جذب سرمایه مستقیم خارجی و سهم فروش املاک و مستغلات به اتباع خارجی در ترکیه

براساس اعلام بنیاد تحقیقات سیاستهای اقتصادی ترکیه که از داده‌های بانک مرکزی این کشور استخراج گردیده، در 9 ماهه سال جاری میلادی ، میزان جذب سرمایه گذاری خارجی 9.3 میلیارد دلار و میزان سرمایه گذاری ترکیه در خارج از کشور 3.7 میلیارد دلار بوده است. بدین ترتیب، میزان خالص سرمایه ورودی به ترکیه در طی دوره اخیر 5.6 میلیارد دلار اعلام شده است.

بیشترین سهم در میزان سرمایه ورودی به ترکیه متعلق به خرید املاک و مستغلات توسط اتباع خارجی بوده است. میزان درآمد ترکیه از محل فروش املاک و مستغلات به اتباع خارجی در دوره ژانویه تا سپتامبر 2022 در مقایسه با سال قبل از 3.95 میلیارد دلار به 4.79 میلیارد دلار افزایش یافته است. به عبارت دیگر، میزان خالص سرمایه خارجی ورودی به ترکیه بدون احتساب بخش املاک و مستغلات 810 میلیون دلار می‌باشد.

 بررسی گردش سرمایه خارجی در سه ماهه سوم سالجاری نشان می دهد، ورودی سرمایه خارجی  در این دوره به  2.4 میلیارد دلار رسیده است.  همچنین بیشترین میزان سرمایه خارجی ورودی به ترکیه متعلق به ماه می‌با 1.9 میلیارد دلار بوده است.   

 

افزایش سهم املاک و مستغلات از 15 به 90 درصد در سال

بارزترین تحول در این دوره افزایش مستمر سرمایه‌گذاری‌های مبتنی بر املاک و افزایش سهم آن در کل سرمایه‌های ورودی‌ از 15 درصد به 90 درصد می‌باشد. تغییرات قانونی در مورد تملک املاک و حقوق شهروندی خارجی‌ها در ترکیه نقش مهمی در افزایش خرید املاک توسط خارجی‌ها داشته است.

با اصلاح قانون 6302 در سال 2012 و با حذف شرط بیع متقابل که قبلاً شرط تملک اتباع خارجی در ترکیه بود، گام بزرگی برای جذب سرمایه خارجی برداشته شد و نیز مقررات دیگری که بازار مسکن را برای اتباع خارجی جذاب نموده همچون کاهش حداقل ارزش املاک مورد نیاز برای کسب تابعیت ترکیه برای اتباع خارجی با اصلاح قانون از 1 میلیون دلار به 250 هزار دلار که در سال 2018 انجام شد (با توجه به کاهش سریع ارزش لیر ترکیه در سال 2022، این مبلغ به 400 هزار دلار افزایش یافت)؛ مشاهده شد که خرید مسکن توسط اتباع خارجی در سال‌های 2013 تا 2014 و 2018 با رعایت مقررات قانونی مربوطه شتاب چشمگیری داشته است.

 

کاهش جذب سرمایه خارجی از 20 میلیارد دلار به 5 میلیارد دلار در سال

زمانی که جریان ورودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی پس از سال 2006 مورد تحلیل قرار می‌گیرد، مشاهده می‌شود که به جز سال‌های 2011 و 2015، روند نزولی بوده و خالص سرمایه خارجی  ورودی‌ها از حدود 20 میلیارد دلار به کمتر از 5 میلیارد دلار کاهش یافته است. همچنین افزایش محدودی در سال 2022 وجود داشته است. 

سیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال 2007 به بالاترین میزان تاریخی خود یعنی 22 میلیارد دلار رسیده و در سال 2020 به 7.8 میلیارد دلار کاهش یافته است. به غیر از سال 2007، سالهای 2011 و 2015 نیز سالهای استثنایی بودند. در این سال ها ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی به ترتیب 16.2 میلیارد دلار و 19.3 میلیارد دلار بوده است. در سال 2020 میزان ورودی سرمایه خارجی 7.7 میلیارد دلار و میزان خالص آن به کمتر از 5 میلیارد دلار ( 4.6میلیارد دلار) رسید.     

نمودار زیر نشانگر میزان جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی ترکیه برای دو دوره قبل از دوران حاکمیت حزب عدالت  و توسعه (AKP) و دوران حاکمیت این حزب می‌باشد: (میلیارد دلار) بیشترین میزان سرمایه خارجی طی 19 سال در ترکیه توسط کشورهای هلند، آمریکا و انگلیس صورت گرفته است.

 

منحنی زیر میزان جذب سرمایه خارجی ترکیه از کشورهای مختلف را نشان می دهد(درصد):

یکی دیگر از تحولات قابل توجه در این دوره افزایش مستمر سرمایه گذاری‌های مبتنی بر املاک و افزایش سهم آن در کل سرمایه‌های ورودی از 15 درصد به 90 درصد است. در حالی که خرید املاک در سال 2006، 2.9 میلیارد دلار بود، در سال 2021 به 5.6 میلیارد دلار و تا سپتامبر 2022 با داده‌های سالانه (سپتامبر 2021 تا پایان سپتامبر 2022) به 6.5 میلیارد دلار رسیده است.

 

فروش 50 هزار و 173 واحد مسکونی در بازه زمانی 9 ماهه2022 به اتباع خارجی

در دوره ژانویه تا سپتامبر 2022، در مجموع 50173 واحد مسکونی به اتباع خارجی فروخته شده و نسبت به مدت مشابه سال قبل 32.2 درصد افزایش داشته است. بیشترین واحد در حدود  9 هزار و 311 دستگاه به شهروندان روسیه فروخته شده است. در بررسی خرید مسکن توسط اتباع خارجی در طی سالجاری، افزایش چشمگیر خرید مسکن توسط شهروندان روسیه توجه‌ها را به خود جلب می‌کند. همچنین فروش مسکن به خارجی‌ها در آنتالیا دو برابر سال گذشته است.