تجارت و کارآفرینی در ترکمنستان در سال 2022

توسعه فراگیر تجارت در ترکمنستان و افزایش نقش بخش خصوصی از طریق بکارگیری گسترده مکانیسم های مدرن بازار از جمله حوزه‌های اولویت دار سیاست اجتماعی-اقتصادی دولت ترکمنستان است.

گزیده ای از مطالب پرتال دولت ترکمنستان در خصوص تجارت و کارآفرینی در این کشور:

رئیس دولت در سخنان خود در نشست مصلحت دولت، با تمرکز بر افزایش پتانسیل صادراتی تولیدکنندگان داخلی و بهبود فعالیت های تجارت خارجی، خاطرنشان کرده است: ترکمنستان به عنوان عضو کمیسیون حقوق تجارت بین المللی سازمان ملل برای سال های 2028-2022 انتخاب شده و در سازمان تجارت جهانی (WTO) وضعیت کشور در حال الحاق ("ناظر فعال") را دارا می‌باشد.

در همین ارتباط، تعداد خانه‌های تجارت ترکمنستان در خارج از کشور رو به افزایش است. بطور نمونه می‌توان به شرکت های با مسئولیت محدود "خانه تجارت ترکمنستان" در شهر مسکو (روسیه)، "خانه تجارت ترکمنستان-بلاروس" در بلاروس و "خانه تجارت ترکمنستان-ترکیه" در شهر استانبول (ترکیه) اشاره کرد.

این شکل از همکاری نقش بسزایی در تقویت روابط اقتصادی دارد. در چارچوب "برنامه توسعه فعالیت های اقتصادی خارجی ترکمنستان برای سال های 2025-2022"، در فوریه سال گذشته، "خانه تجارت ترکمنستان" در پایتخت تاتارستان افتتاح شد که به عمده فروشی و خرده فروشی انواع مختلف کالاهای تولید شده در ترکمنستان و روسیه مشغول است.

همچنین در آینده قرار است خانه تجارت ترکمنستان در ژاپن افتتاح شود. این ابتکار در دیدار وزیر امور خارجه ترکمنستان با روسای ساختارهای بزرگ تجاری ژاپن که در اواخر دسامبر 2022 در توکیو برگزار شد، مطرح گردید. طرف ترکمنی همچنین پیشنهاد کرد که شرکای ژاپنی موضوع سازماندهی نمایندگی تجاری ژاپن و افتتاح دفتر سازمان توسعه تجارت خارجی ژاپن (JETRO) در ترکمنستان را بررسی نمایند.

شاخص های توسعه این حوزه گواه دستاوردهای آن است. بنا بر اعلام وزارت بازرگانی و روابط اقتصادی خارجی، در 11 ماه سال 2022 نسبت به مدت مشابه در سال 2021، نرخ رشد مبادلات تجاری 110.8 درصد و تولید محصول 106.6 درصد بوده است. یکی از شاخص های موفقیت روابط اقتصادی خارجی ترکمنستان، و یک منبع اطلاعاتی و تحلیلی قدرتمند از داده‌هایی که به وضوح تقاضا برای محصولات بخش های پیشرو اقتصاد ملی را نشان می دهد، فعالیت بورس دولتی کالا و مواد اولیه  است.

در دوره 11 ماهه سال 2022، بورس دولتی کالا و مواد اولیه 275 جلسه معاملاتی برگزار کرد که طی آن 34 هزار و 7 قرارداد منعقد شد. در حال حاضر کالاهای تولید داخل که به ده‌ها کشور صادر می‌شود در مزایدات بورس به فروش می‌رسد. رقابت پذیری واحدهای اقتصادی ترکمنستان تا حد زیادی به انطباق مکانیسم های ملی برای تنظیم تجارت با استانداردها و توصیه‌های بین المللی بر اساس روندهای بلندمدت در توسعه فناوری‌های تبادل کالا بستگی دارد. در همین راستا، بکارگیری سیستم بارکدینگ از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حال حاضر ده‌ها هزار عنوان از محصولات تجاری تولید شده توسط تولیدکنندگان داخلی دارای بارکد هستند.

