روند صادرات غلات روسیه در حوزه دریای سیاه

کشورهای واردکننده غلات از روسیه در حال افزایش هستند اما زیر ساخت های حمل و نقل برای صادرات این محصول هنوز متوازن با این رشد توسعه نیافته است.

به گفته کارشناسان، اگرچه طی هفته‌های اخیر وضعیت به سمت بهتر شدن تغییر کرده است و کشورهای جدیدی به جرگه واردکنندگان این محصول پیوسته اند، اما بنا به اظهار تجار و صادرکنندگان حجم حمل و نقل غلات روسیه کماکان  در مقیاس بسیار کم می‌باشد و اگرچه تحلیلگران پیش بینی‌های دلگرم کننده ای را ارائه می دهند، اما مشکل امروز "کشاورزان غلات" فقدان ناوگان لازم برای حمل و نقل محصولات کشاورزی روسیه (به خارج) است.

افزایش قیمت سوخت نیز مزید برعلت مشکلات کنونی گردیده است. بنابراین نمایندگان شرکت های حمل و نقل با دلهره منتظر ماه سپتامبر جاری و افزایش قیمت جدید سوخت هستند.

بر اساس گزارش کارشناسان پروژه «آکرو کلوپ آنالیتیکا» (باشگاه تحلیل وضعیت کشاورزی)، در همه مناطق فدراسیون روسیه از اواخر ماه اوت سال جاری قیمت گندم و آفتابگردان کاهش یافته است. تحلیلگران در جریان فعالیت خود قیمت های 852 شرکت صادرکننده و شرکت فرآورده محصولات کشاورزی را بررسی نمودند.

بر اساس مطالعات انجام شده، قیمت گندم های درجه سه ، چهار و پنج در مناطق مذکور کاهش یافته است.

در این وضعیت فقط افزایش صادرات غلات می‌تواند وضعیت فوق را نجات دهد زیرا تقاضا برای غلات روسیه همچنان وجود دارد.

سازمان حفاظت از نباتات وزارت کشاورزی و توسعه کشاورزی کشور ویتنام فهرست جدید نباتات مشمول قرنطینه در نیمه دوم ماه اوت 2023 را منتشر نموده است که بر این اساس گندم از روسیه می‌تواند به بازار این کشور بازگردد.

 اخیرا با استفاده از اسکله‌های استان آستراخان اولین کشتی حامل غلات روسیه از طریق کریدور شمال – جنوب به مقصد ایران عازم گردید. بر اساس اطلاعات وزارت صنعت و تجارت استان آستراخان، حجم این محموله 3 هزار تن بود.

از استان راستوف از اوایل سال 2023 محصولات غلات به کشورهای مکزیک و اندونزی ارسال گردید. کشورهای آفریقا، آمریکا جنوبی و آسیا (چین و ویتنام) به عنوان محورهای دارای اولویت برای صادرات هستند.

وزارت تجارت اندونزی و رئیس شورای وزرای اقتصادی اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا پیشنهاد واردات گندم روسیه از طریق چین یا هند را برای کشورهای آسیای جنوب شرقی مطرح نموده است . این موارد نشانگر آن است که بازار فروش وجود دارد اما ایجاد مسیرهای جدید حمل و نقل با چالش های اساسی مواجه است . در گذشتهً حدود 90 درصد غلات روسیه از طریق دریای سیاه صادر می‌شد. صادرات از پایانه‌های غلات حوزه دریای سیاه فدراسیون روسیه متوقف گردیده و ظرفیت مخازن نگهداری غلات (سیلوها) به دلیل تغییر مسیر لجستیک و بروز مشکلات در حوزه آبی دریای سیاه تکمیل شده اند. همچنین تعداد اندک کشتی‌های فله ­بر و نیز کاهش تردد کشتی‌ها در خلیج کرچ ( نزدیک کریمه) - به خصوص در اوقات شبانه - نیز بدلیل وضعیت اضطراری(ناشی از مناقشه با اوکراین) منطقه مزید برعلت شده است.

 مدت زمان بازرسی کشتی‌ها نیز افزایش یافته است. همچنین بیمه کشتی‌های حامل غلات به مقصد شهرهای  نووروسیسک و تامان(حوزه دریای سیاه) که 79 درصد صادرات غلات روسیه را تأمین می نمایند، ده‌ها هزار دلار هزینه اضافی به نسبت  کشتی‌های مشابهی که عازم رومانی یا بلغارستان هستند، گردیده است.

بزرگترین شرکت های بازرگانی اروپا «Cargill»، «Louis Dreyfus» و «Viterra» در اوایل ماه ژوئن گذشته میلادی خروج از بازار روسیه را اعلام نمودند. در سال گذشته کشور روسیه به کمک این شرکت ها توانست 60 میلیون تن غلات را صادر نماید.

به گفته آقای الکسی آندریانوف مدیر شرکت روسی «آگروپرود اکسپو» (صادرات محصولات کشاورزی)، وضعیت صادرات غلات در جنوب روسیه بسیار پیچیده شده است. در حال حاضر حمل و نقل دریایی جهت صادرات غلات با کمبود مواجه است و کشتی‌ها به دلیل قدیمی‌بودن از رده خارج می‌شوند اما کشتی جدیدی هنوز جایگزین نشده است. موضوع این است که تعداد کشتی جهت صادرات محصولات کشاورزی بسیار کم است و کشتی‌های خارجی هم به دلیل تحریم ها تمایلی برای ورود به بنادر کشور روسیه از خود نشان نمی دهند.

صادرات غلات به کشور اندونزی و یا سایر کشورهای خارجی دوردست فقط با استفاده از کشتی‌های فله­ بر ممکن می‌باشد که تعداد آنها کافی نیست. کشتی‌های بزرگ (از 25 هزار تن و بیشتر) که مورد بهره برداری قرار گرفته اند از بندر نووروسیسک دریای سیاه و به تعداد محدود در تردد می‌باشند . عملیات بارگیری تنها در شهر نووروسیسک امکانپذیر می‌باشد. بعضی از شرکت ها به دلیل انتظار طولانی جهت تخلیه بار خود به سمت حوزه دریای خزر حرکت نمی‌کنند.

در بازار آستراخان به طور عمده جو و ذرت خریداری می‌گردد. یکی از شرکت های بزرگ فروش غلات، فقط میزان کمی از غلات صادر می نماید. در عین حال، کشور مصر که یکی از واردکنندگان اصلی گندم روسیه می‌باشد محموله‌های کم غلات با پرداخت اقساط چند ماهه خریداری می نماید.

شرکت های حمل بار با تخصص حمل و نگهداری محصولات کشاورزی اعلام نمودند که افزایش شدید قیمت سوخت باعث نگرانی آنها گردیده است. بر اساس برآورد کارشناسان شرکت «روس آگروترانس»، میزان صادرات گندم در ماه اوت 2023 از 4.8 میلیون تن تا 5.1 میلیون تن افزایش خواهد یافت. حمل و نگهداری محصولات کشاورزی به صورت چهارفصل در خاک استان راستوف انجام می‌گردد. شرکت های تولید کننده محصولات کشاورزی تولید محصولات خود را افزایش داده اند. شرکت های حمل و نقل به شدت نگران افزایش قیمت سوخت هستند. بطوریکه پیش بینی قیمت سوخت برای ماه سپتامبر سال 2023 امکان پذیر نمی‌باشد. این وضعیت  می‌تواند بر فعالیت شرکت های کشاورزی و حمل بار تأثیر بگذارد و از این رو قیمت خدمات جهش خواهد یافت. بر اساس اطلاعات شرکت های بزرگ فرآوری محصولات نفتی، از تاریخ 1 سپتامبر سالجاری میلادی مطابق با 10 شهریور 1402 قیمت یک لیتر سوخت دیزل به 95 روبل خواهد رسید.

موارد فوق الذکر نشان می دهند که در سال جاری موانع متعددی بر سر راه صادرات غلات وجود دارد.

منبع: https://expertsouth.ru/news/eksport-zerna-na-yuge-est-rynok-sbyta-no-ne-khvataet-flota/