات نیز حدود 34.1 میلیارد دلار بوده است. در مقایسه با مدت مشابه سال 2022 میزان صادرات ازبکستان 30.6 درصد و میزان واردات این کشور نیز 23.3 درصد افزایش یافت. البته مثل سالهای گذشته، تراز تجارت خارجی کشور کماکان منفی به میزان 10.9- میلیارد دلار بوده است. نکته حائز اهمیت آنکه حجم کلی تجارت خارجی ازبکستان در سال 2022 میلادی حدود 50 میلیارد یورو بوده و طبق گزارش موسسه، پیش بینی می‌شود حجم کل تجارت خارجی در سال 2023 به حدود 62 میلیارد یورو یعنی 24 درصد بالاتر از سال قبل افزایش پیدا کند.
ترکیب کالاهای صادراتی ازبکستان
طلا
بر اساس گزارش کمیته دولتی زمین شناسی و منابع معدنی ازبکستان، این کشور از نظر ذخایر و منابع طلا در رتبه چهارم جهان قرار داشته و بخش اعظمی از کارنامه صادراتی این کشور را صادرات طلا به خود اختصاص داده است. طبق گزارش های شورای جهانی طلا، طی سالیان اخیر این کشور همواره جزء صادرکنندگان طلای دنیا بوده است، بطوریکه در سال 2021 با فروش حدود 23.5 تن طلا به ارزش 4.1 میلیارد دلار در جایگاه نخست فروشندگان طلا قرار گرفته و کشورهای ترکیه با فاصله قابل توجه به میزان 7 تن، روسیه 3.1 تن و قرقیزستان با صادرات به میزان 1.4 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. بر اساس این گزارش بزرگترین خریداران طلا قزاقستان با 4.3، لهستان 3.4 و هند 2.8 تن بودند. در سال 2022 میلادی نیز، صادرات طلای ازبکستان به همین مقدار رقم خورده است. این رقم در سالهای قبل 5.8 میلیارد دلار در سال 2019 و 4.9 میلیارد دلار در سال 2019 بوده است.
طی 11 ماه سال جاری میلادی نیز، کشور ازبکستان حدود 7.7 میلیارد دلار یعنی 30.6 درصد کل حجم صادرات کشور طلا صادر نموده است. به عبارت بهتر، در این دوره صادرات بدون طلای کشور حدود 5.7 درصد افزایش یافته و به میزان 15.5 میلیارد دلار رقم خورده است.
فرآورده‌های نساجی
صادرات نخ و منسوجات ازبکستان، دومین جایگاه را در سبد صادراتی ازبکستان به خود اختصاص داده است. طبق گزارش آژانس آمار، طی این مدت حدود 2.8 میلیارد دلار نخ، پارچه و سایر فرآورده‌های نساجی به کشورهای خارجی صادر شده و شاخص مذکور 12.1 درصد کل صادرات را شامل می‌شود. از ابتدای سال جاری میلادی 626 نوع فرآوردهای نساجی به 63 کشور خارجی صادر شده است. (حدود 41.3 درصد این سبد به محصولات تمام شده نساجی و حدود 40.7 درصد) نیز به صادرات نخ ازبکستان اختصاص داشته است. ترکیب کلی صادرات فرآورده‌های نساجی ازبکستان در دوره مورد نظر بدین ترتیب بوده است:
فرآوردهای نساجی آماده – 1.2 میلیارد؛ نخ – 1.1 میلیارد؛ پارچه‌های بافت – 284.8 میلیون؛
انواع پارچه – 164.8 میلیون؛ جوراب و محصولات مشابه – 56.9 میلیون دلار،
میوه و سبزیجات
بخش دیگر صادرات کشور را در این دوره میوه و سبزیجات به خود اختصاص داده است. طی ماههای ژانویه الی نوامبر سال 2023 حدود 1.6 میلیون تن فرآوردهای میوه و سبزیجات به ارزش کل 1.1 میلیارد دلار صادر شده است. این شاخص در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 1.4 درصد یعنی 23.1 هزار تن بیشتر میباشد. بازارهای اصلی صادرات میوه و سبزیجات ازبکستان روسیه (37.6 درصد)، پاکستان (16.5 درصد)، چین (12.7 درصد) و قزاقستان (10.4 درصد) میباشد. البته لازم به ذکر است که طی این مدت میزان صادرات به چین 9.6 درصد و صادرات به ترکیه 22.5 درصد کاهش یافته است. در مقابل میزان صادرات میوه و سبزیجات به روسیه 4.9 درصد و به قزاقستان 0.4 درصد افزایش داشته است.
سایر محصولات
علیرغم روند افزایشی صادرات طلا کشور در این دوره 11 ماهه، سهم تجهیزات و تولیدات صنعتی، مواد غذایی و حیوانات زنده و فرآورده‌های شیمیایی در سبد صادراتی کشور کاهش داشته است، بطوری که سهم صادرات تولیدات صنعتی نسبت به کل صادرات کشور از 22.3 درصد سال قبل به 16.2 درصد، صادرات مواد غذایی و حیوانات زنده کاهش یافته است. صادرات مواد غذایی و حیوانات زنده از 8.3 درصد سال قبل به 7.1 درصد و فرآوردهای شیمیایی از 7 درصد به 5.2 درصد کاهش یافته است.
اهم کالاهای وارداتی
بیشترین سهم واردات ازبکستان در این دوره 11 ماهه به ماشین آلات تجهیزات و دستگاههای حمل و نقل (38.8 درصد کل واردات کشور)، کالاهای صنعتی (16.8 درصد کل واردات)، کالاهای شیمیایی، مواد پتروشیمی و فرآوردهای شبیه آن (13 درصد کل صادرات) اختصاص دارد. ضمن اینکه در این دوره واردات کالاهایی مثل خودرو به میزان 1.56 میلیارد دلار (2.2 برابر سال قبل)، قطعات یدکی 1.34 میلیارد دلار (16.8 درصد افزایش نسبت به سال قبل ) و هواپیما و تجهیزات پروازی 753.6 میلیون دلار (3.4 برابر سال قبل) صورت گرفته است.
صادارت و واردات انرژی و فرآوردهای سوختی
طی مدت مورد نظر، صادرات نفت و فرآوردهای نفتی کشور با 2.1 درصد افزایش نسبت به سال قبل، به میزان 297 میلیون دلار و واردات آن با 26.9 درصد افزایش به میزان 1.38 میلیارد دلار رسیده است. به علاوه، ازبکستان طی مدت زمانی یاد شده 5.62 میلیارد دلاری گاز وارد کرده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 2.1 برابر بیشتر بوده است. البته ازبکستان در این مدت صادرات گاز به ارزش 509 میلیون دلار نیز داشته که در مقایسه با سال قبل 44.6 درصد کاهش داشته است. کشور ازبکستان در این مدت به ارزش 189 میلیون دلار ذغال سنگ وارد کرده که این شاخص در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 78 درصد ارتقاء یافته است. در حوزه انرژی برق نیز ازبکستان در این دوره حدود 109 میلیون دلار برق وارد نموده که در مقایسه با سال قبل کاهش 10.2 درصدی داشته است. در مقابل این کشور به میزان 62.8 میلیون دلار برق صادر نموده (افغانستان) که نسبت به پارسال کاهش 45.8 درصدی داشته است.