ترکمنستان در مجامع بین المللی به عنوان کشوری با پتانسیل بالا در تولید کالا و ارائه خدمات با کیفیت تحت عنوان تجاری «ساخت ترکمنستان» شناخته می‌شود. شایان ذکر است، در جلسه کابینه وزرا مورخ 22 آوریل 2022، رئیس جمهور سردار بردی محمداف مصوبه تدوین برند ملی علامت تجاری «ساخت ترکمنستان» را امضا کرد. اتاق بازرگانی و صنعت نقش مهمی در توسعه روابط اقتصادی خارجی، شکل گیری روابط بازار و تشویق ابتکارات تجاری دارد. دربرای 11 ماه سال 2022، نرخ رشد فعالیت های انجام شده توسط اتاق بازرگانی به 118.4 درصد رسید. همچنین در دوره مورد اشاره، 19 نمایشگاه و 61 همایش برگزار شد.

در ادامه باید عنوان کرد، مطابق با استراتژی اقتصادی رئیس جمهور ترکمنستان، یکی از عوامل اصلی در صنعتی شدن اقتصاد ملی، تولید محصولات قابل رقابت در بازار جهانی و حفظ امنیت غذایی کشور بر عهده کارآفرینی ترکمنی می‌باشد. همانطور که رئیس جمهور سردار بردی محمداف در سخنرانی خود در نشست مصلحت دولت خاطرنشان کرد: بخش خصوصی نقش بزرگی در حل وظایف پیش روی ما در زمینه تولید محصولات با کیفیت و رقابتی، تامین فراوانی مواد غذایی، ساخت شرکت های صنعتی مراکز خرید مدرن دارد.

رئیس دولت بر فعالیت موثر شرکت های خصوصی کشور در تولید محصولات رقابتی جایگزین واردات و صادرات محور با کیفیت بالا، و اجرای پروژه‌های بزرگ به ویژه احداث بزرگراه عشق آباد-ترکمن آباد و مرکز اداری جدید ولایت آخال تاکید کرد. رئیس جمهور ترکمنستان افزود: با اعطای مزایای مالیاتی به کارآفرینان کوچک و متوسط که برای خود شغل ایجاد کرده و به تولید و ارائه خدمات در مقیاس خرد مشغول هستند، و با ثبت نام و صدور مجوز به صورت تشویقی، باید سیستمی را ایجاد کنیم که بتواند تجارت و گردش کالا را افزایش دهد تا متعاقباً موجب افزایش درآمدهای مالیاتی گردد.

رئیس جمهور سردار بردی محمداف با اشاره به لزوم افزایش چشمگیر مقیاس و تعداد شرکت های کوچک و متوسط، گفت باید به توسعه و تشویق کسب و کار خصوصی در اقتصاد بازار، ایجاد امکانات جدید تولیدی در ساختارهای مربوطه و افزایش ظرفیت آن‌ها توجه ویژه شود.

شاخص های زیر گواه پتانسیل رو به رشد کسب و کارهای کوچک و متوسط است: بر اساس گزارش اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان، در 11 ماه سال 2022، نرخ رشد تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی به 175.4 درصد، و محصولات صنعتی به 113.4 درصد رسیده است. به همین ترتیب درصد حجم خدمات ارائه شده به مردم هم افزایش یافته است.

لازم به ذکر است که در حال حاضر بیش از 27000 نماینده جامعه تجاری داخلی در اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان عضویت دارند. همچنین بیش از نیمی از جمعیت شاغل ترکمنستان در بخش خصوصی مشغول فعالیت هستند. در سال های اخیر روند مثبتی در افزایش سهم بخش کارآفرینی در اقتصاد وجود داشته است که با روند خصوصی سازی شرکت ها همراه است. در همین حال، وظیفه کاهش بخش دولتی اقتصاد در استراتژی کلی رئیس جمهور کشور گنجانده شده که موجب فراهم شدن شرایط خصوصی سازی مستمر اموال دولتی و سازماندهی شرکت های سهامی‌شده، امری که در نهایت منجر به تقویت موقعیت بخش خصوصی می‌شود.

اعضای اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان در اجرای برنامه‌های دولتی برای افزایش تولید محصولات جایگزین واردات، افزایش حجم صادرات کالاهای داخلی و ایجاد صنعت الکترونیک مشارکت شایسته ای دارند. در این زمینه باید به نمایشگاه سالانه دستاوردهای اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان ترکمنستان اشاره کرد که به طور سنتی در روز تاسیس این سازمان برگزار می‌شود.

رئیس جمهور کشور حین بازدید از نمایشگاه و گستره محصولات و کالاهای صنعتی تولید شده توسط نمایندگان محافل تجاری داخلی، تاکید کرد که اقدامات عملی برای توسعه بخش خصوصی در ترکمنستان به طور مستمر ادامه خواهد یافت. وی افزود: این اقدامات در وهله اول، در چارچوب انجام موفقیت آمیز وظایف ذکر شده در برنامه "احیای دوره جدید دولت مقتدر: برنامه ملی برای توسعه اجتماعی و اقتصادی ترکمنستان در سال های 2022-2052" ضروری است.

در همین راستا دستور تداوم حمایت از شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ خصوصی، گسترش برنامه اعطای تسهیلات اعتباری به مشاغل خصوصی و تنظیم برنامه ایجاد فرصت های شغلی جدید به‌ویژه در ولایات‌ صادر شد. این اقدامات با هدف حفظ مشاغل موجود و ایجاد مشاغل جدید از طریق تحریک فعالیت نمایندگان بخش غیردولتی و شهروندان کشور انجام می‌شود.

در همین رابطه، در ژوئن 2022، رئیس جمهور سردار بردی محمداف مصوبه ای را امضا کرد که بر اساس آن کارآفرینان ترکمنستان از حمایت دولتی برخوردار شدند. برای این کار 150 میلیون دلار تخصیص داده شد. در جریان برگزاری نمایشگاه دستاوردهای اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان، تولیدکنندگان خصوصی کالاهای ترکمنی 63 قرارداد با شرکای خارجی به ارزش مجموع بیش از 145 میلیون دلار منعقد کردند. از این تعداد 16 قرارداد صادراتی و 47 قرارداد وارداتی است.

علاوه بر این، اعضای اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان 51 قرارداد تجارت داخلی به مبلغ بیش از 36 میلیون منات امضا کردند که عمدتاً به تجارت محصولات غذایی و وسایل مورد استفاده در تولید مربوط می‌شدند. ارتباطات تجاری بین المللی اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان در برخی قراردادهای امضا شده و ایجاد مشارکت با محافل تجاری جهان و همچنین در افتتاح نمایندگی‌های تجاری و بازرگانی در خارج از کشور نمود پیدا کرده است.

جلساتی که در سال 2022 در پلتفرم های مختلف برگزار شد، اهمیت توسعه ارتباطات بین المللی بین محافل تجاری داخلی با همکاران خارجی را نشان می دهد. در این راستا، باید خاطرنشان کرد که سفرهای رئیس دولت به کشورهای خارجی، عموماً با برگزاری جلسات محافل تجاری همراه است. به این ترتیب، در چارچوب سفر رسمی سردار بردی محمداف به مسکو در ژوئن 2022، نمایندگان کارآفرینی ترکمنستان با شرکای روسی دیدار کردند. در نتیجه، توافقنامه همکاری بین فروشگاه زنجیره ای «هالک مارکت» (ترکمنستان) و هلدینگ کشاورزی «روس آگرو» (روسیه) با هدف تشدید روابط تجاری و اقتصادی دوجانبه، از جمله در بخش مواد غذایی امضا شد.

در ماه ژوئیه، در جریان همایش بین‌منطقه‌ای ترکمنستان و ازبکستان در بخارا، تعدادی سند در مورد تقویت بیشتر همکاری بین کارآفرینان دو کشور امضا شد که شامل موافقت‌نامه‌های تجاری صادرات و واردات می‌شود. در ماه نوامبر، سردار بردی محمداف در چارچوب سفر رسمی‌به امارات متحده عربی، در مراسم افتتاحیه همایش تجاری "ترکمنستان-امارات متحده عربی" شرکت کرد. در پایان این همایش نیز تعدادی سند امضا شد، به ویژه، توافق نامه‌هایی بین ساختارهای تجاری دو کشور برای ارائه خدمات لجستیکی و عملیات مختلف صادرات و واردات منعقد شد.

