چشم انداز صندوق بین المللی پول از اقتصاد جهانی و ترکیه

صندوق بین المللی پول اقدام به انتشار گزارشی تحت عنوان " چشم انداز اقتصاد جهانی " World Economic Outlook October, 2023)) نمود. پیش بینی‌های این گزارش و داده‌های آماری ارائه شده به شرح زیر می باشد.

محاسبات صندوق بین المللی پول بر اساس برابری قدرت خرید، چشم انداز اقتصادی جهان تا پایان سال 2022 به شرح زیر بوده است:

سال 2022	تعداد	سهم در تولید ناخالص داخلی	سهم در صادرات	درصد جمعیت
مجموع اقتصادها	196	100	100	100
اقتصادهای توسعه یافته	41	41.7	60.5	13.9
آمریکا		15.5	9.7	4.3
اتحادیه اروپا	20	12	25.1	4.4
ژاپن		3.8	2.9	1.6
انگلیس		2.3	3.2	0.9
کانادا		1.4	2.3	0.5
سایر	17	6.7	17.3	2.2
کشورهای در حال توسعه	155	58.3	39.5	86.1
چین		18.4	11.9	18.1
هند		7.3	2.5	18.2
روسیه		2.9	2	1.8
برزیل		2.3	1.2	2.6
ترکیه		2	1	1.1
سایر		25.4	20.9	44.3

 

همانطور که در جدول بالا نیز مشاهده می‌شود، نزدیک به 42 درصد از درآمد جهانی متعلق به 41 اقتصاد توسعه یافته است که 14 درصد از جمعیت جهان را دارا می‌باشند. همچنین 58 درصد از درآمد جهانی در اختیار 155 کشور است که 86 درصد از جمعیت جهان را دارا هستند.

بر اساس داده‌ها، کشور چین با در اختیار داشتن 18.1 درصد از جمعیت کل جهان با 18.4 درصد بیشترین سهم را در تولید ناخالص داخلی در میان تمامی‌کشورهای دنیا صاحب است.  پس از آن کشور آمریکا و منطقه یورو قرار دارند. سهم هند از درآمد جهانی با جمعیتی به اندازه چین 7.3 درصد است در حالی که سهم ترکیه از درآمد جهانی 2 درصد است.

این جدول همچنین نشان می دهد که توزیع عادلانه درآمد در سطح جهانی کاملاً با مشکل مواجه است.  سهم کشورهایی که کمتر از 15 درصد جمعیت را تشکیل می دهند تقریباً نیمی از کل درآمد جهانی می‌باشد. این امر نشانگر آن  است که نابرابری در توزیع ثروت که در اکثر قریب به اتفاق کشورها روی می دهد، در سطح جهانی نیز به همین شکل ظهور و بروز دارد.

 

شاخص های  اقتصادی کشورهای در حال توسعه به قرار زیر می‌باشد:

شاخص های اقتصادی کشورهای در حال توسعه	2021	2022	2023	2024
تولید ناخالص داخلی (میلیارد دلار)	39.775	42.465	43.547	46.167
سهم در تولید ناخالص داخلی جهانی (%)	58	58.3	58.9	59.4
جمعیت (میلیون نفر)	6.801	6.866	6.953	7.007
درآمدسرانه(دلار آمریکا)	5.845	6.185	6.263	6.589
نسبت سرمایه گذاری به تولید ناخالص داخلی (%)	33.4	33	32	31.8
نسبت پس اندازها به تولید ناخالص داخلی (%)	34.3	34.4	32.4	32.1
افزایش صادرات (%)	11.8	3.2	1.7	4.4
افزایش واردات(%)	12.8	4.1	0.1-	4.2
نسبت بدهی عمومی‌به تولید ناخالص داخلی (%)	64.1	64.2	67	68.6
نسبت حساب تراز جاری به تولید ناخالص داخلی‏ (%)	0.9	1.5	0.5	0.4
نسیت تولید ناخالص داخلی به بدهی خارجی (%)	31.4	29.2	29	28

 

جدول فوق حاکیست که، کشورهای در حال توسعه تقریباً 60 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی (PPP) را تشکیل می دهند. متوسط درآمد سرانه این کشورها در سال 2022 برابر با 6185 دلار محاسبه شده است. کل پس انداز آنها تقریباً برای کل سرمایه گذاری آنها کافی است و حتی پس انداز مازاد دارند. این باعث می‌شود که آنها مازاد حساب جاری داشته باشند. اگرچه بار بدهی بخش دولتی این کشورها زیاد است، اما بار بدهی خارجی آنها بسیار کم است زیرا دارای مازاد حساب جاری هستند.

