دلایل افزایش خرید طلا توسط بانک های مرکزی کشورها در سال 2022 میلادی

طی سالیان متمادی، طلا جزء مهم ذخایر مالی کشورها بوده و جذابیت آن همچنان نزد کشورها وجود دارد. گزارش های اقتصادی نشان می دهد که طی سال 2022 بانک های مرکزی کشورهای دنیا، خرید طلا نسبت به سال های گذشته را بطور چشمگیری افزایش داده اند.

 هفته نامه اکونومیست ضمن ارائه گزارشی در این خصوص ، مهمترین دلایل بروز این روند را مورد بررسی قرار داده است. طبق این گزارش، میزان طلای خریداری شده کشورها در سال 2022 میلادی حدود 670 تن بوده که حدود 400 تن آن به سه ماهه سوم اختصاص دارد. این میزان بالاترین رقم از زمان بروز بحران "سقوط شمش طلا لندن" در سال 1968 است. طبق این گزارش به ویژه در ماه می 2022، ترکیه حدود 20 تن طلا به ذخایر طلای خود افزود. کشورهایی مثل هند و قطر نیز به سرعت خرید این فلز گرانبها را افزایش دادند. حتی کشور قزاقستان نرخ رشد خرید طلا خود را در سال جاری دو برابر نمود.

کشورهایی که بیشترین ذخایر طلا را دارند

بر اساس نتایج بررسی‌ها در سه ماهه سوم سال 2022، فهرست ده کشور برتر از نظر ذخایر طلا به شرح زیر است:

• ایالات متحده آمریکا: 8 هزار و 133 تن (79 درصد کل ذخایر کشور)
• آلمان: 3355 تن (74.5 درصد کل ذخایر کشور)
• ایتالیا - 2452 تن (69.3 درصد ذخایر کشور)
• فرانسه - 2437 تن (64.5 درصد کل ذخایر کشور)
• روسیه - 2229 تن (22 درصد ذخایر کشور)
• چین، 1842 تن (3.3 درصد کل ذخایر کشور)
• سوئیس، 1 هزار و 40 تن (5.4 درصد کل ذخایر کشور)
• ژاپن، 846 تن (3.1 درصد ذخایر کشور)
• هند، 785 تن (6.5 درصد ذخایر کشور)
• هلند، 612 تن (67.4 درصد ذخایر کشور)

کشورها چرا به ذخایر طلا و ارز نیاز دارند؟

هفته نامه اکونومیست در گزارش خود در پاسخ به سوال فوق، ذخایر طلا و ارز هر کشور را نوعی بیمه می داند که اقتصاد ملی کشور را از خطرات احتمالی کلان اقتصادی محافظت می‌کند. به علاوه میزان ذخایر فلزات گرانبها (شمش طلا، نقره، پلاتین، سکه، پالادیوم و...) و ارزهای معتبر بین المللی کشور نشان دهنده وضعیت ثبات اقتصادی و مالی و تضمین کننده پرداخت به موقع تعهدات بین المللی آن کشور است. از ذخایر طلا و ارز کشورها می‌توان برای اهداف زیر استفاده کرد:

• برای از بین بردن کسری تراز پرداخت ها و تجارت؛
• برای حفظ تورم، خرید ارز خارجی برای حمایت از پول ملی در بازار مالی؛
• پرداخت بدهی‌های خارجی دولت؛
• برای ایجاد تسویه حساب بین کشورها

طبق توصیه‌های سازمان‌های بین المللی، ذخایر کشورهای در حال توسعه باید حداقل 3 ماه واردات آنها  را پوشش دهد.

چرا بانک های مرکزی خرید طلای خود را افزایش دادند؟

در ادامه این گزارش تحلیلی، سوال اصلی در خصوص علت افزایش خرید بانک های مرکزی و تقویت ذخائر طلای کشورها مطرح می‌شود. این هفته نامه اقتصادی مهمترین انگیزه کشورها برای خرید هر چه بیشتر طلا را بدین شرح ذکر می‌کند:

 اول اینکه یکی از نقش های اصلی طلا برای بانک های مرکزی تنوع بخشیدن به ذخایر آنهاست. در بیشتر موارد، ارزش طلا و دلار آمریکا با هم رابطه معکوس دارند. یعنی زمانی که ارزش دلار کاهش می‌یابد، طلا معمولا افزایش می‌یابد و به بانک‌های مرکزی اجازه می‌دهد تا از ذخایر خود در دوره‌های نوسانات بازار محافظت کنند. امسال افزایش تنش در فرآیندهای ژئوپلیتیک بین المللی و خطر رکود در اقتصاد جهان ممکن است بر افزایش حجم خرید طلا تأثیر بگذارد. اگر یک دارایی زیربنایی مثل ارز (دلار) ضعیف شود، دیگری باید قوی بماند. بانک های مرکزی با تنوع بخشیدن به ذخایر خود با طلا، آمادگی بیشتری برای حمایت از موسسات اقتصادی کشورهای خود در شرایط آشفته دارند.

 دوم ، طلا به عنوان یک پوشش موثر در برابر تورم عمل می‌کند. بدین معنی که در طول دوره‌های ثبات، طلا مورد تقاضای سرمایه گذاران نخواهد بود زیرا بازدهی لازم را نخواهد داشت. اما این فلز گرانبها در دوره‌های بی‌ثباتی، نوسانات بازار و تورم بالا جذاب می‌شود و به عنوان ذخیره‌ای ارزشمند که در بلندمدت به اقتصاد کشور گره نمی‌خورد، تلقی می‌شود. در این راستا، در مواقع بحران، بانک های مرکزی ترجیح می دهند طلا را به جای ارزهای خارجی مانند دلار، یوان، یورو یا ین خریداری کنند.

سوم ، نگرانی در مورد رشد جهانی بدهی عمومی یا تورم، اهمیت طلا را به عنوان یک دارایی مطمئن در استراتژی ملی افزایش می دهد. طلا به عنوان دارایی پایدار در برابر پول ملی شناخته می‌شود.

سیاست ارزی طلای بانک مرکزی ازبکستان در سال 2022

طبق گزارش فوق، در آغاز سال 2022  ذخایر طلا و ارز ازبکستان حدود 35.13 میلیارد دلار بوده که در دسامبر 2022 به 33.44 میلیارد دلار کاهش داشته است.علیرغم این موضوع، حجم فیزیکی طلا از 11.6 میلیون اونس به 12.8 میلیون اونس و ارزش آن از 20.94 میلیارد دلار به 22.46 میلیارد دلار افزایش یافته است.

 بانک مرکزی ازبکستان در ماه‌های مارس تا اکتبر 2022 به دلیل کاهش قیمت طلا در بازار جهانی، اقدام به صادرات طلا نکرد. اگرچه این امر منجر به افزایش چشمگیر حجم فیزیکی طلا در دارایی‌های ذخیره شده در مقایسه با ابتدای سال شد.

اما در بخش ذخایر ارزی اوضاع طور دیگری رقم خورده و ذخایر ارزی کشور در این دوره کاهش داشته است. بطوریکه طی 11 ماهه 2022 ذخایر ارزی کشور از 13.07 میلیارد دلار به 9.93 میلیارد دلار کاهش یافت. کاهش شدید ذخایر ارزی ممکن است عمدتا ناشی از عواملی مانند افزایش واردات و تقویت دلار بوده باشد.