در 29 نوامبر 2022، همایش تجاری ترکمنستان-اتریش در عشق آباد، نمایندگان دولتی و محافل تجاری هر دو کشور را گرد هم آورد. این رویداد توسط اتاق بازرگانی و صنایع ترکمنستان و اتاق فدرال اقتصادی جمهوری اتریش برگزار شد. طی جلسات برگزار شده، موافقتنامه‌هایی بین شرکت شیرینی‌سازی «Balam» و شرکت«Akras Flavours GmbH» و همچنین بین سوپرمارکت زنجیره‌ای «هالک مارکت» ترکمنستان و انجمن اتریش-ترکمنستان امضا شد.

در پنجم دسامبر، همایش تجاری ترکمنستان-آمریکا در اتاق بازرگانی و صنعت با حضور روسا و متخصصان برجسته ساختارهای دولتی و تجاری دو کشور برگزار شد. در ترکیب هیئتی که ریاست آن را اریک استوارت، مدیر اجرایی شورای تجاری ترکمنستان-آمریکا بر عهده داشت، نمایندگان شرکت های بزرگی حضور داشتند. در حاشیه این مجمع، اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان ترکمنستان و شرکت آمریکایی «Niklaus Companies»، تفاهم نامه ای را برای احداث یک باشگاه گلف امضا کردند.

در تاریخ 14 دسامبر 2022 در منطقه ملی توریستی آوازه در چارچوب اولین اجلاس سه جانبه سران ترکمنستان، آذربایجان و ترکیه، نشست نمایندگان محافل تجاری سه کشور برگزار شد و طی آن در مورد مشارکت در زمینه پتانسیل بزرگ تجاری و اقتصادی موجود در ترکمنستان، آذربایجان و ترکیه به ویژه در حوزه‌های صنعت، انرژی، ساخت و ساز، کشاورزی، حمل و نقل و غیره بحث و تبادل نظر صورت گرفت.

در پایان این دیدار تجاری، بیانیه ای در مورد توسعه روابط سه جانبه و تفاهم متقابل بین ترکمنستان، آذربایجان و ترکیه به امضا رسید. یکی از بخش هایی که تجار ترکمن با موفقیت در آن حضور دارند، حوزه ساخت و ساز و تولید مصالح ساختمانی است. در حال حاضر، اعضای اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان در حال ساخت تاسیسات صنعتی و اجتماعی نظیر ساختمان مسکونی، کارخانه، مدرسه، مهدکودک، مراکز پزشکی، امکانات ورزشی، جاده، تاسیسات زیربنایی و غیره هستند.

از جمله مواردی که امروزه توسط شرکت های ساختمانی خصوصی اجرا می‌شود، پروژه‌های کلان دولتی می‌باشد. از جمله این پروژه‌ها می‌توان به بزرگراه عشق آباد-ترکمن آباد، مرکز اداری جدید ولایت آخال (شهر آرکاداغ)، عشق آباد سیتی، فازهای مختلف توسعه پایتخت، مجموعه پارک مختومقلی فراغی و شرکت های صنعتی اشاره کرد.

اعضای اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان برخی تاسیسات اجتماعی مهم را در سال 2022 آماده بهره برداری کردند. در 24 مارس، رئیس دولت در مراسم افتتاحیه فاز جدید خانه‌های ویلایی در شمال پایتخت تحت عنوان مالکقلی بردی محمدوف که برای کارمندان وزارت کشور در نظر گرفته شده بود، شرکت کرد. همچنین در آوریل با حضور رئیس جمهور سردار بردی محمداف، بیمارستان 400 تختخوابی در شهر ترکمن باشی و در ماه می نیز یک بیمارستان 450 تختخوابی و یک کلینیک انکولوژی150 تختخوابی در ولایت داش آغوز به بهره برداری رسید.

در تاریخ 1 آگوست 2022 در منطقه ملی گردشگری آوازه واقع در سواحل ترکمنی دریای خزر با مشارکت رئیس دولت مجموعه خانه‌های ویلایی «Rowaç» افتتاح شد. در چارچوب این رویداد، آرکاداغلی سردار از نمایشگاه غذاهای ملی و خارجی که توسط شرکت های عضو اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان متخصص در زمینه رستوران داری برگزار شده بود، بازدید کرد.