حال نگاهی به شاخص های اقتصادی ترکیه و پیش بینی‌های آینده می اندازیم:

شاخص های اقتصادی ترکیه	2021	2022	2023	2024
تولید ناخالص داخلی (میلیارد دلار)	818	906	1.155	1.341
جمعیت (میلیون نفر)	84.7	85.3	86.3	87.2
درآمدسرانه(دلار آمریکا)	9.664	10.662	13.384	15.368
سهم  درتولید ناخالص داخلی جهانی (%)	2	2	2.1	2.1
رشد اقتصادی	1.9	11.4	5.5	4
نسبت سرمایه گذاری به تولید ناخالص داخلی (%)	31.4	35	24.5	17.6
نسبت پس انداز به تولید ناخالص داخلی (%)	30.6	30	20	14.6
میانگین تورم سالانه (%)	19.6	72.3	51.2	62.5
نرخ تورم (%)	36.1	64.3	64	54.3
افزایش صادرات (%)	3.2	12.4	20.7	10
افزایش واردات(%)	32.4	19.9	40.1-	5.4
نرخ بیکاری	12.3	10.3	9.9	10.1
نسبت بدهی عمومی‌به تولید ناخالص داخلی (%)	41.8	31.7	34.4	31.9
نسبت حساب تراز جاری به تولید ناخالص داخلی‏ (%)	0.9-	5.3-	4.2-	3-
نسبت تولید ناخالص داخلی به بدهی خارجی (%)	54.8	52.6	50.5	50

 

همانطور که در جدول فوق نشان داده شده ، درآمد سرانه ترکیه در حال افزایش است. با این حال، برنامه اقتصادی ده سال پیش دولت ترکیه این بود که درآمد خود را در سال 2023 دو برابر نماید اما آنچه مشخص است اینکه ترکیه با آن نقطه آرمانی، فاصله بسیاری دارد. سهم تولید ناخالص داخلی ترکیه در سیستم جهانی تغییر نخواهد کرد، اما اگر پیش بینی‌ها درست باشد، انتظار  می رود در دو سال آینده 0.1 واحد افزایش یابد.

 ترکیه به طور سنتی کشوری با کسری پس انداز و سرمایه گذاری بوده و این وضعیت همچنان ادامه دارد. بنابراین، کسری حساب جاری نیز همچون قبل ادامه خواهد یافت. کشورهای در حال توسعه که ترکیه نیز در میان آنها قرار دارد، بطور متوسط، مازاد حساب جاری را نشان می دهند، ولی این موضوع در مورد ترکیه صدق نمی‌کند زیرا این کشور دارای وابستگی زیاد به کالاهای با ارزش افزوده بالا و نیز منابع انرژی خارجی است. بنابر این کشور ترکیه با مشکل بدهی خارجی و کسری حساب جاری که  حدود 5 درصد از تولید ناخالص داخلی آن را شامل می‌شود، مواجه می‌باشد.

بی شک وخیم ترین قسمت این جدول مربوط به پیش بینی‌های نرخ تورم است. طبق پیش بینی صندوق بین المللی پول، نرخ تورم ترکیه در سال 2024 حدود 54 درصد خواهد شد اما دولت ترکیه در برنامه میان مدت اقتصادی که چندی قبل منتشر کرده بود، پیش بینی نموده تا نرخ تورم در پایان سال 2024 به 33 درصد کاهش یابد. این نشان می دهد که صندوق بین المللی پول انتظار کاهش بیش از حد نرخ تورم در ترکیه را که با کاهش رشد و کاهشی که به دلیل اثر پایه ایجاد خواهد شد را ندارد و یا بر این اعتقاد است که اقدامات انجام شده توسط تیم اقتصادی دولت ترکیه چندان مثمر ثمر نخواهد بود.

همچنین اگرچه ترکیه از نظر بار بدهی عمومی در وضعیت بهتری نسبت به میانگین اقتصادهای در حال توسعه قرار دارد، اما از نظر بار بدهی خارجی در وضعیت بسیار بدتری نسبت به میانگین آنها قرار دارد. همانطور که مقایسه دو جدول فوق  نشان می دهد، نسبت بدهی خارجی به تولید ناخالص داخلی برای گروه کشورهای در حال توسعه در  سال 2023 معادل 29 درصد و برای  سال 2024 معادل 28 درصد پیش بینی شده است اما این رقم برای ترکیه در سال 2023 معادل 50.5 درصد بوده و برای سال 2024  نیز 50 درصد از سوی صندوق بین المللی پول پیش بینی شده است.

منبع:  https://www.mahfiegilmez.com/2023/10/2024-fal.html