وضعیت صنعت چرم و فرآورده‌های چرمی در سنگال

بطور کلی زنجیره تولید چرم در آفریقا نتوانسته است با رشد قابل توجه تولید چرم و محصولات چرمی در سایر کشورهای در حال توسعه همگام شود، اگرچه مقدار و ارزش تولید و صادرات آن افزایش یافته است.

چرم در افریقا عمدتاً بصورت واردات ارزان از سایر کشورها مانند چین و یا به صورت دست دوم از کشورهای توسعه یافته تامین می‌شود. عوامل اصلی در زنجیره تولید چرم و محصولات چرمی در آفریقا، منابع بزرگ دام موجود در جهت تامین پوست است. کیفیت پوست عامل اصلی محدود کننده توسعه زنجیره تولید چرم در آفریقا محسوب می‌گردد. در مجموع دلایل کیفیت پایین پوست در کشورهای این قاره عبارتند از: فقدان انگیزه برای تولیدکنندگان جهت بهبود کیفیت، عدم صرفه اقتصادی برای تولید کننده و عدم وجود سیستم به روز برای دباغی و درجه بندی برای تعیین کیفیت پوست.

 آسیب شناسی زنجیره تولید چرم در سنگال:

عوامل موثر بر عدم کارآئی زنجیره تولید چرم در سنگال عبارتند از:

• سطح توسعه فنی ناکافی در سراسر زنجیره تولید پوست و چرم
• اعطای وام های کوتاه مدت با نرخ بهره بالا از سوی بانکها

بهره وری پایین نیروی انسانی:

نیروی انسانی موجود در این کشور از نظر کمیت و کیفیت ناکافی است. اگرچه هزینه‌های پایین نیروی کار باید به صنعت بطور کلی و صنایع چرم به طور اخص یک مزیت رقابتی بدهد، ولی خروجی بهره وری پایین و نتیجه نهایی کار ضعیف است.

• پایین بودن سطح برنامه‌های آموزشی در بسیاری از کشورهای افریقایی و منجمله سنگال و نیاز مبرم به تغییر روشهای آموزش و استفاده از روشهای روزآمد مهارت افزایی؛
• اندک بودن اطلاعات تجاری و بازاریابی تخصصی و ضعف پشتیبانی همگانی توسط تولید کنندگان؛
• عدم بهره مندی از شیوه‌های نوین و به روز دباغی پوست و چرم؛
• عدم اتخاذ راهبردهای بلندمدت برای پرورش دام از طریق بهبود تغذیه و مدیریت بیماریهای دامی.

تجربه سنگال در صنعت چرم:

آفریقا و از جمله سنگال تنها افزایش اندکی را در تولید کفش تجربه کرده اند. وجود یک بخش دام پروری با کیفیت در سراسر زنجیره تولید چرم ضروری است. باید اذعان کرد اکثر حیوانات در تانزانیا، سودان و سنگال از نژادهای محلی هستند که در سیستم های شبانی توسط گله‌های کوچ نشین و نیمه کوچ نشین پرورش یافته اند. فقط زیمبابوه دارای بخش تجاری بزرگی است که گاوهای با درجه کیفیت بالا پرورش می دهد. در نتیجه کیفیت پوست در سنگال به دلیل تغذیه نامناسب و معدوم نشدن حیوانات تا سنین بالا به طور کلی ضعیف است که در تولید نهایی چرم و فرآورده‌های چرمی‌ با کیفیت موثر است. صنعت پوست در این کشور برای پشتیبانی از یک مرکز آموزشی بسیار کوچک است. تاجران از ارزش پوست به عنوان یک کالای ارزآور آگاهی کافی ندارند. در این خصوص دولت باید مزایا و تسهیلات صادراتی به تولید کنندگان برای بهبود کیفیت پوست و چرم اختصاص دهد. همچنین افزایش اخذ مالیات بر صادرات چرم و پوست می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و باعث محدود کردن بازار شود به طوری که فقط محصولاتی که بی کیفیت هستند به صورت خام فروخته می‌شوند.

