پنج روند تجاری در اتصال میان کشورهای آسیای مرکزی

این گزارش که در سایت آستانه تایمز جمهوری قزاقستان با عنوان"پنج روند تجاری در اتصال میان کشورهای آسیای مرکزی" منتشر گردیده است به بررسی نتایج همایش مجمع بین المللی آستانه (19-18 خرداد 1402) می پردازد، به اتصال تجاری در میان کشورهای آسیای مرکزی و نقش فزاینده آن در تجارت جهانی اشاره و تاکید دارد کشورهای این منطقه با پنج روند حیاتی ذیل در همکاری‌های منطقه ای و رشد تجارت، شامل تقویت تجارت درون منطقه ای؛پیگیری تجارت بدون کاغذ و دیجیتالی شدن؛ادغام آسیای مرکزی در تجارت جهانی؛توسعه تجارت و ارتباطات حمل و نقل در آسیای مرکزی و نهادینه سازی توسعه صادرات مواجه اند.

یکی از موضوعات مجمع بین المللی آستانه که در تاریخ 18 تا 19 خرداد 1402 ( 8 تا 9 ژوئن 2023 ) برگزار شد، اتصال تجاری در آسیای مرکزی و نقش فزاینده آن در تجارت جهانی بود. از آنجا که روند منطق های شدن جایگزین روند جهانی شدن شده است، هدف کشورهای آسیای مرکزی برای گسترش همکاری‌های تجاری منطقه ای و تضمین رشد مستقل و پایدار مشهود است. موقعیت جغرافیایی کشورهای آسیای مرکزی، با بازار پر جنب و جوش بیش از 76 میلیون نفر و بدون مرزهای دریایی، توسعه یک سیاست اقتصادی را ضروری می‌کند که همکاری و تجارت منطق های را ارتقا دهد. آسیای مر کزی با پنج روند حیاتی در همکاری‌های منطقه ای و رشد تجارت در حال افزایش، تجارت منطقه ای دستخوش دگرگونی قابل توجهی شده است.
1 - تقویت تجارت درون منطقه ای
کشورهای آسیای مرکزی در دو دهه گذشته با پتانسیل رشد عالی پیشرفت چشمگیری داشته اند. در 20 سال گذشته، تولید ناخالص داخلی منطقه به طور متوسط سالانه 6.2 درصد به صورت واقعی افزایش یافته و به 347 میلیارد دلار رسیده است. از سال 2000 ، گردش مالی تجارت خارجی هفت برابر شده است. در سال 2022 ، ارزش تجارت خارجی محصولات کشورهای آسیای مرکزی نزدیک به 190 میلیارد دلار بود .
قزاقستان با 80 درصد از حجم کل تجارت متقابل منطقه، قهرمان تجارت آسیای مرکزی است. تجارت درون منطقه ای بین سال های 2018 تا 2022 به میزان 73.4 درصد (از 5.8 دلار به 10 میلیارد دلار) افزایش یافته است.
ازبکستان بزرگترین شریک تجاری قزاقستان در آسیای مرکزی است و تجارت دوجانبه در سال 2022 به حدود 5 میلیارد دلار می رسد. در میان مدت، این کشور قصد دارد تجارت با ازبکستان را تا 10 میلیارد دلار و با جمهوری قرقیزستان تا 2 میلیارد دلار افزایش دهد .
2 -پیگیری تجارت بدون کاغذ و دیجیتالی شدن
قزاقستان در خط مقدم این توسعه قرار دارد زیرا تجارت بدون کاغذ پل و پایه ای را برای رشد سریع تر تجارت فراهم می‌کند. فعالیت های در حال انجام زیر به ویژه در این زمینه قابل توجه است .
روند تصویب موافقتنامه چارچوب برای تسهیل تجارت فرامرزی بدون کاغذ در منطقه آسیا و اقیانوسیه از قبل آغاز شده است. این امر با مطالعه مشترکی که در سال 2021 توسط قزاقستان، ازبکستان و جمهوری قرقیزستان در مورد مناسب بودن فنی و قانونی تجارت فرامرزی بدون کاغذ انجام شد، امکان پذیر شد که منجر به توصیه‌های خاصی شد.
دولتهای آسیای مرکزی همچنین یک سند حقوقی منطقه ای را در مورد تعامل کمیته‌های ملی برای تسهیل تجارت با حمایت پروژه تسهیل تجارت در آسیای مرکزی آژانس آلمان برای همکاری بین المللی امضا کردند تا همکاری بین کمیته‌های کشورها را به یک سند جدید سوق دهند.
در می 2023 ، پورتال اطلاعات تجاری دروازه آسیای مرکزی در کشورهای منطقه راه اندازی شد. پرتال اطلاعات تجاری با ترکیب اطلاعات از پورتال های تسهیل تجارت همه کشورها، دسترسی آسان به اطلاعات مربوط به تشریفات تجارت فرامرزی را با در نظر گرفتن ویژگی‌ها در زمینه تجارت در داخل منطقه، خارج از منطقه و کشورهای منطقه برای کسب و کارها فراهم می‌کند. بنابراین روابط تجاری منطقه ای با شرکای بین المللی تقویت می‌شود. مرکز تجارت بین المللی این کمپین را به عنوان بخشی از پروژه Ready4Trade -آسیای مرکزی که توسط اتحادیه اروپا تامین میشود، انجام داد .
3 - ادغام آسیای مرکزی در تجارت جهانی
کشورهای آسیای مرکزی حامیان برجسته آزادسازی تجارت منطقه ای و جهانی هستند. همه کشورها در تجارت منطقه ای در داخل کشورهای مشترک المنافع مشارکت دارند. دو کشور در منطقه، قزاقستان و جمهوری قرقیزستان، اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستند.
آسیای مرکزی یکی از آخرین مناطق جهان بود که نیمی از کشورهای آن عضو سازمان تجارت جهانی(WTO ) نبودند. در سالهای اخیر، وضعیت شروع به تغییر کرده است: سه کشور در منطقه عضو سازمان تجارت جهانی هستند و دو کشور دیگر - ازبکستان و ترکمنستان - در حال مذاکره برای عضویت هستند.
الحاق به WTO با اصلاحات تجارت داخلی، بهبود دسترسی به بازار و کاهش موانع در منطقه آسیای مرکزی برای همه کشورهای عضو همراه بود. در نتیجه تجارت داخلی کشورها جهانی شده است.
4 - توسعه تجارت و ارتباطات حمل و نقل در آسیای مرکزی

