قزاقستان در پی افزایش صادرات خدمات فناوری اطلاعات

در قزاقستان اکنون 95% خدمات عمومی قابلیت ارائه به صورت برخط را دارند. توسعه فناوری اطلاعات به ویژه از سال 2016 بدین سو در قزاقستان شتاب گرفته که تاسیس پارک فناوری "آستانه‌هاب" به عنوان بزرگ‌ترین پارک فناوری آسیای مرکزی بر این روند تاثیری چشم‌گیری داشته است. قزاقستان قصد دارد تا پایان 2025 درآمد خود از صادرات محصولات IT را به 500 میلیون دلار برساند.

بنابر اعلام دولت قزاقستان هم‌اکنون 95% خدمات عمومی در این کشور قابلیت ارائه از طریق برخط را دارا می‌باشند. در سال 2022 حدود 11 میلیون تراکنش در قزاقستان صورت گرفته که معادل 81% این گروه خدمات است. به عنوان مثال تجدید گواهینامه رانندگی اکنون تنها حدود نیمساعت کار می‌برد.

گفته می‌شود سفر سال 2016 نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور نخست قزاقستان به چین و ملاقات با جک ما[i] یکی از بنیانگذاران شرکت تجارت الکترونیک علی بابا، ایده تسریع در فرایند دیجیتالی شدن قزاقستان را به رئیس‌جمهور پیشین داد. در ادامه و در سال 2017 برنامه ملی "قزاقستان دیجیتال" تصویب شد که در چارچوب آن بیش از 20 پروژه برای دیجیتال شدن فرایندها در قزاقستان اجرا گردید. یک سال بعد هم "آستانه‌هاب" تاسیس شد که بزرگ‌ترین تکنوپارک آسیای مرکزی بوده و معادل قزاقستانی "سیلیکون ولی" است.

 آستانه‌هاب، آموزش و امکان توسعه کسب و کار را به صورت رایگان را در اختیار استارتاپ‌ها قرار می‌دهد. شرکت‌هایی که از این بستر کار خود را شروع می‌کنند بعدها همچنین از معافیت‌های مالیاتی نیز بهره‌مند می‌شوند.

 سال 2020 تنها 300 شرکت در آستانه‌هاب به ثبت رسیده بودند. در 2023 این عدد چهار برابر شده است. طبیعتاً درآمد ثبت‌شده این شرکت‌ها نیز از 134 میلیون دلار در آن هنگام به 495 میلیون دلار در پایان 2022 رسیده است.

 CTOgram یکی از اپلیکیشن‌هایی است که کار خود را با آستانه‌هاب آغاز نموده و حوزه فعالیت آن مرتب کردن قطعات یدکی خودرو است؛ پایگاه داده این اپلیکیشن 250 هزار مالک خودرو، 70 تامین‌کننده قطعات یدکی و 2000 تعمیرگاه را به ثبت رسانده و به صاحبان خودرو این امکان را می‌دهد که قطعه یدکی مدنظرشان را به سرعت از بهترین فروشنده تامین کنند. بازار قطعات خودرو قزاقستان بزرگ و نامرتب است. نبود تعمیرگاه‌های معتبر نیز جزئی از همین عدم سازمان‌یافتگی است و اپلیکیشن‌های این چنینی کمک زیادی به ایجاد شفافیت در این بازار خواهند نمود.

 یا مثلاً اپلیکشین دیگری به نام آلاقان[ii] (در زبان قزاقی به معنای "کف دست") از سال 2021 کار خود را در این کشور آغاز کرده که روشی انقلابی در پرداخت بهای کالاها و خدمات است. اساس این اپلیکشن یک سنسور ویژه است که الگوی رگ‌های کف دست کاربر را خوانده و دسترسی‌های مربوطه را باز می‌کند. تولیدکننده اپلیکیشن مدعی است محصول وی تحول شگرفی در روش‌های شناسایی دیجیتال است زیرا اثر انگشت ممکن است به دلیل کثیف بودن یا مخدوش بودن انگشت همیشه کارایی نداشته باشد. همچنین الگوی صورت کاربر نیز ممکن است تابع عواملی مثل تاریکی باشد ولی الگوی رگ‌های کف دست این چنین نیست؛ تا پایان عمر ثابت بوده و حتی با تصادفات هم از بین نمی‌رود. یکی از مشتری‌های آلاقان اکنون بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و مدارس قزاقستان هستند. این روش نیاز به کارت بانکی و گوشی‌های هوشمند برای تعریف رمزهای ورود را از بین می‌برد.

 اما بازار قزاقستان نهایتاً اندازه مشخصی دارد زیرا جمعیت این کشور حدود 19 میلیون نفر است که بازار نسبتاً کوچکی است. به همین دلیل آستانه‌هاب با برنامه‌ریزی بعمل‌آمده قصد دارد تا پایان سال جاری میلادی حدود %40 درآمد خود را از فروش محصولات به بازارهای خارجی تامین کند. برنامه این است که تا پایان 2025 قزاقستان 500 میلیون دلار درآمد از راه صادرات محصولات آستانه‌هاب به مشتریان خارجی به دست بیاورد! مگجان مادیِف، مدیر ارشد اجرایی آستانه‌هاب حتی معتقد است این هدف سال آینده نیز قابل دسترسی است زیرا بسیاری از شرکت‌های IT روسی و بلاروسی پس از تهاجم روسیه به اوکراین با خروج از این دو کشور در قزاقستان مستقر شده‌اند.

در کشوری مانند قزاقستان که درآمد دولت اساساً به فروش منابع طبیعی خام همچون نفت متکی است، درآمدزایی از حوزه‌ای همچون فناوری اطلاعات به مثابه یک فرصت طلایی به شمار می‌رود.

منبع: https://eurasianet.org/kazakhstans-tech-success-shows-way-out-of-raw-resources-addiction

 

[i][i] Jack Ma

[ii] Alaqan