تا زمانی که دامداران و نگهداری کنندگان پوست از نظر اقتصادی سود نبرند، نمی‌توان از آنها انتظار داشت که تلاش خود را برای ارائه کیفیت بهتر افزایش دهند. کیفیت پوست تا حد زیادی به دامداری و روش کشتار بستگی دارد. کشتار دام بصورت سنتی در روستاها در شرایط بسیار بد انجام می‌گیرد و اغلب نظارت کافی بهداشتی بر آنها انجام نمی‌شود. البته در سنگال از هر دو روش سنتی و مدرن استفاده می‌شود که به طور مستقیم بر کیفیت پوست خام به دست آمده تأثیر می‌گذارد. پوست های کشیده قیمت های بالاتری دارند زیرا دارای برش های پوسته ای کمتری هستند. از سوی دیگر هزینه‌های بالای احداث و اداره کشتارگاه‌ها در طول سال ها، کشتار را به کشتارگاه‌های کوچکتر و غیرقانونی سوق داده است. تعداد این مکانها به ویژه در تانزانیا، زیمبابوه و سنگال به دلیل قوانین ضعیف و نظارت محدود در حال افزایش است.

در بیشتر موارد ضعیف بودن پوست، عدم مهارت و عدم وجود دستگاههای مخصوص در این کشتارگاه‌ها منجر به تولید پوست بی کیفیت می‌شود. حمل و نقل مواد خام پس از کشتار این مشکل کیفی را تشدید می‌کند. دباغی پوست در سنگال با استفاده از تکنیک های مدرن انجام نمی‌شود. با این حال بیشتر کارخانه‌های چرم‌سازی در ابتدا با تجهیزات بازسازی‌شده وارداتی تأسیس شدند و سرمایه‌گذاری اندکی در تجهیزات و فناوری مدرن انجام شد. دباغی سنتی با استفاده از تانن‌های گیاهی در چاله‌های کنار رودخانه‌های اصلی انجام می‌شود. در سنگال صنعت چرم به عنوان یک صنعت مبتنی بر صادرات پوست و پوست نیمه فرآوری شده بدون توجه به ارتباط آن با توسعه صنعت نهایی چرم و محصولات چرمی محسوب می‌شود. بنابراین هیچ انگیزه ای برای توسعه مهارت های فنی و دستیابی به فناوری‌های جدید وجود ندارد. تجهیزات منسوخ و کمبود مکرر قطعات یدکی و مواد شیمیایی، سطح پایین دانش و آموزش، همراه با گردش کار بد سازماندهی شده و فقدان دانش فنی به تولید محصولات با کیفیت پایین و سطح اندک بهره وری کمک می‌کند. همچنین کمبود کادر مدیریتی و نظارتی واجد شرایط و دانش محدود از روندهای بازار در تولید نهایی وجود دارد.

از نکات اساسی که باید در تولید محصولات چرمی، بازاریابی و استراتژی‌های تجاری این صنعت رعایت شوند عبارتند از: سهم کشورهای آفریقایی و سنگال از بازار جهانی پوست و چرم با سهم آنها از مواد خام متناسب نیست. از سوی دیگر به منظور جذب بازار های بین المللی، صنعت چرم و پوست سنگال باید به مسائل زیست محیطی هم توجه کند. این امر با بهبود کیفیت و آموزش میسر است.

 چالش های فرآروی صنعت چرم سنگال بسیار زیاد است اما بدون شک می‌توان درصدد رفع آن برآمد. با توجه به در دسترس بودن پوست خام و با توجه به اینکه تقاضای جهانی برای چرم در دهه آینده بیشتر از عرضه آن خواهد بود، صنعت چرم آفریقا و سنگال به خوبی می‌تواند به یکی از تولید کنندگان عمده محصولات چرمی در دنیا تبدیل شود.