با توجه به زمینه ژئوپلیتیکی، منطقه به دنبال کریدورهای حمل و نقل جدید است و در عین حال تلاش می‌کند همکاری‌های فرامرزی را بهبود بخشد. شدت فرآیندهای منطق های شدن در آسیای مرکزی منجر به افزایش تجارت بین کشورها شده است. این امر مستلزم توسعه سیستم های حمل و نقل و ارتباط و همچنین هماهنگی و همکاری متقابل است .
تصمیم برای ایجاد مرکز بین المللی همکاری‌های فرامرزی آسیای مرکزی در مرز بین قزاقستان و ازبکستان، و همچنین مجتمع صنعتی، تجاری و لجستیکی قرقیزستان- قزاقستان در نزدیکی پاسگاه‌های آکتیلک و کاراسو، یک گام اساسی در این مسیر بود.
این پروژه‌ها با ایجاد سرمایه گذاری‌های مشترک، جذب سرمایه گذاری‌های متقابل و میزبانی نمایشگاه‌ها، نمایشگاه‌ها و رویدادهای دیگر برای افزایش روابط تجاری منطقه ای، همکاری‌های بین منطقه ای را بین کشورها ارتقا می‌بخشد. برنامه‌های مشابهی در دیگر کشورهای آسیای مرکزی در حال انجام است. زیرساخت های تجاری و حمل و نقل به خوبی تثبیت شده به عنوان پایه ای برای همکاری‌های تجاری آینده خواهد بود .
قزاقستان با دسترسی به بازارهای قفقاز و اروپا از طریق بنادر آکتائو و کوریک در دریای خزر، پتانسیل ترانزیت عظیمی دارد. قزاقستان با دسترسی به بازارهای قفقاز و اروپا از طریق بنادر آکتائو و کوریک در دریای خزر، پتانسیل ترانزیت عظیمی دارد. قزاقستان استفاده از کریدورهای اقتصادی و هاب های حمل و نقل که شرق و غرب را به هم متصل می‌کند تشویق می‌کند و این کشور در تلاش است تا هاب کانتینری آکتائو و همچنین ظرفیت بندر دریایی آکتائو و بندر کوریک را برای این منظور بسازد. دیجیتالی کردن رویه‌های ترانزیت همچنین به کسب و کارهای آسیای مرکزی در انجام تجارت بین المللی در زمان کمتر و هزینه کمتر کمک می‌کند.
پروژه جدیدی برای بهبود ارتباطات تجاری بین قزاقستان و آسیای مرکزی در ماه می 2022 به عنوان بخشی از همکاری بین وزارت تجارت و ادغام و سازمان همکاری اقتصادی و توسعه راه اندازی شد. این یک توسعه منطقی از پروژه قبلی تکمیل شده در زمینه اتصال حمل و نقل آسیای مرکزی است.
5 - نهادینه سازی توسعه صادرات
زیرساخت برای ارتقای صادرات اولویت اصلی همه کشورهای آسیای مرکزی است. هر کشور در منطقه در تلاش است تا زیرساخت های فعلی را بهبود بخشد یا مؤسسات جدید حمایت از صادرات ایجاد کند. برنامه تجارت آسیای مرکزی آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده (USAID) یکی از پروژه‌های بهبود زیرساختهای صادراتی است. هدف آن تقویت پتانسیل تجاری کشورهای آسیای مرکزی از طریق افزایش همکاری و تبادل دانش میان مؤسسات ترویج صادرات آسیای مرکزی است. سال گذشته، برای اولین بار، سفری برای آژانس های صادرات آسیای مرکزی برای مطالعه تخصص قزاقستان در توسعه و ترویج صادرات برنامه ریزی شد. بستری برای تبادل دانش و اطلاعات بین سازمان‌ها ایجاد شد. در نتیجه این تور، شرکت کنندگان از برگزاری چنین گردهمایی سالانه در کشورهای هر منطقه حمایت کردند .
ازبکستان در سال 2023 میزبان سازمان‌های ترویج صادرات آسیای مرکزی بود تا به تبادل تجربه و توسعه مهارتها در انجام فعالیت های تجارت خارجی در منطقه بپردازند.