در سی و یکمین سالگرد استقلال کشور، کارآفرینان پایانه‌های جدید اتوبوس بین شهری را در ولایت های بالکان، داش آغوز، لباب و ماری به بهره برداری رساندند. با حضور سردار بردی محمداف رئیس جمهور ترکمنستان و شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان، پارک تفریحی "تاشکند" در 21 اکتبر در خیابان مختومقلی پایتخت افتتاح شد. در آستانه تعطیلات سال نو در منطقه مسکونی غربی پایتخت، با مشارکت رئیس جمهور ترکمنستان، مراسم افتتاحیه 62 ساختمان مسکونی چهار طبقه برگزار شد.

احداث موسسه آموزش عالی اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان که پی ریزی آن در ماه ژوئیه آغاز شد، گواه فرصت های رو به رشد برای بخش خصوصی است. راه اندازی واحد مذکور برای سپتامبر 2025 برنامه ریزی شده است. همچنین لازم به ذکر است که اعضای اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان پیشنهاداتی را در خصوص اجرای پروژه‌های سرمایه گذاری برای ایجاد بنگاه‌های کشاورزی، غذایی و صنعتی از جمله در زمینه‌هایی مانند کشت سبزیجات، انگور و انواع میوه با استفاده از فناوری‌های صرفه جویانه در مصرف آب، ساخت مجتمع های دام و طیور، گلخانه‌های مدرن و سردخانه برای نگهداری محصولات غذایی ارائه کرده اند.

در کنار محصولات کشاورزی، بخش صادرات محور شامل محصولات نساجی، محصولات غذایی مختلف و مصالح ساختمانی نیز می‌باشد. نوسازی بخش خصوصی اقتصاد و جذب سرمایه گذاری در آن نتایج مثبتی به همراه دارد. در این زمینه، کالاهای تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی مانند اجاق گازی و برقی، فر، مایکروفر، تلویزیون هوشمند، به هیچ وجه کمتر از نمونه خارجی نیست و بین مصرف کنندگان تقاضای زیادی دارد. در همین حال، اعضای اتحادیه صنعتگران و کارآفرینان موفق به تولید محصولات صنعتی و الکترونیکی مدرن، پایانه‌های پرداخت، برنامه‌های آموزشی آنلاین و فناوری‌ خانه هوشمند نیز شده‌اند.

در راستای اجرای اقدامات تعریف شده در برنامه "احیای دوره جدید دولت مقتدر: برنامه ملی برای توسعه اجتماعی - اقتصادی ترکمنستان در سال های2025 -2022" و "برنامه رئیس جمهور ترکمنستان برای توسعه اجتماعی - اقتصادی کشور در سال های 2028-2022"، برنامه دولتی ایجاد و توسعه مناطق آزاد اقتصادی در دست تدوین می‌باشد. همانطور که رئیس جمهور تاکید می‌کند، مناطق آزاد اقتصادی جزء لاینفک روابط اقتصادی جهان هستند و از عوامل کلیدی رشد سریع اقتصادی می‌باشند. پیش نویس این سند در جلسه هیئت وزرا مورخ 23 دسامبر 2022 مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

شایان ذکر است که کارآفرینان ترکمن در توسعه بخش خدمات و تجارت نیز سرمایه گذاری می‌کنند و طیف وسیعی از خدمات خانگی، تبلیغاتی و انتشاراتی را ارائه می دهند. در 15 دسامبر 2022، چهارمین کنگره حزب صنعتگران و کارآفرینان ترکمنستان برگزار شد. در این مجمع که نمایندگانی از پایتخت و تمام مناطق کشور در آن گرد هم آمده بودند، تحلیلی از فعالیت های انجام شده ارائه شد، و همچنین اولویت های فعالیت در عصر احیای دوره جدید دولت مقتدر تعیین شد.

منبع:

 https://tdh.gov.tm/ru/post/34352/letopis-ery-vozrozhdeniya-novoj-epohi-mogushchestvennogo-gosudarstva-god-2022-sfera-torgovli-i-predprinimatelstva