اقدامات جدید دولت کوبا برای تقویت بازار ارز در این کشور
کوبا در حال حاضر شروع به ایجاد دوباره و تدریجی بازار مبادلات ارزی و همچنین اجرای سایر اقدامات با هدف تقویت سیستم پولی خود کرده است. معاون اول نخست وزیر و وزیر اقتصاد و برنامه ریزی این کشور در تلویزیون ملی توضیح داد که هدف اصلی این است که اقتصاد کوبا صرفاً با پزو عمل نماید و از نرخ ارزی استفاده کند که ثبات پولی را به همراه داشته باشد و ظرفیت خرید را فراهم آورد.
الخاندرو خیل معاون اول نخست وزیر و وزیر اقتصاد و برنامه ریزی کوبا و خانم مارتا سابینا ویلسون گونزالس رئیس بانک مرکزی کوبا در برنامه پربیننده میزگرد (Mesa Redondo) در تلویزیون دولتی کوبا اعلام داشتند از روز 4 آگوست 2022 (13 مرداد 1401) خرید ارز به افراد از جمله دلار آمریکا در بانک های کشور از سر گرفته می‌شود اما با نرخ 120 پزو در برابر یک دلار و نه یک دلار در برابر 24 پزو که در حال حاضر قیمت رسمی ارز قلمداد می‌گردید . وی با بیان اینکه این امر تأثیری بر بخش تجاری نخواهد داشت تصریح کرد که شرایط در حال فراهم شدن است تا بعداً فروش ارز به مردم نیز آغاز شود. وزیر اقتصاد تصریح کرد: «نرخ 120 پزو برای هر دلار، نرخ تعادلی برای اقتصاد محسوب نمی‌شود زیرا منابع درآمدی در کشور وجود دارد که جزء این بازار مبادله ای نیست از جمله گردشگری و صادرات». خیل گفت: «ایده این است که به سناریویی برسیم که نرخ ارز واحدی داشته باشیم که نرخ تعادلی را تعیین کند و در آن همه معاملات در اقتصاد پایدار بماند». وی تأکید کرد که برای تحقق این امر باید با احتیاط پیش رفت تا اشتباهی رخ ندهد.
خیل که در برنامه رادیو و تلویزیونی Mesa Redondo به منظور ارائه گزارشی از اجرای گام اول بازار آتی ارز کوبا ظاهر شده بود اعلام داشت اتباع کوبائی و خارجی، مشاغل آزاد، شرکت های کوچک خصوصی، کوچک و متوسط و تعاونی‌ها می‌توانند ارز خارجی از جمله دلار آمریکا را به صورت نقدی به کشور بفروشند. آژانس های بانکی، صرافی‌ها، فرودگاه‌ها، هتل ها و مراکز توریستی این عملیات را انجام خواهند داد.
نرخ مبادله یک دلار آمریکا برابر با 120 پزوی کوبایی خواهد بود و حاشیه تجاری ( کمیسیون بانکی ) بانک با نرخ 8 درصد در مورد دلار آمریکا اعمال خواهد شد. از سوی دیگر گزارش شد که دلار آمریکا به دلیل عدم امکان کارکرد با آن ارز در معاملات بین المللی ناشی از تحریم های ایالات متحده بر علیه کوبا همچنان نمی‌تواند در کارت های ارز قابل تبدیل آزاد واریز شود. همچنین اعلام شد تراکنش هایی که نیاز به برداشت نقدی ندارند و همچنین فروش از طریق کارت های بین المللی مانند ویزا کارت یا مستر کارت ، کارت های ارزی و کارت هایی که حواله‌های خارج از کشور دریافت می‌کنند، می‌توانند بدون دریافت کمیسیون بانکی در این بازار تبدیل گردند.
وزیر اقتصاد کوبا بازار را به عنوان یک قطعه گمشده در سازوکار اقتصاد ملی توصیف کرد. وی یادآور شد که یک جریان ارز خارجی وارد قلمرو ملی می‌شود که نه از طریق سیستم مالی دولت بلکه در بازار غیر رسمی در گردش است و به نفع دولت است که آن را تصرف کند. وی با بیان اینکه اگرچه در قسمت اول فقط خرید ارز برنامه ریزی شده است، ولی فروش ارز توسط بانک ها در مرحله بعد اجرائی خواهد شد و سازوکار آن به بازار واقعی تبدیل می‌شود. وی تأکید کرد که هدف این اقدام دستیابی به این است که اقتصاد کشور منحصراً به پزوی کوبایی اما با نرخ ارزی که قابلیت تبدیل داخلی ارز را تضمین نماید، عمل کرده و متکی شود.
اقتصاد کوبا در تلاش است تا در میان محدودیت های مادی تشدید شده راه‌هایی برای توانمندسازی خود بیابد در حالی که برخی از شاخص های جهانی نشانه‌هایی را در جهت درست نشان می دهند. به گفته منابع رسمی در سه ماهه اول سال جاری، اقتصاد کوبا 10.9 درصد رشد داشته است. اما تأثیر مثبت آن نسبی است زیرا آمارها با زمانی مقایسه می‌شوند که کشور در اثر همه گیری ویروس کرونای جدید فلج شده بود. باید در نظر داشت که اگرچه افزایش نشان داده شده بیانگر رشد متوسط اقتصاد است اما هنوز نتایج رشد اقتصادی با آنچه در سال 2019 یعنی سال قبل از همه گیری کرونا گزارش شده بود، فاصله دارد. با این حال کوبا به دنبال راه‌های مختلفی برای افزایش دسترسی به ارز خارجی است، کسری مالی که سال ها به دلیل تشدید محاصره اقتصادی ایالات متحده و متعاقب آن با هزینه‌های ناشی از مبارزه با همه گیری همراه بوده است.
برای یافتن ارز مورد نیاز، مجلس پیشنهادهای دولت را با پیامدهایی برای شرکت های دولتی و خصوصی و همچنین مردم تصویب کرد. از جمله تصمیمات اتخاذ شده، راه اندازی مجدد بازار خرید و فروش ارز از جمله دلار نقدی بود. به گفته آلخاندرو خیل معاون نخست وزیر و وزیر اقتصاد و برنامه ریزی، بازار ارز با تصاحب بخشی از ارزی که وارد کوبا می‌شود به رونق این بازار کمک می‌کند. کوبا همچنین انتظار دارد که واحد پول ملی ارزش خود را در بازار مبادله به دست آورد که این امر به بهبود عملکرد بازیگران اقتصادی جدید از جمله شرکت های کوچک، خرد و متوسط که برخی از آن‌ها خصوصی و مجاز به صادرات محصولات هستند کمک می‌کند.
مقامات کوبایی بر این باورند که ابتکارات اخیر کانال های تأمین مالی را برای عرضه بیشتر کالاها و خدمات در بازار داخلی افزایش می دهد. به این ترتیب می‌توان مقداری از کمبودها را کاهش داد و با روند تورمی‌که قدرت خرید را کاهش می دهد مقابله کرد. بر اساس اعلام داده‌های رسمی، در سال 2021 کوبا نرخ تورم 77 درصدی داشته است و در ماه‌های اول سال 2022 این میزان به 13 درصد رسید روندی زیان بار که با افزایش قیمت ها در بازار های بین المللی همسو بوده است . در شرایط سخت کنونی، کوبایی‌ها برای کاهش اثرات تورم تلاش و بر حفظ الگوی توسعه فراگیر تأکید می‌کنند، مدلی که اگرچه اجازه نمی دهد فوراً همه الزامات برآورده شود اما به دنبال پاسخ به وضعیت فوری افراد و جوامع آسیب پذیر است.
منابع: